กบฝนปล่อย ‘ยางเหนียวหนึบ’ เกาะยึด เพื่อไม่ให้ตัวหลุดจากกันตลอดการผสมพันธุ์

กิจวัตรการสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตแต่ละประเภทถูกออกแบบมาแตกต่างกัน บางชนิดผสมพันธุ์ภายนอก บางชนิดผสมพันธุ์ภายใน บางตัวก็สามารถผสมพันธุ์ได้โดยไม่ต้องอยู่ใกล้กันนัก บางตัวก็สำเร็จในเวลาไม่กี่นาที

สำหรับ ‘กบฝน’ (rain frog) การผสมพันธุ์เริ่มต้นด้วยการโอบกอดอย่างแนบแน่น ชนิดที่ตัวผู้จะไม่ยอมปล่อยตัวเมียอีกเลยจนกว่าการผสมพันธุ์จะเสร็จสิ้น มันติดหนึบยิ่งกว่าหมากฝรั่งเคี้ยวแล้วอยู่บนหลังของตัวเมีย

กระบวนการผสมพันธุ์ของมันคือตัวผู้จะกระโดดหยองๆ ไปหาคู่และกระโดดเกาะหลังตัวเมียที่มีขนาดใหญ่กว่ามากเอาไว้ หลังจากนั้นทั้งคู่จะฝังตัวเองลงไปในดินและเริ่มการผสมพันธุ์ แต่สิ่งที่วิทยาศาสตร์ไม่เคยเข้าใจคือ ด้วยแขนสั้นๆ ที่ไม่สามารถโอบร่างตัวเมียไว้ได้ของกบฝน แถมตัวลื่นๆ ของมัน สามารถเกาะติดกันอยู่นานขนาดนั้นได้ยังไง

ดังนั้นนักวิทยาศาสตร์จึงสันนิษฐานว่าพวกมันคงหลั่งสารอะไรสักอย่างออกมาเพื่อให้สามารถตัวติดกันเป็นกาว แต่ก็ยังไม่สามารถระบุได้อย่างชัดเจนว่าตกลงสารนี้ออกมาจากตัวผู้หรือตัวเมียกันแน่ และมันคือสารอะไร?

ในที่สุดปี 2022นักวิทยาศาสตร์จากประเทศญี่ปุ่น ก็ค้นพบคำตอบของกาวเหนียวหนึบของกบฝนว่า ความเหนียวเกิดขึ้นจากทั้งคู่นั่นแหละ

อัทสึชิ คุราบายาชิ (Atsushi Kurabayashi) นักวิจัยจากสถาบันวิทยาศาสตร์ชีวภาพและเทคโนโลยีนากาฮามา ประเทศญี่ปุ่น ระบุว่าเขาได้ทำการทดลองกระตุ้นสารคัดหลั่งระหว่างการผสมพันธุ์ของกบฝน โดยให้พวกมันดมยาสลบเสียก่อนและกระตุ้นด้วยกระแสไฟฟ้าอ่อนๆ โดยการทดลองทำกับกบทั้งหมด 20 ตัว แบ่งเป็นตัวผู้ 10 ตัว และตัวเมีย 10 ตัว

ผลจากการทดลองพบว่าตัวผู้จะค่อยๆ หลังสารคัดหลั่งที่เหนียวหนึบเหมือนกับกาวออกมาบริเวณหน้าอกและช่วงแขน ในขณะที่ตัวเมียเองก็สร้างสารกาวนี้ออกมาบนหลังเพื่อให้ตัวผู้ยึดเกาะได้ง่ายขึ้นเช่นกัน

ถ้าหากถามว่ากาวเหล่านี้เหนียวขนาดไหน เมื่อทดสอบด้วยการต้านแรงนักวิจัยระบุว่า ‘เหนียวมาก’ ซึ่งกาวเพื่อการสืบพันธ์ุของกบฝนเหนียวแน่นพอๆ กับวัสดุตีนตุ๊กแกที่เราใช้กันแม้ว่ามันจะเริ่มเกาะติดกันมากกว่า 1 ชั่วโมงแล้วก็ตาม และกาวนี้จะยึดเหนียวแน่นต่อไปอีกประมาณ 3 วัน! (เป็นที่รู้กันดีกว่ากบสืบพันธุ์กันค่อนข้างนาน)

กบฝน หรือกบในตระกูลเบรวิเซปส์ (Breviceps) มีอยู่มากถึง 5,000 สายพันธุ์กระจายอยู่ในพื้นที่แห้งแล้งของแอฟริกาตะวันออกและใต้ ทุกสายพันธุ์จะใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ใต้ดิน ก่อนจะขึ้นมาในช่วงฤดูชุ่มชื้นเพื่อผสมพันธุ์ยามค่ำคืนและลงไปใต้ดินใหม่

ด้วยความที่พวกมันไม่ได้ผสมพันธุ์บ่อยนักในแต่ละปี แต่ละครั้งจึงใช้เวลาหลายชั่วโมงเพื่อความมั่นใจและพัฒนาการติดหนึบเพื่อให้ไม่หลุดจากกันง่ายๆ แม้ปัจจุบันนักวิจัยจะพบว่าแล้วกาวเหนียวๆ หลั่งออกมาจากร่างกายของทั้งคู่ แต่ก็ยังไม่เข้าใจกาวของตัวเมียนักเ พราะความเป็นจริงกาวจากตัวผู้เพียงตัวเดียวก็อาจเพียงพอแล้วต่อการสืบพันธุ์

อ้างอิง

• Vice. Scientists Just Figured Out How These Frogs Literally Glue Together to Mate. https://bit.ly/3uMropC
• researchgate. Better than mere attraction – adhesive properties of skin secretion in the Common Rain Frog, Breviceps adspersus> https://bit.ly/3NKLglB