เราและนาย! ย้อนสัมพันธ์ ‘ทักษิณ-ฮุน เซน’ จากศัตรูสู่มิตร หลังรุดเยี่ยมที่บ้านจันทร์ส่องหล้า

21 กุมภาพันธ์ 2567 เมื่อเวลาประมาณ 11.00 น. ฮุน เซน อดีตนายกรัฐมนตรีของกัมพูชา ได้เดินทางมายังประเทศไทยเพื่อเยี่ยมอดีตนายกรัฐมนตรีไทย ทักษิณ ชินวัตร ที่บ้านจันทร์ส่องหล้า หลังจากได้รับการพักโทษเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา โดยใช้เวลาเยี่ยมและรับประทานอาหารร่วมกันกับทักษิณ ชินวัตร และแพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าพรรคเพื่อไทยประมาณ 2 ชั่วโมง

ความสัมพันธ์ของทั้งคู่นั้นเป็นที่ทราบกันดีของผู้ติดตามแวดวงการเมือง ว่าเป็นความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นและเป็นมาด้วยดีโดยตลอด แต่ทว่าจุดเริ่มต้นอาจไม่ได้ดีมากนัก

ย้อนกลับไปในช่วงปี 2535 ครั้งที่ทักษิณไปบุกเบิกธุรกิจโทรคมนาคมที่ประเทศกัมพูชาในนามบริษัท ไอบีซี กัมพูชา จำกัด ภายใต้บริษัท ชินแซทเทลไลท์ จำกัด ได้ทำสัญญาสัมปทานกับกัมพูชาเป็นเวลานานถึง 99 ปี 

แต่ในราวปี 2536-2537 กัมพูชาภายใต้การบริหารประเทศของนายกรัฐมนตรี 2 คน คือ ‘นโรดม รณฤทธิ์’ และ ‘ฮุน เซน’ กลับลดสัญญาสัมปทานเหลือเพียง 30 ปี และอนุญาตให้ต่างชาติเข้ามาแข่งขันได้ ซึ่งข้อมูลดังกล่าวตามที่สื่อไทยบางสื่อระบุนี้ คาดว่าเป็นจุดเริ่มต้นถึงความกินแหนงแคลงใจระหว่างทักษิณและฮุน เซน 

แม้ว่าจะเป็นเวลาไล่เลี่ยกับที่ทักษิณดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในรัฐบาลของชวน หลีกภัย และมีการกระชับความสัมพันธ์กับกัมพูชาก็ตาม แต่ข่าวการกล่าวหาว่าทักษิณมีความพยายามในการสนับสนุนการก่อรัฐประหารรัฐบาลฮุน เซน ก็อื้ออึงอย่างมากในช่วงตั้งแต่ปี 2540 เป็นต้นมา

ความสัมพันธ์ของทั้งสองยิ่งร้าวหนัก เมื่อเกิดเหตุจลาจลที่สถานทูตไทยในกัมพูชาเมื่อมกราคม 2546 จากกรณีข่าวลือนักแสดงหญิงไทยรายหนึ่งดูหมิ่นชาวกัมพูชา ซึ่งในเวลานั้นทักษิณดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ได้พยายามควบคุมสถานการณ์โดยประสานไปยังรัฐบาลกัมพูชา และส่งกองทัพไปอพยพคนไทยออกจากกัมพูชาที่รู้จักกันในนาม ‘ปฏิบัติการโปเชนตง’ 

เหตุการณ์ดังกล่าวลุกลามไปสู่ความพยายามในการลดระดับความสัมพันธ์กับกัมพูชาเหลือระดับอุปทูต และปิดพรมแดนไทย-กัมพูชา ห้ามชาวกัมพูชาเข้าประเทศไทย

อย่างไรก็ดี ความสัมพันธ์อันไม่ราบรื่นระหว่างทักษิณ-ฮุน เซน กลับพลิกผันหลังจากการรัฐประหารในไทยเมื่อปี 2549 และเมื่อทักษิณต้องลี้ภัยออกนอกประเทศในช่วงปี 2551 ปรากฏว่าทักษิณได้พบกับฮุน เซน ที่เมืองเสียมราฐครั้งหนึ่งในเดือนเมษายน 2551 ก่อนหน้าการลี้ภัยออกนอกประเทศครั้งที่ 2  ซึ่งสะท้อนความสัมพันธ์อันดีราวกับไม่เคยมีเรื่องบาดหมางกันมาก่อน

ยิ่งไปกว่านั้น ในปี 2552 ได้มีสองเหตุการณ์ที่ยืนยันความสัมพันธ์อันหนักแน่นของบุคคลทั้งสอง เมื่อครั้งที่อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรีไทยในเวลานั้น ได้ยื่นหนังสือขอให้กัมพูชาส่งตัวทักษิณในฐานะผู้ร้ายข้ามแดนกลับมาดำเนินคดี แต่รัฐบาลกัมพูชากลับปฏิเสธหนังสือดังกล่าว เนื่องจากมองว่าเป็นเรื่องทางการเมือง และมิหนำซ้ำ ฮุน เซน ยังแต่งตั้งทักษิณให้เป็นที่ปรึกษาส่วนตัวและที่ปรึกษาด้านเศรษฐกิจของรัฐบาลกัมพูชา

หลังจากนั้นในช่วงปี 2554-2555 ทักษิณก็ได้เดินทางไปกัมพูชาอยู่บ่อยครั้ง รวมถึงการใช้พื้นที่ในการจัดเวทีปราศรัยกับกลุ่ม นปช. ที่ข้ามมาจากจังหวัดสระแก้ว ประเทศไทย และเป็นขณะเดียวกันที่ความสัมพันธ์ระหว่างไทย-กัมพูชา ภายใต้รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ชินวัตร มีทิศทางที่ดีขึ้นกว่ายุครัฐบาลอภิสิทธิ์ที่มีกรณีพิพาทเขาพระวิหารในปี 2551

ต่อมาเมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2566 ท่ามกลางกระแสการประกาศกลับไทยของทักษิณ กลับพบการปรากฏตัวของทักษิณพร้อมกับยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ร่วมงานวันเกิดครบรอบ 71 ปี ของฮุน เซน ที่บ้านพักในจังหวัดกันดาล ประเทศกัมพูชา ทั้งๆ ที่เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม 2566 ทักษิณได้ประกาศเลื่อนกลับไทยไปอีก 2 สัปดาห์ ด้วยเหตุผลรอแพทย์ตรวจสุขภาพ จนกระทั่งได้กลับมายังประเทศไทยจริงๆ ในวันที่ 22 สิงหาคม 2566

ไม่ว่าความสัมพันธ์ที่เริ่มต้นจะเป็นอย่างไร หรือดำเนินไปด้วยอะไรที่อยู่เบื้องหลัง แต่ภาพที่ปรากฏในวันนี้ ก็พอจะเป็นเครื่องยืนยันถึงความสัมพันธ์อันดีในแง่ส่วนบุคคลของทักษิณ-ฮุน เซน และอาจมีนัยถึงความสัมพันธ์อันดีทางการเมืองระหว่างไทย-กัมพูชาต่อไปก็เป็นได้… 

อ้างอิง

• ThaiPBS. ย้อนสัมพันธ์ “ทักษิณ-ฮุนเซน” แขกคนแรกบ้านจันทร์ส่องหล้า. http://tinyurl.com/5btac7aj
• คมชัดลึก. ทักษิณ-ฮุนเซนจากศัตรูสู่มิตรและกัมพูชาประเทศมีไว้ขาย. http://tinyurl.com/3rs5p7ww
• VOICE. ย้อนสัมพันธ์ ‘ทักษิณ-ฮุนเซน’ รียูเนียนที่บ้านจันทร์ส่องหล้า. http://tinyurl.com/ycxzzny4
• MGR Online. “ทักษิณ-ฮุนเซน” สัมพันธ์พิเศษ ต่างตอบแทน. http://tinyurl.com/55ur94ww
• ฐานเศรษฐกิจ. ทักษิณ-ฮุน เซน สัมพันธ์ลึกจากพนมเปญถึงบ้านจันทร์ส่องหล้า. http://tinyurl.com/3wmtvcuk
• CH7. ทักษิณ เลื่อนกลับไทย แต่ไปอวยพรวันเกิด สมเด็จฮุนเซน. http://tinyurl.com/5cbuhva2
• มติชนสุดสัปดาห์. “ทักษิณ-ฮุนเซน” เพื่อนร้าย? เพื่อนรัก อดีตที่ปรึกษาส่วนตัว และก็อดบราเธอร์. http://tinyurl.com/bdcmwnez
• กฤตภาศ ศักดิฐานนท์.  20 ปี ปฏิบัติการโปเชนตง บทพิสูจน์ภาวะผู้นำ ในสถานการณ์วิกฤต | กฤตภาศ ศักดิษฐานนท์. http://tinyurl.com/3w9nxe4z