ผมหงอกไม่ใช่เรื่องแค่ของวัยชรา!
เราเชื่อว่าหลายคนก็เคยมี “ผมขาว” ตั้งแต่ยังไม่ทันแก่ ซึ่งหลายคนเชื่อว่าที่ผมขาวก่อนวัยอันควรเป็นเพราะความเครียด อันที่จริงตามสังขารแล้ว สีผมของมนุษย์สามารถเริ่มหงอกตั้งแต่อายุประมาณ 30 กลางๆ ถึงแม้ว่าตามปกติแล้วจะเป็นไปเพราะความแก่ แต่ความเครียดก็มีบทบาทไม่แพ้กัน
Gray hair | sixtyandme
ความเครียดไปสัมพันธ์กับการผลิตเม็ดสีได้อย่างไร วิทยาศาสตร์เพิ่งค้นพบคำตอบในเรื่องนี้
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Harvard สหรัฐอเมริกา ร่วมกับมหาวิทยาลัย Sao Paulo ในบราซิล ตีพิมพ์ผลงานในวารสาร Nature ระบุว่าสเต็มเซลล์ที่ทำหน้าที่ควบคุมสีบนผิวหนังและขนในหนูทดลองจะถูกทำลาย ถ้าหากได้รับความเครียดอย่างรุนแรง และในการทดลองพบว่าหนูที่มีขนสีเข้มสามารถเปลี่ยนเป็นสีขาวอย่างสมบูรณ์ได้ภายในระยะเวลาไม่กี่สัปดาห์
สาเหตุมาจากความเชื่อมโยงของสเต็มเซลล์เมลาโนไซต์ (melanocyte) ซึ่งเป็นผู้สร้างเมลานิน (melanin) เซลล์ที่ผลิตสีในผิวหนังและเส้นขน โดยในการทดลองได้กระตุ้นให้หนูหลั่งสารอะดรีนาลีน และคอร์ติซอลออกมาเพื่อให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นพร้อมกับความดันโลหิตที่มากขึ้น เพื่อจำลองการส่งผลต่อระบบประสาทที่ทำให้เกิดความเครียดอย่างฉับพลัน ซึ่งกระบวนการนี้ส่งผลไปเร่งปฏิกิริยาของเซลล์เมลาโนไซต์ให้หมดเร็วขึ้นนั่นเอง
หนูทดลองเปลี่ยนเป็นสีขาว | BBC
“ตอนแรกเราคาดเดาว่าความเครียดฉับพลันจะส่งผลร้ายต่อร่างกาย แต่ผลการทดลองไปไกลกว่าที่คาดไว้ ไม่กี่วันหลังการทดลอง เราพบว่าสเต็มเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดสีหายไป หลังจากมันถูกทำลายร่างกายก็ไม่สามารถสร้างเม็ดสีได้อีก แล้ว ขนบางส่วนของหนูทดลองก็เป็นสีขาวอย่างถาวร” ศาสตราจารย์ Ya-Cieh Hsu หัวหน้าทีมวิจัยจาก Harvard กล่าว
ทีมวิจัยระบุว่าการค้นพบสาเหตุนี้ควรค่าแก่การศึกษาเพิ่มเติมเพื่อศึกษาและพัฒนายาหรือสิ่งที่สามารถป้องกันอาการ “หัวหงอก” จากอายุที่เพิ่มขึ้นได้
ทั้งนี้ ในอีกหนึ่งการทดลองได้พยายามขัดขวางกระบวนการดังกล่าว โดยให้หนูทดลองกินยาต้านความดันโลหิตสูงเพื่อรักษาค่าความดันโลหิตขณะที่เครียด โดยนักวิจัยค้นพบโปรตีนตัวที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความเสียหายต่อสเต็มเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดสีได้ ดังนั้น ถ้าหากโปรตีนตัวดังกล่าวถูกป้องกันไว้ จะช่วยชะลอการเกิดผมหงอกได้ด้วย
อันที่จริง การทดลองข้างต้นไม่การทดลองเพื่อหาว่ามนุษย์จะหยุดผมไม่ให้หงอกได้อย่างไร แต่เป็นการศึกษาเพื่อดูความเครียดฉับพลันว่าส่งผลกับร่างกายอย่างไรบ้าง ซึ่งผลพลอยได้จากการศึกษาครั้งนี้อาจจะเป็นตัวช่วยในการพัฒนายา หรือวิธีชะลอผมหงอกในอนาคตก็เป็นได้
อ้างอิง:
- BBC. Scientists discover ‘why stress turns hair white’. https://bbc.in/3qkP6Wb