ปัจจุบัน “วันชาติ” ของประเทศไทย คือวันที่ “5 ธันวาคม” ซึ่งเป็นวันพระราชสมภพของรัชกาลที่ 9
แต่รู้ไหมว่า ในอดีต “วันชาติ” ของไทย คือวันที่ “24 มิถุนายน” ซึ่งเป็นวันเปลี่ยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นประชาธิปไตย
รัฐบาลเวลานั้นตั้งวันดังกล่าวเป็นวันชาติ เนื่องจากต้องการให้ชาวไทยฉลองการปกครองระบอบใหม่ร่วมกันโดยเริ่มประกาศใช้ตั้งแต่ พ.ศ. 2481 และจัดการเฉลิมฉลองในปีถัดมา
รัฐบาล พ.อ.พระยาพหลพลพยุหเสนา (ยศขณะนั้น) ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี วันที่ 18 กรกฎาคม 2481 ระบุถึงเรื่องวันชาติว่า
“ด้วยคณะรัฐมนตรีประชุมปรึกษาและลงมติว่า วันที่ 24 มิถุนายน ย่อมถือว่าเป็นวันชาติ ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป”
วันชาติเวลานั้นจะเฉลิมฉลองด้วยการจุดพลุ เดินขบวน และมหรสพต่างๆ ก่อนจะถูกยกเลิกหลังผ่านไป 21 ปี โดยรัฐบาลจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ออกประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี วันที่ 21 พฤษภาคม 2503 ระบุว่า ให้ถือ ‘วันพระราชสมภพ’ เป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทยแทน
ด้วยคณะรัฐมนตรีได้พิจารณาเห็นว่า ตามที่ได้กำหนดให้มีการเฉลิมฉลองวันชาติไทยในวันที่ 24 มิถุนายนนั้น ได้ปรากฏในภายหลังว่า มีข้อที่ไม่เหมาะสมหลายประการ ในด้านประชาชนและหนังสือพิมพ์ก็ได้เสนอแนะให้พิจารณาในเรื่องนี้หลายครั้งหลายคราว
โดยถือเอาวันประกาศเอกราชวันอิสรภาพ วันตั้งถิ่นฐาน วันสาธารณรัฐ วันสถาปนาพระราชวงศ์บ้าง ซึ่งไม่เหมือนกัน แต่ประเทศที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขของชาติโดยทั่วไปนั้น ได้ถือเอาวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์เป็นวันเฉลิมฉลองของชาติ เช่น ประเทศอังกฤษ เนเธอร์แลนด์ เดนมาร์ก สวีเดน ญี่ปุ่น ฯลฯ เป็นต้น
แม้ประเทศไทยเราเองก็ได้ถือเอาวันพระราชสมภพเป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทยมาแล้ว เพิ่งจะมากำหนดเอาวันที่ 24 มิถุนายน เป็นวันชาติเพิ่มขึ้นอีกวันหนึ่งในระยะหลังนี้เอง
“คณะกรรมการฯ จึงมีความเห็นว่า เพื่อให้เป็นไปตามขนบประเพณีของประเทศที่พระมหากษัตริย์เป็นประมุข และเป็นการสมัครสมานสามัคคีรวมจิตใจของบุคคลในชาติโดยทั่วกัน จึงสมควรจะถือเอาวันพระราชสมภพของพระมหากษัตริย์เป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทยต่อไป โดยยกเลิกวันชาติในวันที่ 24 มิถุนายน เสีย”
ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้ถือวันพระราชสมภพเป็นวันเฉลิมฉลองของชาติไทย ลงวันที่ 21 พฤษภาคม 2503
หลังจากนั้นเป็นต้นมา วันชาติของประเทศไทยก็เปลี่ยนจากวันที่ 24 มิถุนายน เป็นวันที่ 5 ธันวาคม ประเทศเราจึงเฉลิมฉลองวันชาติและ “วันพ่อ” พร้อมๆ กัน โดยให้ยึดเอาวันพระราชสมภพเป็นหลัก อย่างไรก็ตาม หลังจากเปลี่ยนผ่านสู่รัชกาลใหม่ สำนักพระราชวังยังคงมีความเห็นว่าควรยึดเอา วันที่ 5 ธันวาคม เป็นวันชาติต่อไป
ด้วยเหตุนี้ “วันชาติ” ที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นวันที่ 24 มิถุนายน หรือวันเปลี่ยนแปลงการปกครองสู่ระบอบประชาธิปไตย จึงมีสถานะแค่ ‘ความทรงจำอันเลือนราง’ ที่ค่อยๆ เลือนหายไปจากประวัติศาสตร์ไทย
อ้างอิง
- โพสต์ทูเดย์. 5 ธันวาฯวันชาติไทย จุดเปลี่ยนสู่ระบอบประชาธิปไตย. https://bit.ly/2YDeiuR
- MNG online. เปลี่ยนรัชกาล ไม่เปลี่ยนวันชาติ! มีความสำคัญถึง ๓ อย่าง ทั้งวันพ่อและวันเฉลิมฯ!!. https://bit.ly/3eaqyts