ร้านอาหารในแคนาดาเลิกขาย ‘แซลมอน’ เหตุปลาในธรรมชาติลดลงมากที่สุดในรอบ 40 ปี

ตอนนี้ร้านอาหารตามสถานที่ท่องเที่ยวบางแห่งในประเทศแคนาดา กำลังทยอยถอดปลาแซลมอนออกจากเมนูอาหารของร้านเป็นการชั่วคราว

เหตุที่ร้านต่างๆ ตัดสินใจยอมเสียแหล่งรายได้หลักไป เพราะจำนวนปลาแซลมอนในธรรมชาติลดลงไปมาก รวมถึงอยากสร้างจิตสำนึกให้กลุ่มคนชอบกินปลา ช่วยเป็นกระบอกเสียงบอกเล่าสถานะของปลาแซลมอนในธรรมชาติว่ากำลังตกอยู่ในวิกฤตของการสูญพันธุ์จริงๆ และต้องการร่วมหาทางเลือกในการบริโภคอาหารอย่างยั่งยืน

แม้ปลาแซลมอนที่เรากินกันส่วนใหญ่จะมีที่มาจากฟาร์มเลี้ยง แต่ในมหาสมุทรบางแห่งก็ยังทำประมงจับแซลมอนตามธรรมชาติอยู่ โดยมีกรอบกฎหมายระเบียบต่างๆ ครอบไว้อีกที เช่น ต้องขออนุญาตก่อน มีการกำหนดช่วงเวลาจับที่ชัดเจน

แต่ถึงจะเคารพกฎกันมากแค่ไหน หรือไม่มีใครทำผิดระเบียบเลยแม้แต่นิดเดียว การจับต่อเนื่องทุกปีก็ย่อมส่งผลต่อจำนวนปลาในธรรมชาติโดยมีเหตุผลอื่นๆ ประกอบ ทั้งวิกฤตโลกร้อน มลพิษในแหล่งน้ำมากมายปัญหาสารพัน

ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้เลยที่จะมีลูกปลาเกิดใหม่ในปริมาณเท่าเดิมเหมือนกันทุกๆ ปี

เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา รัฐบาลแคนาดาได้ประกาศหยุดให้ใบอนุญาตจับแซลมอนของปีนี้ หลังได้ข้อมูลว่าในปี 2020 จำนวนแซลมอนที่จับได้ในน่านน้ำแปซิฟิกลดลงไปอย่างมาก ในแถลงการณ์บอกว่าปีที่ผ่านมาจับได้น้อยที่สุดในรอบ 40 ปีเลยทีเดียว

นอกจากจะงดออกใบอนุญาตจับปลาของปีนี้ รัฐบาลยังขอให้ผู้ประกอบการธุรกิจประมงเลิกจับแซลมอนไปอย่างถาวร (ตามความสมัครใจ) เพื่อผลักดันการทำประมงแบบผสมผสานแทนที่การจับปลาแบบชนิดเดียว ซึ่งหากใครพร้อมเปลี่ยน รัฐบาลก็ยินดีให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆ อย่างเต็มที่

ทั้งหมดทั้งมวล ก็เพื่อปกป้องแซลมอนที่เหลืออยู่ให้มีโอกาสเพิ่มจำนวนขึ้นมาอีกครั้ง

คลื่นความร้อนที่สูงในปีนี้ ทำให้มีแซลมอนจำนวนมากสุกตายตามแม่น้ำก่อนจะกลับไปวางไข่สำเร็จ | columbia riverkeeper

เหตุที่เชฟหลายคนเลิกทำอาหารจากแซลมอน ไม่ใช่เพราะหาซื้อแซลมอนไม่ได้ แต่พวกเขามีเรื่องที่อยากสื่อสารกันคนทานในเรื่องราวที่มากกว่านั้น

เพราะถึงการทำฟาร์มจะช่วยลดการจับปลาในธรรมชาติลงได้ แต่ก็มีการศึกษาที่พบว่าที่ไหนมีฟาร์มปลาตั้งอยู่ แซลมอนในธรรมชาติจะน้อยลงตาม จากปัญหาเชื้อโรคที่เกิดขึ้นในฟาร์มได้หลุดเข้าสู่นิเวศทางธรรมชาตินั่นเอง

รวมไปถึงการทำฟาร์มยังเป็นการเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศสิ่งมีชีวิต ขัดขวางการเดินทาง สืบพันธุ์ ซึ่งมีผลกระทบโดยตรงต่อสายพันธุ์ปลาดั้งเดิมที่เคยใช้พื้นที่ตรงนั้นเป็นที่อยู่อาศัย

ตอนนี้ฟาร์มปลาในแคนาดาหลายแห่งกำลังทยอยปิดตัวลง หลังคำนวณแล้วพบความเสียหายมากกว่ากำไร ซึ่งในส่วนนี้เป็นเรื่องของการตระหนักถึงข้อมูลด้านลบที่อยู่มากกว่าผลกำไรเพียงด้านเดียว

ส่วนระบบการเลี้ยงในอาคารบนบกที่ปิดสนิทตัดขาดกับแม่น้ำลำธารชัดเจน เทคโนโลยีนี้ยังไม่เป็นที่แพร่หลายมากนัก อีกทั้งยังมีข้อกังขาถึงเรื่องต้นทุน ปริมาณการใช้น้ำ และการใช้พลังงานที่ทวีคูณขึ้นมาอีกพอสมควร

ซึ่งอาจกล่าวได้ว่า งานนี้เหล่าเชฟเอาจริงเอาจังกับประเด็นผลกระทบทุกด้านจนแทบจะกลายเป็นนักอนุรักษ์ไปเองเสียแล้ว

ในปี 2019 มีรายงานพบไวรัส 3 สายพันธุ์ใหม่ในฟาร์มแซลมอน ได้หลุดออกไปทำร้ายแซลมอนในธรรมชาติให้ตายลงเป็นจำนวนมาก | hakai magazine

ประเด็นการปกป้องแซลมอนในธรรมชาตินั้น ยังมีเรื่องทางสิ่งแวดล้อมให้ต้องขบคิดประกอบอีกหลายหัวข้อ

อย่างที่คงพอทราบกันว่าแซลมอนคือแหล่งอาหารหลักของหมีกริซลี พวกมันต้องกินแซลมอนให้ได้มากที่สุดก่อนฤดูหนาวและช่วงเวลาของการจำศีลนาน 200 วันจะมาถึง

ตามปกติหมีจะกินแซลมอนอยู่ตรงตลิ่งริมแม่น้ำ แต่บางตัวก็จะหลบมุมแอบกินอยู่เงียบๆ ในป่า ซึ่งซากแซลมอนที่ถูกทิ้งไว้ยังเป็นสารอาหารให้กับดิน ต้นไม้ และใบหญ้าบนบกได้อีกต่อหนึ่ง

นอกจากนี้ แซลมอนยังเป็นแหล่งอาหารให้พวกนกนักล่าขนาดใหญ่ ตลอดจนวาฬที่อาศัยอยู่ตามปากแม่น้ำ

แต่พอแซลมอนลดลง พวกวาฬก็ต้องออกไปหากินกลางมหาสมุทร ไม่ว่ายมาใกล้ฝั่งอีกเลย กลายเป็นผลกระทบต่อธุรกิจดูวาฬ และทำให้รายได้ท้องถิ่นที่พึ่งพาเรื่องนี้สูญหายตามไป

แซลมอนลดลง | Rain Coat

คำตอบคือ พวกกุ้ง หอย ปู ปลาท้องถิ่นที่หาได้ตามฤดูกาลปกติ สัตว์น้ำท้องถิ่นที่ไม่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงสูญพันธุ์ ซึ่งจากนี้ก็เป็นเรื่องของการออกแบบเมนูจากวัตถุดิบธรรมดาอย่างไรให้ดูน่าทาน กลายเป็นความท้าทายใหม่ให้บรรดาเชฟได้ลับคมฝีมือกันอีกรอบ

ซึ่งเป็นเรื่องของการกินอย่างยั่งยืน และส่งผลกระทบต่อโลกน้อยที่สุด

เป็นโชคดีว่าในการเปลี่ยนแปลงหนนี้ บรรดาลูกค้าต่างเข้าใจเหตุผล และเห็นดีเห็นงามเป็นส่วนใหญ่ จึงไม่ต้องเป็นห่วงว่าร้านอาหารจะเสียลูกค้าจากเรื่องนี้

อย่างไรก็ตาม ดังที่กล่าวไปต้นเรื่องว่าพวกเขาถอดแซลมอนออกจากเมนูเป็นการชั่วคราว หากมาตรการอนุรักษ์ปลาแซลมอนในธรรมชาติที่ดำเนินการควบคู่กันไปนี้ประสบผลสำเร็จ หรือเราสามารถคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ ในการเพาะเลี้ยงขึ้นมาได้ ในอนาคตเมนูแซลมอนก็อาจจะกลับมาปรากฏบนหน้าเมนูอาหารอีกครั้ง

แต่ก่อนจะถึงวันนั้นก็อยากสรุปอีกครั้งว่า แซลมอนในธรรมชาติกำลังวิกฤตและเราควรรีบหาทางปกป้องมันตั้งแต่ตอนนี้ และต้องทำหลายๆ ด้านควบคู่กัน

และไม่เพียงแต่แซลมอนเท่านั้น สายพันธุ์สัตว์น้ำชนิดอื่นๆ ที่ควรต้องเร่งดำเนินการในเรื่องราวเหล่านี้เหมือนกัน

อ้างอิง

• National Geographic. Canada’s salmon are at risk. How can tourists help? https://on.natgeo.com/2UqNWy1
• Government of Canada. Minister Jordan announces long-term commercial closures and Licence Retirement Program in effort to save Pacific Salmon. https://bit.ly/385Sj53