รู้ไหม หมูเป็นสัตว์ที่ฉลาดระดับเล่น “วิดีโอเกม” ได้

เวลาเราพูดถึงสัตว์ที่มีความเฉลียวฉลาดในอาณาจักรของสัตว์ เราอาจนึกถึงสัตว์หลากหลายชนิด แต่โดยทั่วๆ ไปในบรรดาลิสต์ของ “สัตว์ฉลาด” เราคงจะไม่มีหมูแน่ๆ

ทั้งที่จริงๆ พวกมันเป็นสัตว์ที่ฉลาดไม่แพ้หมาเลย และนี่ก็คือสิ่งที่คนที่เลี้ยงหมูในฐานะ “สัตว์เลี้ยง” รู้กันเป็นอย่างดี

มนุษยชาติไม่ได้มีความทรงจำของสติปัญญาหมูเท่าไร เพราะมนุษยชาติเลี้ยงพวกมันในฐานะ “อาหาร” หรือ “เครื่องจักรเปลี่ยนสิ่งที่มนุษย์กินไม่ได้ให้กลายเป็นโปรตีน” เพราะลักษณะเด่นของมันคือความสามารถในการกินแทบจะอะไรก็ได้ ไม่ว่าจะเป็นอาหารเหลือๆ ส่วนของพืชที่มนุษย์กินไม่ได้ หรือกระทั่งสิ่งปฏิกูลจากมนุษย์ ซึ่งคนสมัยก่อนเวลาเลี้ยงหมูก็คือจะปล่อยให้มันเดินว่อนไปทั่วเพื่อหาอาหารกินเองเลย ก่อนจะทำการฆ่ามันมาเป็นอาหารเมื่อเข้าหน้าหนาว เพราะนั่นคือช่วงที่ปลูกอะไรไม่ขึ้น และวัฒนธรรมการผลิตไส้กรอกและเบคอนทั้งหลายก็เกิดจากการถนอมเนื้อหมูที่ถูกสังหารทำอาหารตอนต้นหน้าหนาวเพื่อให้กินได้ยาวๆ ตลอดหน้าหนาวนี่เอง

สังคมเกษตรดั้งเดิมมองหมูเป็นอาหารตลอด คนไม่ได้เลี้ยงหมูเอาไว้ “ใช้งาน” แบบหมา ดังนั้นไม่มีใครพยายามจะไปสอนอะไรหมู เพราะมันคือ “อาหาร” อย่างไรก็ดี ในช่วงหลังๆ มนุษย์ค้นพบมากกว่าว่าเอาจริงๆ หมูไม่ใช่สัตว์ที่โง่เลย มันมีความฉลาดแบบที่หมามี มันสอนให้ทำอะไรต่างๆ ได้ “เหมือนหมา” อย่างน้อยๆ คนที่เลี้ยงหมูเป็นสัตว์เลี้ยงก็ยืนยันแบบนั้น

แต่เอาจริงๆ ช่วงหลังๆ นักวิจัยหลายสาขาก็พยายามศึกษาสติปัญญาของพวกหมูมากขึ้น มีแบบทดลองสติปัญญาหลายต่อหลายชิ้นที่ตอนแรกถูกออกแบบมาใช้กับสัตว์ชนิดอื่นๆ ถูกเอามาทดสอบกับหมู และพวกมันก็ผ่าน และล่าสุดพวกมันก็ได้ถูกลองให้เล่นเกม

ในงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในเดือนกุมภาพันธ์ปี 2021 นักวิจัยได้บรรยายว่า พวกเขาได้ลองให้หมู “เล่นเกม” ดู ซึ่งการ “เล่นเกม” ในที่นี้ ก็ไม่ใช่เกมแบบที่มนุษย์เล่น แต่เป็นการให้บังคับเคอร์เซอร์หน้าจอให้เคอร์เซอร์ไปอยู่ในจุดที่กำหนดก็ถือว่าเล่น “ผ่าน” ซึ่งพอผ่าน ก็จะได้รางวัลเป็นอาหาร

หมูในการทดลองกำลังขยับจอยสติ๊กด้วยจมูก | IFLScience

ผลก็คงจะเดาไม่ยาก เจ้าหมูที่เอามาทดลอง 4 ตัว “เล่นเกม” ผ่านทั้งหมด ได้อาหารกินเปรมปรีดิ์ และเท่านั้นไม่พอ พวกมันก็ยังมีความเข้าใจระดับที่มันสามารถเล่มเกมให้ผ่านหลังจากมนุษย์ให้สัญญาณได้อีกด้วย หรือพูดง่ายๆ ฝึกไปถึงจุดหนึ่งก็ไม่ต้องให้รางวัลด้วยอาหารแล้ว แค่สั่ง พวกมันก็ทำตาม

จริงๆ บททดสอบนี้ถูกสร้างมาเพื่อใช้กับลิงที่จะคุมจอยสติ๊กได้ด้วย “มือ” ของมัน สำหรับหมู มันไม่มี “มือ” ต้องคุมด้วยจมูกอย่างทุลักทุเล แต่มันก็พอพิสูจน์ได้แล้วว่าพวกมันก็เล่นเกมผ่านได้เหมือนลิงโดยใช้จมูกนี่แหละ และนี่ก็แสดงให้เห็นว่าพวกมันมีระดับสติปัญญาไม่ธรรมดาเลย

ความฉลาดของหมูนั้นไม่ได้แค่ระดับเล่นเกมได้เท่านั้น เพราะมีบันทึกในปี 2020 ระบุว่าพวกมันสามารถ “ใช้เครื่องมือ” ได้ และนี่ก็ยิ่งเกิดคำถามมากขึ้นว่า ทำไมมันถึงได้เป็นสัตว์ที่ฉลาดขนาดนี้?

เอาจริงๆ คำอธิบายพื้นฐานก็คือมันเป็นสัตว์ในฟาร์ม ซึ่งสัตว์ในฟาร์มก็เหมือน “ค่าย” ที่มีระเบียบวินัยบางอย่างที่ต้องปฏิบัติตาม หรือพูดง่ายๆ ก็คือ หมูมีศักยภาพในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ สูง เพราะมันอยู่ในสังคมเกษตรกับมนุษย์ที่มีระเบียบเฉพาะมานาน และนี่น่าจะเป็นทักษะที่ “หมูป่า” ไม่น่าจะมีแน่ๆ ซึ่งก็ไม่ได้ต่างจากการที่หมานั้นก็มีทักษะการเรียนรู้ที่เหนือกว่า “หมาป่า”

แต่ทีนี้พอหมู “ฉลาด” ปัญหาในเชิง “จริยธรรม” ก็ตามมาเต็มไปหมด เพราะอย่างน้อยๆ มนุษย์จำนวนมากที่ไม่เห็นด้วยกับการ “กินหมา” ก็ “กินหมู” เป็นปกติ และเหตุผลอย่างหนึ่งที่หลายคนให้ในการไม่กินหมาก็คือการที่หมามีสติปัญญาหรือกระทั่ง “ความรู้สึก” มากกว่าสัตว์อื่น

ทีนี้เอาจริงๆ มันก็มีข้อพิสูจน์มากขึ้นเรื่อยๆ ว่า หมูก็ไม่ได้ต่างจากหมาอะไรขนาดนั้นในแง่สติปัญญาและความรู้สึก ซึ่งนี่ทำให้ปัญหาในเชิงจริยธรรมเกิดขึ้นทันทีว่า ทำไมเราไม่กินหมา แต่ยังกินหมูอยู่?

แน่นอน องค์การอย่าง PETA น่าจะชอบสิ่งนี้ แต่สำหรับคนที่พิสมัยเนื้อหมู นี่อาจจะไม่ใช่เหตุผลอะไรมากมายไปกว่า “ข้อเท็จจริง” สำหรับพวกเขาที่ว่า “เบคอนมันอร่อย”

อ้างอิง:

• Popular Science. Pigs can play video games. Here’s why that matters. http://bit.ly/3bACRjH
• IFLScience. These Pigs Were Taught To Play Video Games. They Were Actually Not Too Shabby. http://bit.ly/3bEvCHG