ครั้งหนึ่งมนุษย์เงินเดือนรับค่าจ้างเป็น ‘เกลือ’ จึงกลายเป็นที่มาของคำว่า Salary

‘เงินเดือน’ คำนี้คือคำยิ่งใหญ่ของใครหลายๆ คน เป็นคำที่ตั้งตารอคอย เป็นคำที่มีชีวิต เป็นคำที่คิดฝันอยู่ทุกเดือนๆ แต่คุณจะยังฝันหวานถึงเงินเดือนอยู่ไหม หากเงินเดือนที่ว่านี้หมายถึง ‘เกลือ’ ไม่ใช่ ‘ธนบัตร’ โอนสดเข้าบัญชี

คุณรู้หรือไม่ คำศัพท์ภาษาอังกฤษ salary ที่แปลว่า ‘เงินเดือน’ หรือ salaire ในภาษาฝรั่งเศส มาจากรากศัพท์ภาษาละติน sal- ซึ่งเป็นรากศัพท์เดียวกันกับ salt หรือ ‘เกลือ’ จนนำไปสู่คำถามในหมู่นักภาษาศาสตร์ที่ว่า เงินเดือน และ เกลือ มันเกี่ยวข้องกันอย่างไร เมื่อค้นลงไป โลกจึงได้รับคำตอบสุดว้าวที่ว่า ครั้งหนึ่งมนุษย์เงินเดือน หรือลูกจ้างชาวโรมันเคยรับเงินเดือนเป็นเกลือ!

ในสมัยโรมันไปจนถึงยุคกลาง เกลือคือสินค้าอันมีค่าในระดับที่ถูกขนานนามว่าเป็น ‘ทองคำขาว’ อุปสงค์ที่สูงเทียมฟ้านั้นเกิดจากการที่คนสมัยนั้นต้องใช้เกลือเป็นวัตถุดิบหลักในการถนอมอาหาร โดยเฉพาะกับเนื้อและปลา เพราะอย่าลืมว่าสมัยนั้นไม่มีเทคโนโลยีอย่างตู้เย็น และแน่นอนว่าเกลือยังเป็นวัตถุดิบก้นครัวที่ขาดไม่ได้ในการสร้างรสชาติอาหาร

พอเกลือมีค่ามากๆ อย่างนี้ ในสมัยโรมันโบราณ ผู้คนจึงใช้เกลือในการแลกเปลี่ยนและซื้อขายด้วย ในยุคโรมันมีคำว่า ‘salarium’ ปรากฏอยู่ ถึงจะไม่มีหลักฐานที่ชัดเจน แต่สันนิษฐานกันว่า คำนี้หมายถึงสิ่งที่จัดสรร หรือมอบให้แก่กองทัพทหารโรมัน เพื่อนำไปแลกเป็นเกลือ (หรือในบางแหล่งกล่าวว่าให้ค่าแรงแก่ทหารรบเป็นเกลือนั่นเอง) 

ยิ่งไปกว่านั้น มีข้อสันนิษฐานหนึ่งกล่าวว่า คำว่า ‘soldier’ หรือ ทหาร ก็มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน ‘sal dare’ หมายถึง ให้เป็นเกลือ (to give salt) ด้วยเช่นกัน 

ภาษาอังกฤษเป็นภาษาที่วิวัฒนาการมาจากภาษากลุ่มเจอร์แมนิกตะวันตกเป็นหลักหลังจากการรุกรานของแองโกล–แซกซอนในเกาะอังกฤษในศตวรรษที่ 5 และ 6 

อย่างไรก็ตาม หลังจากการพิชิตอังกฤษของชาวนอร์มันในปี ค.ศ. 1066 ภาษาอังกฤษจึงได้รวมคำหลายคำที่มาจากภาษาละติน เช่นคำว่า ‘salarium’ ที่มีรากศัพท์มาจากคำว่า sal หรือแปลว่า เกลือ ในสมัยกรีกโบราณ จนท้ายที่สุดก็พัฒนากลายมาเป็น ‘salary’ ซึ่งหมายถึงเงินเดือนในปัจจุบัน

เกลือในยุคโรมันมีความสำคัญและมีค่ามากๆ สำหรับผู้คนจนถึงขั้นได้ใช้แทนเงินในอดีต แต่หากกลับมาในยุคสมัยปัจจุบันที่เศรษฐกิจกำลังฝืดเคือง แถมค่าแรงต่ำจนแทบลืมตาอ้าปากไม่ได้อย่างนี้ หลายๆ คนอาจคิดว่า ‘เกลือ’ ไม่ได้ให้ความรู้สึก ‘มีค่า’ เหมือนในรากศัพท์ของคำว่า salary แต่อาจให้ความรู้สึกรันทดอดมื้อกินมื้อเหมือนในสำนวนไทย ‘กัดก้อนเกลือกิน’ ก็เป็นไปได้

อ้างอิง

• npr. From Salt To Salary: Linguists Take A Page From Science. https://n.pr/3yULrGc
• Indiatoday. Did you know the word ‘salary’ has nothing to do with money, and everything to do with salt?. https://bit.ly/3NoWYBA
• Vocabulary.com. Salary. https://www.vocabulary.com/dictionary/salary