หากพูดถึงความชาญฉลาดทางปัญญา หรือความเป็นอัจฉริยะ ไม่ว่าใครจะตีความหรือเข้าใจมันว่าอย่างไร แต่ถ้าเลือกได้ ใครๆ ก็อยากเป็นคนฉลาดกันทั้งนั้น (*เพื่อไม่ให้เข้าใจยากจนเกินไป ในบทความเราขอใช้คำว่าฉลาดเพื่อให้กระชับและเรียบง่ายที่สุด)
อยากฉลาดเพื่อที่จะได้เป็นที่ยอมรับในสังคม เป็นหน้าเป็นตาให้ตัวเอง เพื่อให้ทุกคนชื่นชม แต่บางทีความฉลาดที่เราเข้าใจ มันอาจจะนำมาซึ่งความไม่ปรารถนาบางอย่างได้
Carol Graham นักวิจัยจากสถาบันบรูคกิ้งส์ จึงได้อธิบายว่า ผู้ที่มีสติปัญญาและมีความสามารถสูง มีโอกาสน้อยมากที่จะใช้เวลาในการเข้าสังคม เพราะพวกเขามักจดจ่ออยู่กับเป้าหมายระยะยาวของตัวเอง คนฉลาดมักไม่ค่อยเข้าสังคม เก็บตัวจากคนรอบข้าง เเละโดดเดี่ยวกว่าคนปกติ
Nancy Andreasen นักประสาทวิทยา ยังบอกอีกว่า คนที่มีความอัจฉริยะมีแนวโน้มที่อาจมีการพัฒนาความผิดปกติบางอย่าง เช่น ความวิตกกังวล ไบโพลาร์ เเละภาวะซึมเศร้า แม้แต่ อริสโตเติล ก็ยังแสดงให้เราเห็นในยุคของเขาว่า บางทีความฉลาดนั้นก็ไปเชื่อมโยงกับความเศร้าได้เช่นกัน เเละยังมีอัจฉริยะอย่าง ไอแซก นิวตัน โชเปนฮาวเออร์ และชาร์ลส์ ดาร์วิน ที่ป่วยเป็นโรคประสาท และมีปัญหาทางสุขภาพจิตเป็นเวลานาน
แล้วทำไมความฉลาดจึงต้องนำมาซึ่งความทุกข์?
ถูกคนคาดหวังมากเกินไป
เมื่อเราเป็นคนฉลาด เก่ง คนก็มักคาดหวังในตัวเรา กลายเป็นว่าเราเก็บมันมากดดันตัวเอง เเละต้องจัดการทุกอย่างให้ออกมาดีตามที่คนคาดหวัง เเต่อย่าลืมว่าสมองของเราไม่ใช่เครื่องจักรทำไมต้องรับผิดชอบในสิ่งที่คนอื่นต้องการ
คิดว่าตัวเองก้าวหน้าเกินกว่าจะทำอะไรง่ายๆ
คนฉลาดจะเชื่อว่าการทำในสิ่งที่ทุกคนทำได้ ทำสิ่งที่ปกติให้สมบูรณ์เเบบเป็นงานที่ง่ายเกินไป ไม่สมกับความสามารถที่มี เเละรู้สึกว่าทำไมต้องเสียเวลากับสิ่งที่เป็นพื้นฐาน ในเมื่อสามารถทำอะไรได้มากกว่านั้น เเละมักหลีกเลี่ยงที่จะทำ
คิดมาก
กังวลอยู่เสมอ เมื่อสิ่งต่างๆ ไม่เป็นไปตามที่ต้องการ เเละพยายามทำสิ่งเดิมซ้ำๆ จนส่งผลให้เกิดความเหนื่อยล้า เช่น การอ่านหนังสือที่จะอ่านทุกบรรทัดอย่างระมัดระวัง เพราะกลัวว่าจะไม่เข้าใจในประโยคที่อ่าน
จมอยู่กับจินตนาการมากเกินไป
บางทีเราก็รู้สึกว่าคนฉลาดมักเข้าใจยาก นั่นเป็นเพราะมุมมองของพวกเขาแตกต่างจากคนอื่นอย่างสิ้นเชิง คนที่จะเข้าใจได้ก็ต้องเป็นคนประเภทเดียวกัน เเละมักหลบเลี่ยงความรู้สึกต่างๆ โดยใช้เวลาไปกับจินตนาการของตัวเอง อย่างไรก็ตามอาจยังมีอัจฉริยะผู้โดดเดี่ยวเเละเงียบขรึม ที่อาศัยอยู่ในโลกใบเล็กๆ ของพวกเขา อยู่เเบบตัดขาดจากโลกที่ดูวุ่นวายไร้ความหมายและน่าผิดหวัง
สุดท้ายนี้ ความชาญฉลาดไม่ใช่สิ่งที่ไม่ดี เเต่การเรียนรู้เเละเข้าใจก็จะช่วยให้เราเข้าใจคนที่เป็นเช่นนี้ หรือเข้าใจตัวเราเองที่กำลังพบเจออยู่ อย่างที่รู้กันดีไม่มีใครสมบูรณ์แบบ เราทุกคนเก่งในบางสิ่งและไม่ได้ยอดเยี่ยมในบางอย่าง หรือมันอาจเป็นวิธีการปรับสมดุลของธรรมชาติ ที่ทำให้เราทุกคนต่างต้องการกันและกันในสิ่งต่างๆ ที่แตกต่างกันก็ได้
คนที่ฉลาดหลักแหลมไม่ได้ตัดสินใจได้ดีที่สุดเสมอไป ความอัจฉริยะไม่ได้รับประกันความสำเร็จหรือความสุขเช่นกัน
อ้างอิง
- Medium. Why Highly Intelligent People Are Miserable. https://bit.ly/3wBycJr
- Exploring your mind. Highly Intelligent People and Depression: A Strange Relationship. https://bit.ly/3qwrgsW