ไม่ได้มีแค่ไทย! รู้จัก ‘แคนดิลาเกีย’ ศาลเพียงตาเวอร์ชันกรีก ที่เห็นแล้วต้องร้องกรี๊ด ‘เฮ้ย! นี่มันศาลพระภูมิ’

นอกจากทัศนียภาพอันงดงามแล้ว สิ่งหนึ่งที่คุณอาจพบเห็นได้ตามท้องถนนของประเทศกรีซ คงหนีไม่พ้น ‘ศาลเพียงตาขนาดเล็ก’ ที่ตั้งเรียงรายขนานไปกับท้องถนน ศาลเพียงตานี้มีรูปลักษณ์แทบไม่ต่างไปจากศาลพระภูมิที่พบเห็นได้ทั่วไปในประเทศไทย หากแต่มีสิ่งหนึ่งที่แตกต่างออกไป นั่นก็คือลักษณะของตัว ‘เรือนศาล’ ที่จะถูกดีไซน์ให้เป็นโบสถ์ออร์โธดอกซ์ขนาดย่อม ศาลเพียงตานี้มีที่มาที่ไปอย่างไร จะเล่าให้ฟัง

ศาลเพียงตานี้มีชื่อเรียกเพราะๆ ว่า ‘แคนดิลาเกีย’ (Kandylakia) แปลว่า ‘เทียนเล่มเล็ก’ ในภาษากรีก โดยเป็นแบบจําลองขนาดเล็กของโบสถ์กรีกออร์โธดอกซ์ที่ทั่วไปแล้วอาจทำขึ้นจากโลหะ ไม้ หรือขี้ผึ้ง โดยภายในแคนดิลาเกียส่วนใหญ่จะบรรจุภาพวาดทางศาสนาที่เรียกว่า ‘ภาพไอคอน’ ของพระเยซู พระแม่มารีย์ หรือนักบุญองค์ต่างๆ ทั้งยังมีการแขวนระฆังที่จะดังขึ้นทุกครั้งเมื่อประตูขนาดเล็กของแคนดิลาเกียถูกเปิดออก

ต้นกำเนิดของแคนดิลาเกีย สามารถย้อนกลับไปได้ถึงยุคไบแซนไทน์ ที่ผู้คนนิยมพกภาพไอคอนทางศาสนาสำหรับบูชาส่วนตัว ทว่าต่อมาเมื่อเวลาผ่านไป ไอคอนเหล่านี้ได้ถูกพัฒนาขึ้นเป็นโบสถ์ไซซ์จิ๋ว เพื่อใช้เป็นของขวัญในโอกาสพิเศษต่างๆ อย่างงานแต่งงานหรือในพิธีบัพติศมา โดยเชื่อว่าแคนดิลาเกียเป็นสัญลักษณ์ของพรจากพระเจ้าที่ประทานลงมาให้กับครอบครัวที่ตั้งมันไว้

แล้ว ‘แคนดิลาเกีย’ ไปโผล่บนถนนได้อย่างไร?

ถนนของประเทศกรีซส่วนใหญ่ค่อนข้างแคบ แถมยังตัดผ่านภูเขาที่คดเคี้ยว ทำให้เกิดอุบัติเหตุและมีผู้คนเสียชีวิตบนถนนอยู่บ่อยครั้ง บรรดาญาติๆ ของผู้ตาย จึงสร้างแคนดิลาเกียไว้ตามจุดที่เกิดอุบัติเหตุ เพื่อระลึกถึงผู้เสียชีวิต โดยภายในมักจะบรรจุรูปบุคคลผู้ล่วงลับ พร้อมกับข้าวของเครื่องใช้ส่วนตัวขนาดย่อม ให้อยู่คู่กับรูปพระเยซูและนักบุญองค์ต่างๆ เพื่อให้ดวงวิญญาณได้รับการปลอบประโลมจากพระเจ้า

แต่ในบางครั้งแคนดิลาเกียก็ไม่ได้สร้างขึ้นเพื่อคนตายเสมอไป หากแต่ถูกสร้างโดยผู้คนที่รอดพ้นจากอุบัติเหตุบนท้องถนน เพื่อขอบคุณพระเจ้าที่ปกป้องพวกเขาจากเหตุร้าย และในบางครั้ง แคนดิลาเกียก็ถูกสร้างเพื่อใช้เป็นป้ายบอกทางว่ามีโบสถ์ตั้งอยู่ไม่ไกลนักจากถนนที่คุณกำลังใช้อยู่ โดยแคนดิลาเกียในลักษณะนี้ จะมีฟังก์ชันในการเป็นจุดพักรถขนาดย่อม ที่คอยบริการผู้ขับขี่ที่เหนื่อยล้าจากการเดินทาง ให้หยุดสวดมนต์ภาวนารีเฟรชจิตใจสักครู่ก่อนออกเดินทางต่อ และใช้เป็นตัวแทนโบสถ์ที่บ่อยครั้งมักจะถูกปิดไว้เพื่อป้องกันขโมย บาทหลวงจึงใช้แคนดิลาเกียเหล่านี้ไว้ให้ผู้คนได้มาอธิษฐานภาวนาถึงพระเจ้าแทน

ถึงแม้จะเป็นวัตถุทางศาสนา แต่แคนดิลาเกียได้สะท้อนหนึ่งในปัญหาที่ใหญ่ที่สุดของกรีซ อย่างปัญหาอุบัติเหตุบนท้องถนน โดยในปี 2023 มีรายงานผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุบนท้องถนนกว่า 584 ราย ทำให้กรีซถูกจัดอันดับให้เป็นประเทศที่มีอุบัติเหตุบนถนนมากเป็นอันดับต้นๆ ของสหภาพยุโรป

สาเหตุของอุบัติเหตุนี้ ส่วนหนึ่งมาจากลักษณะภูมิประเทศที่ส่วนใหญ่ปกคลุมไปด้วยภูเขา ทำให้ต้องตัดถนนให้แคบและโค้งไปตามแนวสันเขา แต่โค้งส่วนใหญ่กลับไร้แนวกั้น จนทำให้ผู้ขับขี่ขับรถตกเขาอยู่บ่อยครั้ง นอกจากนี้นิสัยของชาวกรีกเองยังเป็นส่วนหนึ่งของปัญหานี้ เนื่องจากชาวกรีกขึ้นชื่อว่าเป็นผู้ขับขี่ที่ไร้มารยาท ไร้วินัย และไม่ใส่ใจกฎจราจร โดยจากการสํารวจที่จัดทําโดยมูลนิธิ ‘Autoroutes’ ของฝรั่งเศสพบว่า เกือบครึ่งหนึ่งของผู้ขับขี่ไม่คาดเข็มขัดนิรภัย หนึ่งในสี่มีประวัติเมาแล้วขับ และกว่า 71 เปอร์เซ็นต์ ยอมรับว่าพวกเขาก่อเหตุทะเลาะวิวาทและด่าทอผู้ขับขี่คนอื่นบนท้องถนน

ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้ ‘แคนดิลาเกีย’ เข้ามามีบทบาทในการทำให้จิตใจผู้คนสงบลง ทั้งยังคอยเตือนให้พวกเขา ‘ขับขี่อย่างปลอดภัย’ บนท้องถนนอีกด้วย

อ้างอิง

• Amusingplanet.The Roadside Shrines of Greece.http://tinyurl.com/5573sfnx
• RealGreek.What are those small churches along the roads in Greece?.http://tinyurl.com/bdzzf2d2