จากภาพยนตร์ The Hunger Game จากสัญลักษณ์สื่อถึงการขอบคุณ เชิดชู กล่าวอำลา ในงานศพ ถึงสัญลักษณ์ขัดขืนผู้มีอำนาจ ส่วนในโลกความเป็นจริง การชูสามนิ้วใช้ในประเทศไทยครั้งแรกในช่วงรัฐประหาร พ.ศ.2557 ในความหมายเดียวกัน แต่ก็มีการเชื่อมโยงความหมายกับ เสรีภาพ เสมอภาค และภราดรภาพ ซึ่งเป็นสิทธิพื้นฐานของระบอบประชาธิปไตย
การ ‘ชู 3 นิ้ว’ เป็นสัญลักษณ์เรียกร้องประชาธิปไตยของเยาวชนที่เราเริ่มเห็นกันจนชินตา แต่สัญลักษณ์นี้มีความหมายว่าอะไร และเริ่มต้นมาจากไหน ลองมาย้อนดูกัน
แรกเริ่มการชู 3 นิ้วมีที่มาจากภาพยนตร์และนวนิยาย ‘The Hunger Game’ โดยการชูสามนิ้ว เรียกว่า Three Finger Salute (วันทยหัตถ์สามนิ้ว) เป็นการแสดงสัญลักษณ์ต่อต้านอำนาจ ในโลกที่แบ่งการปกครองออกเป็นเขตและชนชั้น ซึ่งต้องส่งตัวแทนชาย-หญิงเข้าสู่เกมต่อสู้เอาชีวิตรอด
ในเรื่อง ตัวเอกได้ใช้สัญลักษณ์ 3 นิ้ว แสดงผ่านการถ่ายทอดสดเพื่อเป็นสัญลักษณ์การขัดขืนต่ออำนาจของส่วนกลาง
ทั้งนี้ ในโลกของภาพยนตร์ การชูสามนิ้วเป็นสัญลักษณ์ที่มีมาตั้งแต่อดีต และใช้ในพิธีศพ โดยมีความหมายถึงการขอบคุณ เชิดชู และกล่าวอำลาต่อคนที่รัก
ต่อมาเมื่อสัญลักษณ์ดังกล่าวถูกใช้ในการแข่งขันเอาชีวิตรอดใน The Hunger Game การชู 3 นิ้วจึงถูกตีความใหม่เป็นการต่อสู้กับอำนาจ
จากภาพที่ปรากฏในภาพยนตร์ ‘การชู 3 นิ้ว’ ได้ถูกนำไปใช้ในการประท้วงบนโลกความเป็นจริง เพื่อแสดงออกถึงความไม่พอใจผู้มีอำนาจและเผด็จการ
ขณะเดียวกัน ก็มีหลายคนเชื่อมโยงสัญลักษณ์นี้เข้ากับการต่อต้านเผด็จการและอำนาจรัฐในการปฏิวัติฝรั่งเศส
โดย 3 นิ้วที่ชูขึ้นมีนัยยะถึง เสรีภาพ-เสมอภาค-ภราดรภาพ ซึ่งเป็นรากฐานของประชาธิปไตย
สำหรับการชู 3 นิ้วในประเทศไทยไม่ได้เพิ่งถูกเริ่มใช้ในการเคลื่อนไหวของม็อบเยาวชนในช่วงที่ผ่านมาเท่านั้น
การใช้สัญลักษณ์นี้ เริ่มใช้ครั้งแรกในช่วงรัฐประหาร พ.ศ.2557 สอดคล้องกับช่วงที่ภาพยนตร์ The Hunger Game เข้าฉายในช่วงปี พ.ศ. 2555 – 2558 ซึ่งในเวลานั้น การชูสัญลักษณ์นี้ถูกมองว่า เป็นการสร้างความแตกแยกในสังคม
หลังจากนั้น การชู 3 นิ้วก็เป็นสัญลักษณ์ที่ผู้ประท้วงใช้มาโดยตลอด ตั้งแต่การชุมนุมที่สกายวอร์คบริเวณหน้าหอศิลป์กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ.2562 จนถึงการเคลื่อนไหวของม็อบเยาวชนปลดแอกในช่วงที่ผ่านมา
ล่าสุด สัญลักษณ์การชู 3 นิ้วกำลังถูกใช้อย่างแพร่หลายในการเคลื่อนไหวระดับโรงเรียนมัธยม และดูเหมือนว่าจะขยายตัวออกไปสู่วงกว้างมากขึ้นเรื่อยๆ
อ้างอิง:
- The guardian. Hunger Games salute banned by Thai military. https://bit.ly/34Ii4rD
- The Atlantic. When Life Imitates The Hunger Games in Thailand. https://bit.ly/3lxhsem
- ข่าวสด. เปิดที่มา ‘ชู 3 นิ้ว’ สัญลักษณ์ หนามยอกอก ทิ่มแทง ‘เผด็จการ’. https://bit.ly/3jihYL5
- เดลินิวส์. เปิดเกร็ดความรู้สัญลักษณ์ “ชู3นิ้ว” ที่แท้มาจากอะไร?. https://bit.ly/2YCIfvT