ในโลกปัจจุบันที่เราสามารถคิดค้นวัคซีนต้านโรคระบาดใหม่ได้ในเวลาไม่ถึง 1 ปี แถมยังมีข่าวเรื่องเทคโนโลยีรักษามะเร็งใหม่ๆ ออกมาแทบทุกสัปดาห์ ขีดจำกัดของชีวิตมนุษย์จริงๆ มันก็เลยจะไปอยู่กับพวกโรคต่างๆ ที่เกิดจากการเสื่อมไปตามกาลเวลาของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นหลอดเลือดตีบ ข้อเสื่อม กระดูกพรุน ไปจนถึงสมองเสื่อม
โรคพวกนี้ ‘ยา’ ที่มีในปัจจุบันก็หยุดไม่ได้ แต่คนก็เชื่อว่า ‘สารอาหาร’ บางอย่างมันน่าจะช่วยได้ จึงนำมาสู่อุตสาหกรรม ‘อาหารเสริม’ ที่อัดโฆษณากันเข้าไปราวกับว่ากินเข้าไปแล้วจะเป็นยาอายุวัฒนะ
แต่จริงๆ แล้วมีอาหารเสริมไม่กี่อย่างเท่านั้นที่มีผลวิจัยรองรับ อย่างหนึ่งที่เพิ่งมีสดๆ ร้อนๆ คือ ‘สารสกัดจากเพรียงหัวหอม’ ที่สามารถทำให้หนูแก่ๆ ที่เอามาทดลองมีความทรงจำดีขึ้น และอาการอักเสบบวมต่างๆ ก็ลดลง หรือพูดง่ายๆ มันทำให้ร่างกายของหนูทดลองอ่อนเยาว์ลง
สารสกัดในที่นี้คือสารชื่อ ‘พลาสมาโลเจน’ (Plasmalogen) ซึ่งมีในเนื้อสัตว์แทบทุกชนิด แต่มีเยอะมากเป็นพิเศษในเพรียงหัวหอม มันเลยถูกเอามาสกัด
แล้วไอ้สารตัวนี้คืออะไร ทำไมเราไม่เคยได้ยิน?
นักวิทยาศาสตร์พบสารชื่อ ‘พลาสมาโลเจน’ มาตั้งแต่ปี 1927 แล้ว โดยพบว่ามันคือส่วนหนึ่งของเซลล์ทั่วร่างกาย แต่ตอนนั้นก็เป็นเพียงแค่การค้นพบ แต่ยังไม่รู้ว่ามันมีหน้าที่อย่างไรต่อร่างกาย
ต่อมาในปี 1995 มนุษย์เริ่มอายุยืนยาวขึ้น จนโรคกลุ่ม ‘สมองเสื่อม’ เกิดมากขึ้นในบรรดาคนแก่ ซึ่งในบรรดาโรคกลุ่มนี้มีคนป่วยเป็นโรคอัลไซเมอร์กันเยอะที่สุด และนักวิทยาศาสตร์ก็เลยต้องมาค้นหาว่าอะไรคือ ‘สาเหตุ’
แม้ทุกวันนี้ยังหา ‘สาเหตุ’ แบบตัวเดียวจบไม่ได้ แต่สิ่งที่เขาค้นพบในปี 1995 ก็คือ คนที่เป็นโรคอัลไซเมอร์ ร่างกายจะมีภาวะขาดสาร ‘พลาสมาโลเจน’ อย่างชัดเจน นับตั้งแต่นั้นสารที่ไม่เคยมีใครรู้ว่ามีหน้าที่อย่างไรกับร่างกายมนุษย์ก็เริ่มเป็นที่สนใจในหมู่นักวิจัยกลุ่มที่ต้องการจะหาทางสู้กับ ‘ความชราภาพ’ ของมนุษย์
ก็อย่างที่เล่า ถ้าโรคระบาดเรายังพิชิตมันได้ง่ายๆ มะเร็งก็ดูจะพิชิตได้ในไม่กี่ปี ความท้าทายทางการแพทย์ในยุคสมัยของเราจริงๆ ก็คือจะทำยังไงให้ร่างกายมนุษย์เอาชนะโรคที่มากับความแก่ได้นี่แหละ
เอาเข้าจริง ในปี 2017 เขามีการทดลองกับมนุษย์มาแล้ว โดยตอนนั้นใช้ ‘พลาสมาโลเจน’ ที่สกัดมาจากหอยเชลล์ ซึ่งผลก็น่าสนใจว่า มนุษย์ที่รับไป ร่างกายมันเริ่ม ‘กลับเป็นหนุ่มสาว’ จริงๆ แต่ปัญหาคือมัน ‘ได้ผล’ แค่กับผู้หญิงที่อายุไม่เกิน 77 ปีเท่านั้น หรือพูดอีกแบบคือมันใช้กับผู้ชายไม่ได้ และผู้หญิงที่แก่ถึงจุดหนึ่งก็ใช้ไม่ได้เช่นกัน
ทีนี้ เขาก็เลยสงสัยว่า หรือจริงๆ ‘สารสกัด’ มันไม่เข้มข้นพอ แต่ตอนนั้นเขายังไม่รู้ว่าควรสกัดจากอะไร มันก็เลยทำได้แค่นั้น ก่อนจะพบกับเพรียงหัวหอมในที่สุด
เพรียงหัวหอมเป็นสัตว์ทะเลหน้าตาประหลาด ซึ่งคนปกติก็คงไม่คิดว่ามันกินได้ แต่พวกคนเกาหลีและคนญี่ปุ่นกินกันมานานแล้ว ที่น่าสนใจก็คือ หลายคนคงรู้ว่าคนสองชาตินี้อายุยืนมากๆ ระดับท็อปของโลก ดังนั้นมันก็เลยพอเหมาะพอเจาะ เมื่อนักวิทยาศาสตร์ไปพบว่าสัตว์ชนิดนี้อุดมไปด้วยพลาสมาโลเจนมากกว่าสิ่งมีชีวิตอื่นๆ จึงนำมาสู่การเอาพวกมันไปทำสารสกัด และเอาสารสกัดไปทดลองในหนู ซึ่งได้ผลน่าพอใจอย่างที่เล่าไป
แน่นอน การทดลองในมนุษย์นี่เป็นสถานีต่อไปที่ไม่ไกลแน่ๆ แต่สิ่งที่ต้องย้ำเตือนก็คือ ถึงแม้ว่าเราจะค้นพบว่าการรับพลาสมาโลเจนเข้าไปจะทำให้ร่างกายกลับเป็นหนุ่มสาวได้จริง แต่การกลับเป็นหนุ่มสาวมันอาจเรียกร้องอะไรมากกว่านั้น กล่าวคือ เราอาจต้องเข้าใจสารอีกหลายตัวเลยก่อนที่จะสร้าง ‘ยาอายุวัฒนะ’ ได้จริงๆ
หวังว่าข่าวนี้จะไม่ทำให้คนแห่ไปกินเพรียงหัวหอมจนสูญพันธุ์ไปก่อนนะ
อ้างอิง
- BigThink. Eat sea squirts for better memory and gorgeous hair? https://bit.ly/3mYcWHE
- The Conversation. Eating sea squirts reverses signs of ageing in mice – new research. https://bit.ly/3N37NIV