ถือเป็นอีกหนึ่งประเด็นอันร้อนแรง หลังจากมีผู้ใช้งานแพลตฟอร์ม TikTok ลงคลิปรีวิวการทำผมกับช่างชาวเกาหลีและมีผู้ใช้งานอื่นๆ ต่างคอมเมนต์ว่า ‘อาชีพช่างทำผม เดี๋ยวนี้ไม่สงวนสิทธิ์ให้เฉพาะคนไทยแล้วเหรอคะ? ’
จากนั้นก็มีอีกหลายความคิดเห็นต่อประเด็นดังกล่าว แน่นอนว่าเรื่องของ ‘อาชีพสงวน’ หลายคนอาจเคยได้ยินผ่านหูผ่านตามาบ้าง
ซึ่งการกำหนดอาชีพสงวนล่าสุดตามมาตรา 7 วรรคหนึ่ง แห่งพระราชกำหนดการบริหารจัดการ การทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ. 2560 แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชกำหนดการบริหารจัดการ การทำงานของคนต่างด้าว (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2561 เมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2563 ได้ระบุอาชีพสงวนและเงื่อนไขไว้ทั้งหมด 40 อาชีพ 4 บัญชีดังนี้
บัญชีหนึ่ง งานที่ห้ามคนต่างด้าวทำโดยเด็ดขาด
บัญชีที่กฎหมายกำหนดให้ ‘ผู้ประกอบวิชาชีพ’ ต้องมีสัญชาติ ‘ไทย’ เป็นงานที่ห้ามคนต่างด้าวทำโดยเด็ดขาดในทุกท้องที่ในราชอาณาจักร ซึ่งประกอบไปด้วย 27 งานดังนี้
งานแกะสลักไม้, งานขับขี่ยานยนต์หรืองานขับขี่ยานพาหนะ ที่ไม่ใช้เครื่องจักรหรือเครื่องกลในประเทศ ยกเว้นงานขับขี่เครื่องบินระหว่างประเทศ หรืองานขับรถยก (Forklift) , งานขายทอดตลาด, งานเจียระไนเพชร/พลอย, งานเสริมสวย งานดัดผมหรืองานเสริมสวย, งานทอผ้าด้วยมือ, งานทอเสื่อ, งานทำกระดาษสาด้วยมือ, งานทำเครื่องเขิน, งานทำเครื่องดนตรีไทย, งานทำเครื่องถม, งานทำเครื่องเงิน ทอง นาก, งานทำเครื่องลงหิน, งานทำตุ๊กตาไทย, งานทำบาตร, งานทำผลิตภัณฑ์จากผ้าไหมด้วยมือ, งานทำพระพุทธรูป, งานทำร่มกระดาษหรือผ้า, งานนายหน้าหรืองานตัวแทน ยกเว้นงานนายหน้าหรืองานตัวแทนในธุรกิจการค้าหรือการลงทุน ระหว่างประเทศ, งานนวดไทย, งานมวนบุหรี่ด้วยมือ, งานมัคคุเทศก์หรืองานจัดหาเที่ยว, งานเร่ขายสินค้า, งานเรียงตัวพิมพ์อักษรไทยด้วยมือ, งานสาวหรือบิดเกลียวไหมด้วยมือ, งานเสมียนพนักงานหรือเลขานุการ, งานให้บริการทางกฎหมายหรืออรรถคดี ยกเว้นงานปฏิบัติหน้าที่อนุญาโตตุลาการและงานให้ความช่วยเหลือหรือทำการแทนในการดำเนินกระบวนพิจารณาชั้นอนุญาโตตุลาการ ในกรณีที่กฎหมายซึ่งใช้บังคับแก่ข้อพิพาทที่พิจารณาโดยอนุญาโตตุลาการนั้นมิใช่กฎหมายไทย
บัญชีสอง งานที่ห้ามโดยมีเงื่อนไขตามพันธกรณีระหว่างประเทศ
เป็นงานที่ห้ามคนต่างด้าว ทำในทุกท้องที่ในราชอาณาจักร โดยมีเงื่อนไขให้คนต่างด้าวทำงานได้ตามข้อตกลงระหว่างประเทศ หรือพันธกรณีที่ประเทศไทยมีความผูกพันภายใต้บทบัญญัติของกฎหมาย ซึ่งประกอบไปด้วย 3 งานดังนี้
- งานควบคุม ตรวจสอบ ปฏิบัติงาน หรือให้บริการทางบัญชี
ยกเว้นงานดังต่อไปนี้ งานตรวจสอบภายในเป็นครั้งคราวและงานตามข้อตกลงระหว่างประเทศหรือพันธกรณีที่ประเทศไทยมีความผูกพัน โดยที่สภาวิชาชีพเป็นผู้ให้การรับรองคุณสมบัติ
- งานในวิชาชีพวิศวกรรม สาขาวิศวกรรมโยธา
ยกเว้นเป็นผู้ประกอบวิชาชีพวิศวกรรมและวิชาชีพวิศวกรรมควบคุมตามข้อตกลง ยอมรับร่วมคุณสมบัตินักวิชาชีพของอาเซียน (MRA) รวมทั้งข้อตกลงระหว่างประเทศอื่นที่เกี่ยวกับการ ให้บริการวิศวกรรมข้ามแดน หรือผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม สาขาวิศวกรรมโยธา ตามกฎหมายว่าด้วยวิศวกร
- งานในวิชาชีพสถาปัตยกรรม
ยกเว้นเป็นผู้ประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรม และวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุมตามข้อตกลงยอมรับร่วมคุณสมบัตินักวิชาชีพของอาเซียนด้านบริการสถาปัตยกรรม (MRA) รวมทั้งข้อตกลงระหว่างประเทศอื่นที่เกี่ยวกับการให้บริการสถาปนิกข้ามแดนจากสภาสถาปนิก หรือผู้ได้รับ ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุมตามกฎหมายว่าด้วยสถาปนิก
บัญชีสาม งานห้ามทำโดยมีเงื่อนไขให้คนต่างด้าวทำงานฝีมือ หรือกึ่งฝีมือได้เฉพาะงานที่มีนายจ้าง
เป็นงานที่ห้ามคนต่างด้าวทำในทุกท้องที่ในราชอาณาจักร โดยมีเงื่อนไขให้คนต่างด้าวทำงานฝีมือหรือกึ่งฝีมือนั้นได้ก็แต่เฉพาะงานที่มีนายจ้าง ซึ่งประกอบไปด้วย 8 งานดังนี้
งานกสิกรรมงานเลี้ยงสัตว์งานป่าไม้หรืองานประมง, งานช่างก่ออิฐ งานช่างไม้ หรืองานช่างก่อสร้างอาคาร, งานทำที่นอนหรือผ้าห่มนวม, งานทำมีด, งานทำรองเท้า, งานทำหมวก, งานประดิษฐ์เครื่องแต่งกาย, งานปั้นหรือทำเครื่องปั้นดินเผา
บัญชีสี่ งานที่ห้ามคนต่างด้าวทำโดยมีเงื่อนไขให้คนต่างด้าวทำงานนั้นได้เฉพาะงานที่มีนายจ้าง และได้รับอนุญาตให้เข้ามาในราชอาณาจักรตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ภายใต้บันทึกความตกลงหรือบันทึกความเข้าใจที่รัฐบาลไทยทาไว้กับรัฐบาลต่างประเทศ
ซึ่งประกอบไปด้วย 2 งานดังนี้ 1. งานกรรมกร 2. งานขายของหน้าร้าน
อย่างไรก็ตาม หากพบว่าแรงงานต่างด้าวทำงานที่ไม่ได้รับอนุญาตจะมีโทษปรับ 5,000 – 50,000 บาท และจะถูกส่งกลับประเทศต้นทาง
ส่วนนายจ้างมีโทษปรับ 10,000 – 100,000 บาท ต่อการจ้างแรงงานต่างด้าว 1 คน หากทำผิดซ้ำ จะมีโทษปรับ 50,000 – 200,000 บาท โทษจำไม่เกิน 1 ปี และขึ้นบัญชีห้ามจ้างแรงงานต่างด้าวอีก 3 ปี
อ้างอิง
- BLT Bangkok. สรุป 40 อาชีพ สงวนสิทธิ์เฉพาะแรงงานไทย กระทรวงแรงงานประกาศห้าม “แรงงานต่างด้าว”. https://bit.ly/3gJVaoq
- DOE. ประกาศกระทรวงแรงงาน – กรมการจัดหางาน. https://bit.ly/365L9zH