ภาษาไทยเป็นภาษาที่เต็มไปด้วย ‘คำหยาบ’ เรียกได้ว่าเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งเลยของภาษาเรา เพราะมันมีการ ‘จำแนก’ ระดับความสุภาพแบบละเอียดยิบ
แต่ของพวกนี้กลับหล่นหายไปในชีวิตการทำงาน เพราะ ‘กฎเหล็ก’ ของชีวิตการทำงานนั้นก็คือต้องใช้ ‘ภาษาทางการ’ ตลอด อย่างน้อยก็สำหรับองค์กรใหญ่ๆ
ซึ่งรู้ไหมครับว่ามันไม่ใช่เรื่องที่ดีเสมอไป
เพราะสิ่งที่เราเรียกรวมๆ ว่า ‘คำหยาบ’ เอาจริงๆ มีหลายคำที่อาจจะดีกว่าถ้าเราใช้อย่างถูกที่ถูกเวลา แม้แต่ในชีวิตการทำงานเอง
ทำไมถึงเป็นแบบนั้น?
พวกนักวิชาการฝรั่งอธิบายว่า ‘คำหยาบ มีหน้าพี่พิเศษแบบที่คำอื่นทำไม่ได้นั้น คือการแสดงอารมณ์บางแบบ ซึ่งตรงนี้หลายคนคงเก็ทว่า ในบางสถานการณ์ที่จัญไรมากๆ ถ้าใช้คำสุภาพในการบรรยายความรู้สึกจริงๆ มันไม่ได้ฟีล
ซึ่งไอเดียเรื่องการแสดงความรู้สึกที่หลากหลายนี้ก็มีงานวิจัยที่สนับสนุนว่า ทีมที่ทำงานได้ดี นั้นคือทีมที่แสดงความรู้สึกออกมาตอนทำงานอย่างหลากหลาย และความรู้สึกที่หลากหลายที่ว่า มันเป็นไปไม่ได้เลยที่จะแสดงออกมาให้ครบโดยปราศจากคำหยาบใดๆ พูดง่ายๆ ถึงเวลาจะต้องสบถ หรือ ‘บ่นด้วยคำหยาบ’ มันก็ต้องสบถ และก็ต้องใช้คำปกติที่ใช้ในชีวิตปกติน่ะแหละ
และถ้าจะเอางานวิจัยมาหนุนอีก มันก็มีงานวิจัยออกมาชัดเจนว่าคนที่บ่นด้วยคำหยาบบ้างในชีวิตการทำงานนั้นจะถูกมองว่าเป็นคนที่จริงใจต่อผู้อื่นและงานตัวเอง มากกว่าคนที่จะไม่ใช้คำหยาบใดๆ เลย ซึ่งประเด็นนี้น่าจะเข้าใจได้ไม่ยากนัก
ทั้งนี้ สิ่งที่ต้องไม่ลืมเช่นกันก็คือ การใช้คำหยาบนั้น มันก็ต้องถูกที่ถูกเวลา เช่นการสบถว่า ‘เหี้ย’ ตอนที่เกิดอุบัติเหตุจนงานพังเละเทะ นั้นก็ดูจะเป็นการบรรยายความรู้สึกร่วมของทีมได้ดี แต่นั่นก็ต่างจากการไปด่าเพื่อนร่วมงานหรือกระทั่งเจ้านายว่า ‘เหี้ย’ ในขณะประชุม
ดังนั้นโดยสรุป ไกด์ไลน์ทั่วไป เราก็ยังต้องสุภาพไว้ก่อนน่ะแหละ ประเด็นคือ การพูดคำหยาบบ้าง ‘ตามความเหมาะสมกับบริบทและสถานการณ์’ ก็เป็นสิ่งที่ดีเช่นกัน ไม่ใช่ห้ามใช้โดยสิ้นเชิงเลย
แต่ที่น่าจะสำคัญเหนือสิ่งอื่นใดก็คือการหมั่นสังเกตปฏิกิริยาและความรู้สึกของผู้อื่น ว่าพูดออกไปแล้วมันเป็นอย่างไร ทำให้สถานการณ์ผ่อนคลายขึ้นหรือตึงเครียดขึ้น
เพราะการสังเกตปฏิกิริยาผู้อื่นและปรับการสื่อสารอย่างเหมาะสม น่าจะเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการสื่อสารใดๆ กับเพื่อนร่วมงาน
อ้างอิง
- Inc. Science Says Leaders Who Occasionally Swear and Curse Seem More Intelligent and Trustworthy. https://bit.ly/3hql2Xu
- BBC. Why swearing could have a place in the office. https://bbc.in/3e0mm1n