เกิดอะไรกับร่างกาย ตอนที่เราตายไปแล้ว?

ในชีวิตคงมีสักครั้งที่เราเฝ้าสงสัยถึงชีวิตหลังความตาย จนถึงตอนนี้ก็ไม่มีใครรู้ว่ามันจะเป็นอย่างไร แต่ถึงเราจะไม่ได้พิสูจน์ชีวิตหลังความตาย แต่ร่างกายหลังหมดลมหายใจ วิทยาศาสตร์รู้แล้วว่าเกิดอะไรขึ้นกับร่างกาย ไม่ว่าจะหัวใจ หลอดเลือด เซลล์และของเสียที่เราเหลือไว้กับร่างไร้วิญญาณ?

แน่นอนว่าสิ่งที่เกิดขึ้นต่อไปนี้จะไม่นับรวมพิธีกรรมและการจัดการศพในทุกๆ รูปแบบ แต่จะเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับเนื้อหนังมังสาของมนุษย์ที่ทิ้งร่างไว้ ว่ามันเปลี่ยนแปลงอย่างไรเมื่อหัวใจหยุดทำงาน

ในหน่วยวินาที สมองของเราจะหยุดทำงานทันทีและอุณหภูมิจะเริ่มลดต่ำลงเรื่อยๆ ความร้อนในร่างกายจะหายไปอย่างต่อเนื่องราว 16 องศาเซลเซียสต่อชั่วโมง จนเทียบเท่ากับอุณหภูมิห้องหรือสภาพแวดล้อมที่เราตาย

ไม่กี่นาทีต่อมา เซลล์ที่เคยวิ่งทำงานทั่วร่างกายจะหยุดทำงานเมื่อไม่มีออกซิเจน ผุพังหรือตาย และเซลล์ทั้งหมดก็เริ่มเข้าสู่กระบวนการสลายเซลล์อย่างรวดเร็ว

ใน 1 ชั่วโมงแรกของการตายกล้ามเนื้อทั้งหมดจะคลายตัว รูม่านตาขยายออก กรามตก และข้อต่อจะเริ่มคลายออกเช่นเดียวกัน พร้อมๆ กับการสลายของกล้ามเนื้อผิวหนังจะเริ่มหย่อนคล้อยลงและเมื่อไม่ได้มีกล้ามเนื้ออะไรมารั้งไว้ ร่างกายจะเริ่มปล่อยของเสียด้านในออกมา

2-6 ชั่วโมงต่อมา เนื่องจากหัวใจหยุดสูบฉีดเลือดไปแล้ว ทำให้แรงโน้มถ่วงดึงเอาเลือดที่อยู่ในร่างไปในจุดที่ต่ำที่ใกล้กับพื้นมากที่สุด ซึ่งเรียกว่ากระบวนการ livor mortis ในบางส่วนอาจจะมีสีคล้ำจากเลือดที่กองกัน ในชั่วโมงที่ 3 สารเคมีในร่างกายจะเริ่มมีความเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้กล้ามเนื้อที่ก่อนหน้านี้อ่อนแรงแข็งเกร็ง ซึ่งอวัยวะแรกๆ ที่มักมีอาการเกร็งก่อนคือเปลือกตา กราม และคอ และจะค่อยๆ เกิดขึ้นกับอวัยวะอื่นๆ

หลังจากตาย 7-12 ชั่วโมง กล้ามเนื้อจะอยู่ในจุดที่แข็งเกร็งมากที่สุด ระยะเวลาขึ้นอยู่กับปัจจัยเช่นอายุ เพศ อุณหภูมิห้อง และอื่นๆ ในระยะนี้การขยับร่างกายจะเป็นเรื่องยาก ปลายนิ้วมือนิ้วเท้าอาจจะมีอาการหงิกงอ และหลัง 12 ชั่วโมงกล้ามเนื้อจะเริ่มคลายตัวอีกครั้งและเนื้อเยื่อจะเริ่มย่อยสลาย

เมื่อข้ามวันร่างกายของเราจะเริ่มมีกลิ่นเลวร้ายจากสารที่ปล่อยออกมา และผิวหนังจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเขียวเพราะอวัยวะภายในเริ่มมีอาการเน่าเปื่อยด้วยแบคทีเรีย

ถ้าร่างเราอยู่ตรงนั้นต่อไปอีกสักสัปดาห์และมีแมลงเป็นผู้ช่วยในการย่อยสลาย ร่างกายจะเริ่มย่อยไปสัก 60% ในไม่กี่สัปดาห์ เช่นเดียวกับเส้นผมที่เริ่มร่วงออก และในกระบวนการย่อยสลายของแบคทีเรียร่างเราจะเริ่มเปลี่ยนจากเขียวเป็นสีม่วงคล้ำไปจนถึงดำได้

หลังจากนั้นเราจะย่อยสลายอย่างสมบูรณ์เมื่อไรขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมและอุณหภูมิตอนนั้น ถ้าร่างคุณอยู่ในอุณหภูมิราว 10 องศาเซลเซียสก็จะใช้เวลาราว 4 เดือนในการย่อย แต่ถ้าในอุณหภูมิสูงก็จะเร่งกระบวนการได้เร็วกว่านั้น

ร่างกายของเราเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาไม่ว่าจะในสมัยที่มีชีวิตหรือต่อให้หัวใจหยุดเต้นร่างกายก็ยังค่อยๆ เปลี่ยนแปลงไปตลอดกระบวนการย่อยสลาย แต่กระบวนการเหล่านี้ไม่ได้รวมถึงพิธีกรรมและการจัดการศพในปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นการฝังหรือการเผาที่เร่งกระบวนการย่อยสลายให้เร็วมากขึ้นอีกเยอะ

อ้างอิง:

• Very well health. What Physically Happens to Your Body Right After Death. https://bit.ly/36l6TVu
• Business insider. What happens to your body after you die. https://bit.ly/2MfRnU3