SOFT POWER คืออะไร? พลังซอฟต์ ที่ไม่ซอฟต์เสมอไป พลังที่กระตุกจิต กระชากใจคนทั่วโลก
พอพูดคำว่า ‘อำนาจอ่อน’ หรือ ‘อำนาจละมุน’ คงไม่ใช่คำที่พวกเราคุ้นหูกันสักเท่าไหร่ แต่ถ้าพูดถึง Soft Power หลายคนน่าจะร้อง อ๋อ และพอรู้จักกันมาบ้าง แต่หลายคนอาจจะไม่ทราบถึงรายละเอียดชัดเจน ว่าเจ้าซอฟต์ พาวเวอร์ที่มันซอฟต์ยังไง แล้วมันทรงพลังขนาดไหนกันแน่
อธิบายให้ง่าย ซอฟต์ พาวเวอร์ (Soft Power) คือ การขยายอิทธิพล การเปลี่ยนแปลงความคิด การทำให้ผู้คนมีส่วนร่วม หรือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้อื่น โดยไม่ได้ใช้อำนาจบังคับขู่เข็ญ (Hard Power) อย่างอำนาจเศรษฐกิจ อำนาจทางการทหาร เพื่อบีบบังคับให้ประเทศต่างๆ ต้องยอมปฏิบัติตามสิ่งที่เราต้องการ
โปสเตอร์ภาพยนตร์ฉลาดเกมส์โกงเวอร์ชันภาษาจีน | gdh559
โดยแต่ละประเทศก็จะมี ซอฟต์ พาวเวอร์ในแบบฉบับของตัวเอง สหรัฐฯ ก็เป็นเรื่องความบันเทิงอย่างภาพยนตร์ เพลง และรายการต่างๆ ฝรั่งเศสก็จะมีเรื่องอาหาร สถานที่ท่องเที่ยว ประเทศในฝั่งสแกนฯ ก็เป็นแนวคิดปรัชญาการดำเนินชีวิต
หากตามหลักของ Joseph Nye แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด เขาจำแนกฟันเฟืองสำคัญของซอฟต์ พาวเวอร์ไว้ดังนี้ วัฒนธรรม ค่านิยมทางการเมือง และนโยบายต่างประเทศ
แต่ถ้าจะยกตัวอย่างให้ชัด เราขออนุญาตหยิบยก ซอฟต์ พาวเวอร์ แห่งแดนกิมจิ มาพูดคุย อย่างที่เราเห็นและน่าจะสัมผัสได้อยู่บ้าง ทุกวันนี้วัฒนธรรมและความเป็นเกาหลีมีบทบาทในสังคมไทยเรามาก อาทิ เรื่องอาหาร เรื่องมาตรฐานความงาม หรือเรื่องอุตสาหกรรมบันเทิงเกาหลีที่เติบโตอย่างฉุดไม่อยู่
‘บันเทิงเกาหลี’ ไม่ได้เป็นเพียงซอฟต์ พาวเวอร์ที่โด่งดังในบริเวณทวีปเอเชียหรือบ้านเรา แต่วงบอยแบนด์และเกิร์ลกรุ๊ปอย่าง BTS และ BLACKPINK ก็พิสูจน์แล้วว่า พวกเราและเธอสามารถสร้างชื่อ สร้างพลัง และสร้างอิทธิพลต่อคนทั่วโลกได้มากขนาดไหน
วง BLACKPINK | BLACKPINK Official
ตัดภาพมาที่อุตสาหกรรมภาพยนตร์โลก เราต่างรู้กันดีว่า Hollywood แทบจะครอบครองทุกอย่างไว้ในมือ แต่ ‘Parasite ชนชั้นปรสิต’ ภาพยนตร์ที่พูดถึงเรื่องชนชั้นและความเหลื่อมล้ำในสังคมเกาหลี ก็สามารถสร้างประวัติศาสตร์คว้ารางวัลได้อย่างมากมาย โดยเป็นภาพยนตร์ที่ถูกเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลออสการ์ครั้งที่ 92 จำนวน 6 สาขา และได้รับรางวัลรวม 4 สาขา ได้แก่ ภาพยนตร์ยอดเยี่ยม, ผู้กำกับภาพยนตร์ยอดเยี่ยม ภาพยนตร์นานาชาติยอดเยี่ยม และบทภาพยนตร์ดั้งเดิมยอดเยี่ยม เป็นภาพยนตร์ที่ไม่ได้ใช้ภาษาอังกฤษเป็นหลักเรื่องแรกที่ได้รับรางวัลออสการ์อีกด้วย
จนเกิดวิวาทะสำคัญจาก บอง-จุน-โฮ ผู้กำกับคนดังอย่าง
“หากพวกคุณสามารถก้าวข้ามกำแพงสูง 1 นิ้วที่เรียกว่าซับไตเติลได้ คุณจะพบกับหนังดีๆ อีกมากมาย”
ที่สั่นสะเทือนพฤติกรรมการชมภาพยนตร์ของคนทั่วโลก
สิ่งเหล่านี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น เรายังไม่ได้ลงรายละเอียดถึงอาหาร วัฒนธรรม เกมออนไลน์ การ์ตูน ที่เป็นซอฟต์ พาวเวอร์ สำคัญที่มีบทบาทสร้างชื่อให้ประเทศเกาหลีมานับสิบปี
แต่ซอฟต์ พาวเวอร์ เหล่านี้จะไม่ทรงพลังเลย หากไม่ได้การสนับสนุนอย่างชาญฉลาดจากผู้ที่มีอำนาจในมือ ย้อนกลับไปในอดีต รัฐบาลเกาหลีเริ่มเล็งเห็นถึงความสำคัญในอุตสาหกรรมวัฒนธรรมของพวกเรา
และมีการส่งเสริมในทุกรูปแบบ มีการอัดฉีดเงินจำนวนมหาศาลอย่างต่อเนื่อง มีการตั้งองค์กรต่างๆ ที่ช่วยขับเคลื่อนการเติบโตทางวัฒนธรรม พวกเขาใส่ใจในวัฒนธรรมและศิลปะมาโดยตลอด โดยไม่ได้คิดว่ามันเป็นเพียงสิ่งบันเทิงเริงใจ แต่มองสิ่งเหล่านั้นเป็นเหมือนจิ๊กซอว์ตัวสำคัญที่จะสร้างชื่อเสียง และเม็ดเงินจำนวนมหาศาลให้พวกเขาได้ในอนาคต
โดยในปัจจุบัน เมล็ดพันธุ์ที่พวกเขาหว่าน และตั้งใจดูแลรักษา ก็ผลิดอกออกผลอย่างงดงาม ‘ความเป็นเกาหลี’ สอดแทรกไปอยู่ในทั่วทุกมุมโลก บันเทิงเกาหลีถูกยอมรับในระดับสากล ประเทศเกาหลีมีผู้คนไปเยี่ยมเยือนหลายสิบล้านคนต่อปีเพราะอยากใกล้ชิดวัฒนธรรม อาหารของพวกเขาเป็นที่นิยม และวงการเกมก็เติบโตไปข้างหน้า
สลับภาพกลับมาที่บ้านเรา สำหรับตัวผู้เขียนเอง นับว่าเป็นคนที่หลงรักและศรัทธาในศิลปะและวัฒนธรรมบ้านเราอยู่พอสมควร
ต้มยำกุ้ง – อาหารบ้านเรามีชื่อเสียงดังไกลไปทั่วโลก
ศาสตร์การนวด – เป็นศาสตร์ที่ทุกคนชื่นชม
ตุ๊กตุ๊กไทย – ยานพาหนะไทยที่ใครก็อยากมาลอง
มวยไทย – กีฬาระดับชาติที่มีความยิ่งใหญ่และเป็นที่เคารพของผู้คนระดับโลก
ละครไทย – กำลังเริ่มเติบโตไปในประเทศใกล้เคียง
การท่องเที่ยวไทย – เป็นหมุดหมายสำคัญของคนทั่วโลก
เอาเป็นว่า วัฒนธรรม ละคร ศิลปะและศิลปิน บ้านเรามีฝีมือและความคิดที่ไม่แพ้ใครแน่นอน
แต่ในระดับสากล ฝีมือและความตั้งใจของคนกลุ่มเล็กๆ อาจจะไม่พอ สิ่งเหล่านี้จำเป็นต้องมีการสนับสนุนจากภาครัฐ (ไม่ใช่แค่รัฐบาลนี้ แต่รวมถึงทุกรัฐบาลที่ผ่านมา และรัฐบาลต่อๆ ไปในอนาคต)
ไม่ใช่แค่เม็ดเงินที่อัดฉีดเข้ามา แต่การเติบโตจำเป็นต้องพึ่งพานโยบายต่างๆ ที่สร้างสรรค์ และผ่านความคิดเห็นจากผู้คนในวงการแบบจริงจัง ซอฟต์ พาวเวอร์ ไทยจะส่งพลัง หากมีแผนการระดับชาติที่จริงจังและผ่านการคิดค้นให้ทันยุคสมัยมากพอ
แล้วคุณล่ะ คิดว่านโยบายรูปแบบไหนที่จะพาซอฟต์ พาวเวอร์ไทยให้กระตุกจิต กระชากใจคนทั่วโลกได้บ้าง มาร่วมแชร์กันดีกว่า!
อ้างอิง:
- The White Marketing. ทำความเข้าใจความหมายของคำว่า “อำนาจ” อย่างมีกลยุทธ์. http://bit.ly/35dEJLO
- Urban Creature. ‘Soft Power’ เกมรุกที่บุกความคิดคนแบบซอฟท์ ๆ. http://bit.ly/3oeTYLQ
+0