งานอะไรทำไมซดเบียร์เป็นล้านลิตร?! เทศกาล ‘Oktoberfest’ ที่เยอรมนี ฝันหวานดีๆ ของคนชอบหิวเบียร์

Oktoberfest คือเทศกาลดื่มเบียร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก และความ ‘ใหญ่’ ที่ว่านี่ก็คือมีการดื่มเบียร์ในเทศกาลมากที่สุดระดับ ‘หลายล้านลิตร’ 

เทศกาลนี้จัดขึ้นทุกปีที่ประเทศเยอรมนีในราวๆ ระหว่างกลางเดือนกันยายนถึงต้นเดือนตุลาคม

Oktoberfest มีที่มาน่าสนใจ แม้จะเป็นเทศกาลกระดกเบียร์ของโลก แต่จริงๆ โดยดั้งเดิมมันไม่ใช่เทศกาลดื่มเบียร์ด้วยซ้ำ!

แล้วมันเริ่มมายังไง ทำไมคนเยอรมันถึงจัดเทศกาล ‘จ๊วด’ แห่งปีแบบนี้? – เราจะเล่าให้คุณฟัง

เทศกาลรื่นเริงของเจ้าชายเยอรมัน

ย้อนกลับไป 200 กว่าปีที่แล้วในปี ค.ศ. 1810 ช่วงนั้นยังไม่มีประเทศ ‘เยอรมนี’ ดินแดนของชนชาติที่ใช้ภาษาเยอรมันแบ่งเป็นแคว้นซึ่งมีอำนาจปกครองตัวเองและมีกษัตริย์ของตัวเองมากมาย 

Oktoberfest เป็นงานเทศกาลที่เกิดขึ้นในแคว้นบาวาเรีย โดยมันเริ่มต้นในฐานะงานฉลองพีธีอภิเษกสมรสของเจ้าชายลุดวิก มกุฎราชกุมารของแคว้นบาวาเรีย ซึ่งต่อมาเขาก็ขึ้นเป็นกษัตริย์ของแคว้นบาวาเรีย นามว่า พระเจ้าลุดวิกที่ 1 โดยงานจัดขึ้นที่เมืองหลวงของแคว้นบาวาเรียอย่างเมืองมิวนิค

พูดง่ายๆ คือมันก็เป็นงานฉลองพิธีสำคัญของชนชั้นนำทั่วไป แต่งานนี้จัดเป็นเทศกาลใหญ่โตนานหลายวันหลายคืน และมีการละเล่นสารพัด ซึ่งไฮไลต์ก็คือการ ‘แข่งม้า’ และนี่ก็เป็นงานเทศกาลทั่วๆ ไป (อาจนึกถึงพวกงานวัดหรืองานกาชาดในสเกลที่ใหญ่มากๆ) ดังนั้น มันจึงไม่ได้เน้นขายเบียร์ และปีแรกๆ ก็ไม่มีเบียร์ขายด้วยซ้ำ

งานเทศกาลนี้ทำให้คนแฮปปี้มาก ทางผู้ปกครองเองก็แฮปปี้ ก็เลยจัดต่อมาเรื่อยๆ จนถึงปี 1819 ทางผู้ปกครองจะเลิกจัด แต่ประชาชนไม่อยากให้เลิก ผู้จัดก็เปลี่ยนมือมาเป็นประชาชนชาวมิวนิคแทน และคนมิวนิคก็สถาปนาเทศกาลนี้เป็นเทศกาลประจำเมืองมิวนิคมานับแต่นั้น 

การเข้ามาของ ‘เบียร์’ ใน Oktoberfest

ในตอนแรกที่ประชาชนจัด Oktoberfest กันเองก็ยังไม่ใช่เทศกาลเบียร์ ไม่มีใครนึกถึง Oktoberfest แล้วจะนึกถึงเบียร์ แต่จะนึกถึงงานที่มีการละเล่นเยอะๆ และมีไฮไลต์เป็นกิจกรรมที่ชาวบ้านจะได้ดูปีละครั้งอย่างการแข่งม้า

อย่างไรก็ดี ก็ต้องเข้าใจอีกว่า การจัดงานในสเกลใหญ่ขนาดนี้ ประชาชนก็ไม่ได้มีเงินขนาดนั้น ก็เลยต้องหา ‘สปอนเซอร์’ จากภาคธุรกิจต่างๆ และสปอนเซอร์หนึ่งก็คือธุรกิจที่ใหญ่โตในกรุงมิวนิคอย่างพวกโรงเบียร์ เบียร์ก็เลยเริ่มเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของ Oktoberfest เมื่อประชาชนไปขอสปอนเซอร์

เมื่อเวลาผ่านไป จากที่พวกโรงเบียร์จะมีแค่บูธขายเบียร์เล็กๆ ในงาน การดื่มเบียร์ก็ขยายวงกว้างขึ้น และสร้างรายได้ให้กับโรงเบียร์ ทำให้ยิ่งสามารถเป็นสปอนเซอร์รายใหญ่ไปอีก เรียกได้ว่าในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 งาน Oktoberfest ก็ได้เปลี่ยนจากงานที่จุดเด่นคือการละเล่นต่างๆ กลายมาเป็นลานเบียร์ขนาดใหญ่โตมโหฬารไปแล้ว และหลังจากนั้นเมื่อคนนึกถึง Oktoberfest ก็จะนึกถึงมันในฐานะงานเบียร์ที่ใหญ่โตมาตลอด เรียกได้ว่าคนลืมจุดเริ่มต้นมันไปหมดแล้ว

และในปี 1960 ซึ่งเป็นปีครบรอบ 150 ปีของ Oktoberfest งานก็ได้ตอกตะปูปิดฝาโลงให้กับธรรมเนียมยุคเก่าไปอย่างถาวร ด้วยการยกเลิกการโชว์แข่งม้า เพราะคนมิวนิคในยุคนี้ก็ไม่ได้รู้สึกตื่นเต้นอะไรกับการดูการแข่งม้าแล้ว

ทำไมเทศกาลนี้ถึงดัง?

อ่านมาถึงตรงนี้ก็อาจงงว่าทำไม Oktoberfest ที่เป็นแค่เทศกาลของเมืองหนึ่งในเยอรมนี ถึงได้โด่งดังไปทั่วโลกทุกวันนี้ได้ อธิบายง่ายๆ มี 2 ปัจจัย 

ปัจจัยแรก คือในช่วงที่พรรคนาซีเรืองอำนาจ พรรคนาซีมีฐานที่มิวนิค มันเลยส่งผลให้วัฒนธรรมมิวนิคแพร่กระจายไปทั่วเยอรมนีแบบที่ไม่เคยเป็นมาก่อน (ก่อนหน้านั้นบาวาเรียไม่ใช่แคว้นที่มีบทบาทด้านเศรษฐกิจการเมืองเท่าไร) 

ปัจจัยที่สอง คือการท่องเที่ยว ถ้าใครนึกถึงวัฒนธรรมเยอรมัน สิ่งแรกๆ ที่คนจะนึกถึงก็คงไม่ใช่พวกนักคิดหรือนักแต่งเพลง แต่เป็น ‘เบียร์’ และเทศกาลเบียร์ที่ใหญ่ที่สุดใน ‘เมืองเบียร์’ แห่งนี้ก็คือ Oktoberfest ที่จัดขึ้นที่มิวนิคทุกปี 

ด้วยชื่อเสียงแบบนี้เองที่ทำให้เทศกาลเบียร์ของเมืองหนึ่งในเยอรมนีค่อยๆ กลายมาเป็นเทศกาลเบียร์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกไปในที่สุด กระทั่งคนขายเบียร์ทั่วโลกก็มักจะจัดโปรเบียร์ในช่วงเดือนตุลาคมเนื่องในโอกาส Oktoberfest นั่นเอง ซึ่งช่วงเกิดการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ทำให้ Oktoberfest ปี 2020-2021 ถูกระงับไป แต่ก็จะกลับมาอีกครั้งในปี 2022

เดือนตุลาคมจึงอาจเป็นเดือนสุดรักของนักหิวเบียร์หลายๆ คน แต่ไม่ว่าวาระโอกาสไหน ถ้าคนมันหิวเบียร์ ไม่ต้องรอให้ถึงตุลาก็หาเรื่อง ‘คอแห้ง’ กันได้อยู่ดีใช่ไหมล่ะ?

ว่าแล้วหยุดยาวสงกรานต์นี้ก็นัดเพื่อนดื่มเบียร์กันหน่อยดีไหม?

อ้างอิง

• Britannica. Oktoberfest. https://www.britannica.com/topic/Oktoberfest 
• Oktoberfest.de. The History of Oktoberfest. https://bit.ly/3#culture