ปกติเวลามีข่าวเรื่องสุนัขในโลกนี้ก็มีแต่ข่าวน่ารักๆ แต่เราอยากจะเสนออีกมุมมาบ้าง เพราะในประเทศที่ประชากรเยอะที่สุดในอินเดีย ช่วงครึ่งหลังของปี 2023 คือช่วงเวลาแห่งความเกลียดชัง ‘หมาข้างถนน’ เพราะคนอินเดียมองว่าพวกมันคือสัตว์อันตราย และทำให้คนตายได้
ถามว่าเรื่องนี้มีมูลไหม? คำตอบก็คือมี สุนัขจรจัดในอินเดียทำให้คนบาดเจ็บเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แต่เรื่องที่ใหญ่จนเป็นเรื่องเป็นราวคือ เรื่องที่เศรษฐีที่เป็นผู้บริหารบริษัทชาชื่อดังของอินเดีย ผู้มีนามว่า พารัก เดซาย (Parag Desai) ได้เจอสุนัขข้างถนนไล่กัดหน้าบ้านตัวเอง และล้มหัวฟาดขณะหนี การล้มทำให้เขาเลือดคั่งในสมอง ต้องผ่าตัด แต่สุดท้ายก็ไม่รอด โดยข่าวการเสียชีวิตของเขาปรากฏในหน้าหนังสือพิมพ์อินเดียในวันที่ 23 ตุลาคม 2023
เรื่องนี้ทำให้คนอินเดียจำนวนมากเริ่มเอาคลิปสุนัขข้างถนนทำร้ายคนมาแชร์บนโซเชียลมีเดีย และบนท้องถนนก็มีการใช้ความรุนแรงจัดการกับประชากรหมาข้างถนน และก็แน่นอน ประเด็นนี้ทำให้นักสิทธิสัตว์โวยขึ้นมา และถึงขั้นที่บางคนเปรียบเทียบว่าสิ่งที่เกิดกับหมาข้างถนนอินเดียในตอนนี้คือการปลุกระดมที่นำไปสู่การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์อะไรแบบนั้น
ทำไมคนอินเดียถึงเกลียดหมาข้างถนนกันขนาดนี้? มันเพราะเหตุการณ์นี้ที่เป็นข่าว หรือมีอะไรมากกว่านั้น?
เอาจริงๆ อินเดียเป็นประเทศที่คนตายด้วยเชื้อพิษสุนัขบ้ามากที่สุดในโลก คือตายปีละราว 20,000 คน ซึ่งคือการตายจากโรคนี้ 1 ใน 3 ของการตายทั้งโลกต่อปีเลยทีเดียว ถ้าไปดูสถิติคนโดนสุนัขกัด อินเดียมีเคสแบบนี้เยอะสุดๆ แม้เทียบประเทศอื่นไม่ได้เพราะไม่ใช่สถิติที่เก็บทั่วไป เพราะปีๆ หนึ่งมีคนโดนสุนัขกัดถึง 17 ล้านเคสต่อปี ซึ่งถ้าให้เห็นภาพเมื่อเทียบกับประชากรพูดง่ายๆ คือในคนอินเดีย 100 คน ต้องมีคนโดนสุนัขกัด 1 คนต่อปี ซึ่งนี่คือตัวเลขที่ไม่น้อยเลย และจะพูดก็ได้ว่า คนอินเดียทุกคนน่าจะต้องมีเพื่อน คนรู้จัก หรือเพื่อนของเพื่อน คนรู้จักของคนรู้สักสักคนโดน ‘หมากัด’ ในปีๆ หนึ่ง
ถามว่าทำไมเยอะขนาดนี้ หลักๆ ก็เพราะอินเดียมีประชากรหมาข้างถนนเยอะมาก โดยการประมาณการ ปัจจุบัน อินเดียน่าจะมีหมาข้างถนนถึง 60 ล้านตัวเลยทีเดียว ซึ่งก็นับว่าเป็นจำนวนที่เยอะมากถ้าเทียบกับหมาที่คนอินเดียเลี้ยงที่มีประมาณเพียง 30 ล้านตัว
อันนี้คือประเด็นที่น่าสนใจ คือถ้าไปดูตัวเลขในประเทศอื่นๆ ส่วนใหญ่จะพบว่าสุนัขที่คนเลี้ยงจะเยอะกว่าหมาข้างถนนเสมอ และไทยก็เป็นแบบนั้น ซึ่งก็ไม่ต้องพูดถึงประเทศพัฒนาแล้วต่างๆ ที่มีมาตรการควบคุมประชากรสุนัขข้างถนนอย่างจริงจัง ดังนั้น ถ้าดูตัวเลขดิบๆ ก็จะเห็นว่าอินเดียมีสุนัขข้างถนนเยอะสุดๆ เยอะกว่าสุนัขเลี้ยง จึงอาจไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในอินเดียจะมี ‘คนเกลียดหมา’ มากกว่า ‘คนรักหมา’
แต่จริงๆ ตัวเลขมันก็น่าจะเป็นแบบนี้มานาน ทำไมอยู่ดีๆ มาเกลียดช่วงนี้ หรือทำไมอยู่ดีๆ ช่วงนี้หมาข้างถนนถึงกัดคนเยอะขึ้น
คนอินเดียอธิบายเรื่องนี้ว่าเพราะในช่วงโควิด คนไม่ได้ออกไปไหน พวกผู้หญิงกับเด็กเห็นพวกสุนัขข้างถนนก็สงสารเลยให้อาหารกิน ส่วนพวกผู้ชายที่โตๆ ก็จะไม่ชอบมากๆ เพราะนั่นจะทำให้พวกหมาข้างถนนมันเริ่มคุ้นกับคนและมาป้วนเปี้ยนแถวที่พักอาศัยคนจากที่มันไม่เคยมาก่อน ซึ่งพอหมาพวกนี้มาอยู่ใกล้ที่พักอาศัยคน ก็มีคนไล่ตีมันบ้าง คนเอารถเฉี่ยวชนบ้าง ทำให้พวกมันเปลี่ยนจากกลัวคน มาเกลียดคน และทำให้พวกมันไล่กัดผู้คนในที่สุด
กระบวนการทั้งหมดจริงๆ มันก็อธิบายได้ไม่ได้ต่างจากกระบวนการที่มนุษย์เกลียดกันมากนัก แต่ความต่างก็คือในกรณีของหมา วิธีการ ‘จัดการ’ ที่เป็นที่รับได้และทำกันปกติคือการนำประชากรหมาที่มีปัญหาไปทำหมัน จะได้ไม่ขยายตัวและทำให้ความขัดแย้งขยายเป็นวงกว้าง
และนี่แหละคือสิ่งที่ทั้งคนอินเดียส่วนใหญ่จะแฮปปี้เช่นเดียวกับนักสิทธิสัตว์ เพราะอย่างน้อยๆ นักสิทธิสัตว์ก็ไม่ได้เพี้ยนขนาดมองว่าการจับหมาข้างถนนไปทำหมันจะถือว่าเป็นการ ‘ล้างเผ่าพันธุ์’ เพราะการทำบอกให้จับมนุษย์บางชาติพันธุ์ไป ‘บังคับทำหมัน’ นั้นคือเข้าข่ายนิยามการล้างเผ่าพันธุ์ตามแนวทางการพิทักษ์สิทธิมนุษยชนปัจจุบันเลย
แต่ถามว่าทำไมรัฐบาลอินเดียไม่จับหมามาทำหมัน? คืออินเดียไม่ได้มีโครงการอะไรพวกนี้ และอะไรพวกนี้ก็ไม่น่าจะเป็นสิ่งที่รัฐจะให้ลำดับความสำคัญ เพราะสุดท้าย เราก็ต้องไม่ลืมว่า นี่คือประเทศที่ไม่ถึง 10 ปีที่แล้วเพิ่งประกาศว่าจะพยายามให้คนเลิก ‘ขับถ่ายกลางแจ้ง’ ด้วยการไล่สร้างห้องน้ำอยู่เลย โดยหลังจากไล่สร้างห้องน้ำเพิ่มไปเกือบ 100 ล้านห้องสำเร็จในปี 2019 ก็มาเจอโควิด-19 พอดี ดังนั้นการคาดหวังให้รัฐบาลอินเดียมาจัดการกับ ‘ปัญหาหมาข้างถนน’ ในช่วงก่อนหน้านี้ก็อาจจะเป็นสิ่งที่ผิดฝาผิดตัวมาก
อย่างไรก็ดี เพื่ออินเดียจะพัฒนาต่อไปอย่างสะอาดขึ้น ก็ไม่แปลกที่จริงๆ สิ่งหนึ่งที่จะถูกจัดระเบียบในไม่เกิน 10 ปีข้างหน้าก็น่าจะเป็นพวกสุนัขข้างถนนนี่แหละ
อ้างอิง
- Scroll.in. Why is India seeing so much rage against street dogs? https://tinyurl.com/3uvn9wdh