ปกติไหมที่เรา ‘เศร้าแบบไม่มีเหตุผล’ แล้วจะทำอย่างไรให้ความรู้สึกนี้หายไป

อยู่ๆ ก็เศร้า รู้สึกเบื่อ แต่ก็ไม่รู้เหมือนกันว่าเป็นเพราะอะไร เชื่อว่าหลายคนในที่นี้ก็น่าจะเคยมีอาการแบบนี้กันบ้าง ทั้งที่ไม่ได้อยู่ช่วงอกหัก ผิดหวัง หรือว่าสูญเสียอะไรบางอย่างในชีวิตไป แต่ทำไมเราถึงรู้สึกเศร้าอย่างไม่มีเหตุผลขึ้นมาได้ แล้วคนที่เคยประสบกับอาการแบบนี้ก็คงเกิดคำถามขึ้นในใจว่า ความรู้สึกแบบนี้มันปกติไหมนะ มันเป็นไปได้จริงหรือที่เราจะรู้สึกเศร้าโดยไม่มีเหตุผลได้

ความเศร้าเป็นอารมณ์ความรู้สึกรูปแบบหนึ่งของมนุษย์ที่สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ซึ่งส่วนมากเราอาจจะพอรู้สาเหตุของแต่ละครั้ง อาจจะเกิดจากความผิดหวัง หรือเกิดจากการสูญเสียใครสักคน 

แล้ว ‘ความเศร้าแบบไม่มีเหตุผล’ ในประเด็นนี้ล่ะ มันเกิดขึ้นจากอะไรกันแน่

ความรู้สึกเศร้าแบบไม่มีเหตุผล จริงๆ ก็สามารถเกิดขึ้นได้จากหลากหลายปัจจัย ทั้งภาวะทางอารมณ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การเปลี่ยนแปลงของฤดูกาล ภาวะทางร่างกายของผู้หญิง และความรู้สึกว่างเปล่า ดังนั้นจึงไม่แปลกถ้าเราจะรู้สึกเศร้าโดยที่เราเองก็ไม่รู้ว่าสาเหตุคืออะไร เพราะเราเองก็อาจจะยังไม่รู้ว่าอะไรเป็นปัจจัยที่สามารถส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึกเศร้าของเราได้ แล้วอะไรบ้างที่เป็นปัจจัยของการเกิดความเศร้าแบบไม่มีเหตุผลนี้ เรามาดูกัน!

มนุษย์ทุกคนมีอารมณ์ที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาในแต่ละวัน ทั้งมีความสุข เครียด เศร้า หดหู่ เหงา และอารมณ์อื่นๆ อีกมากมาย การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์อย่างรวดเร็วนี้เป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลต่อความเศร้าแบบไม่มีเหตุผล โดยความเศร้าจากสาเหตุนี้มักพบได้บ่อยในกลุ่มคนที่มีอาการไบโพลาร์ (Bipolar) ที่บางครั้งอาจพบว่าตัวเองอารมณ์แปรปรวนได้ง่าย มีความกระวนกระวายใจอยู่บ่อยครั้ง มีพลังงานในการทำกิจกรรมต่างๆ มากเป็นพิเศษ หรือนอนพักผ่อนน้อยกว่าปกติโดยไม่มีอาการเพลีย

เคยสังเกตไหมว่าบางครั้งความเศร้าของเราก็มักจะเกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาใกล้เคียงกันในทุกปี นั่นก็เป็นเพราะว่าฤดูกาลที่เปลี่ยนแปลงไปก็ส่งผลต่ออารมณ์ของเราได้ด้วยเช่นกัน อาการนี้มีชื่อเรียกว่า Seasonal Affective Disorder (SAD) ซึ่งเป็นภาวะทางอารมณ์ที่รู้สึกเบื่อหน่าย อ่อนล้า เศร้าหมอง รวมไปถึงการมีพฤติกรรมการกินและการนอนที่เปลี่ยนแปลงไปซึ่งโดยปกติแล้วความรู้สึกเศร้าแบบไม่มีเหตุผลมักจะเกิดขึ้นในช่วงของฤดูหนาวเป็นส่วนมาก ทั้งนี้ก็เป็นเพราะว่าฤดูหนาวจะมีช่วงเวลากลางคืนที่ยาวนานกว่า และเราก็มีโอกาสได้รับแสงต่อวันน้อยกว่าปกติ ทำให้ร่างกายสามารถผลิต ‘เซโรโทนิน’ (Serotonin) หรือสารเคมีที่ควบคุมเรื่องความสุขได้น้อยลง จึงส่งผลให้การทำงานของสารเคมีตัวนี้ เนื่องจากสารเซโรโมนินจะทำงานได้ดีในช่วงที่ร่างกายได้รับแสงเท่านั้น

แน่นอนว่าความรู้สึกเศร้าโดยไม่มีเหตุผลเป็นอาการที่สามารถพบได้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะว่าภาวะทางร่างกายของผู้หญิงบางอย่างสามารถส่งผลต่ออารมณ์เศร้าได้มากกว่าผู้ชาย เช่น ช่วงก่อนมีประจำเดือน ช่วงตั้งครรภ์ หรือช่วงหลังคลอด เนื่องจากฮอร์โมนของผู้หญิงเป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลต่ออารมณ์ความรู้สึก ซึ่งภาวะทางร่างกายนี้เองก็เป็นสาเหตุอย่างหนึ่งที่นำไปสู่การเกิดความรู้สึกเศร้าได้

ความเศร้าจากสาเหตุนี้ส่วนมากมักจะเกี่ยวข้องกับอาการซึมเศร้า ซึ่งคนที่กำลังประสบกับภาวะซึมเศร้าจะรู้สึกเศร้าโดยไม่มีเหตุผลได้ง่ายและก็มักจะจมอยู่กับความเศร้านี้เป็นระยะเวลานานจนไม่รู้ตัว โดยอาการที่จะพบได้บ่อยในคนกลุ่มนี้ก็คือ รู้สึกไม่มีความสุขในชีวิต คิดหรือมองโลกในแง่ร้ายอยู่บ่อยๆ มีความมั่นใจในตัวเองต่ำ หรือไม่ค่อยสนใจทำกิจกรรมอะไรเลย 

สำหรับใครที่กำลังประสบกับอาการเศร้าแบบไม่มีเหตุผลนี้อยู่ แน่นอนว่าเราก็คงไม่รู้ว่าควรทำอย่างไรเพื่อให้เราก้าวผ่านความรู้สึกนี้ไปได้ วันนี้เราจึงอยากนำวิธีการรับมือกับความรู้สึกนี้มาแนะนำทุกคนกัน!

1. หาใครสักคนที่เรารักหรือสนิทเพื่อพูดคุยในเรื่องต่างๆ ให้เราลืมความเศร้าที่เกิดขึ้น
2. เพิ่มสีสันในชีวิตด้วยอารมณ์ขันด้วยการดูหนังหรือคลิปตลก
3. หากิจกรรมใหม่ๆ ทำเพื่อให้เกิดความผ่อนคลาย เช่น อ่านหนังสือ เล่นกับสัตว์เลี้ยง ออกไปเที่ยวกับเพื่อน หรือฟังเพลงสบายๆ

แต่สำหรับใครที่ลองวิธีที่เราแนะนำไปแล้วก็ยังรู้สึกว่ามันเวิร์ก บางทีก็อาจเป็นไปได้ว่าความเศร้าของคุณอาจจะเกิดจากภาวะทางร่างกายหรืออารมณ์ ซึ่งสำหรับในกรณีนี้ การพบจิตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญน่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่า เพราะการได้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญโดยตรงจะช่วยให้เราเข้าใจภาวะจิตใจของเราได้ดียิ่งขึ้นด้วย

สุดท้ายนี้ ความเศร้าก็เป็นส่วนหนึ่งของความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับเราได้ทุกคน แต่สิ่งที่สำคัญก็คือการก้าวข้ามผ่านความเศร้านั้นไปให้ได้ มันเป็นเรื่องปกติที่เราจะมีความเศร้าเกิดขึ้นภายในจิตใจกันได้ แต่หลังจากผ่านพ้นความเศร้าไปแล้ว ก็อย่าลืมให้ตัวเองได้มีช่วงเวลาแห่งความสุขให้มากกว่าช่วงเวลาที่ได้ใช้ไปกับความเศร้าด้วย

แล้วช่วงฤดูหนาวปลายปีแบบนี้ มีใครกำลังรู้สึกเศร้าแบบไม่มีเหตุผลกันอยู่บ้างหรือเปล่า? มาแชร์ให้เราฟังได้นะ

อ้างอิง

• Feeling Sad for No Reason? Potential Causes and Coping Tips . https://bit.ly/3oP3x75