ในปัจจุบัน ความท้าทายทางการแพทย์แห่งยุคสมัยก็คือการพิชิตมะเร็ง ซึ่งความหวังของมนุษย์ทั่วๆ ไปตอนนี้ก็อยู่ในเทคโนโลยีกลุ่มเทคโนโลยีพันธุกรรม หรือพูดง่ายๆ ก็คือ การตัดต่อพันธุกรรมน่ะทำได้แล้ว ทำง่ายด้วย แต่คำถามคือต้องตัดต่อยีนตัวไหน และคำตอบนี้ก็ไม่ใช่ง่ายๆ มนุษย์เลยไปหาแรงบันดาลใจจากสัตว์
แน่นอนเรารู้ว่าพวกสัตว์ที่อายุยืนมากๆ คือสัตว์ที่มีความสามารถต้านมะเร็ง ฉลามกรีนแลนด์เป็นสัตว์แบบนั้น แต่ฉลามกับมนุษย์ก็เป็นสัตว์ที่ห่างกันมากในทางวิวัฒนาการ และในแง่นี้ถ้าเราหาสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีความสามารถดังกล่าวได้ มันก็จะเป็นความหวังกว่ามาก
และสัตว์ที่ว่าก็คงจะหนีไม่พ้นสัตว์อัปลักษณ์ที่อาศัยอยู่ใต้ดินในโซนแอฟริกาตะวันออก อย่าง ‘ตุ่นหนูไร้ขน’ (Naked Mole-Rat)
ตุ่นหนูไร้ขนเป็นสัตว์ตระกูลหนูที่น่าจะหน้าตาอัปลักษณ์ที่สุด แต่ความพิเศษของมันคือ มันเป็นสัตว์ที่อายุยืนมากกว่าเพื่อนร่วมสายพันธ์ุเกือบ 10 เท่าตัว หรือพูดง่ายๆ คือพวกหนูทั่วๆ ไปอายุ 4 ปีก็จัดว่ายืนแล้ว แต่ตุ่นหนูไร้ขนอายุยืนเกิน 30 ปีได้แบบชิลๆ
และ ‘ความลับ‘ ของการอายุยืนของพวกมันก็คือ พวกมันไม่เป็นมะเร็งเลย ซึ่งนี่ทำให้นักวิจัยยิ่งสนใจอยากศึกษาพวกมัน
สิ่งที่นักวิจัยพบก็คือ สัตว์พวกนี้ไม่ใช่แค่อายุยืน แต่วัยเจริญพันธุ์ของมันยังยืนยาวตามไปด้วย หรือพูดง่ายๆ ก็คือ มันสืบพันธ์ุไปได้ยาวๆ ไม่ใช่แก่ตัวไปเฉยๆ
นักวิจัยจึงศึกษาต่อ และพบว่าพวกมันมีเซลล์ตั้งต้นเซลล์สืบพันธุ์ (germ cell – คือเซลล์ที่จะพัฒนาไปเป็นไข่และอสุจิ) มากกว่าหนูอื่นๆ เป็นสิบเท่าตัว และเซลล์พวกนี้ลดลงช้ามากๆ ถ้าเทียบกับบรรดาเพื่อนร่วมสายพันธุ์
ซึ่งเขาก็ไปค้นอีกว่าทำไมมันเป็นแบบนี้ และพบว่ามียีนจำนวนหนึ่งที่สั่งการให้ร่างกายมีเซลล์สืบพันธุ์เยอะแบบนี้ นักวิจัยจึงไปตัดต่อพันธุกรรมพวกหนูทั่วไปให้มียีนเหมือนกับตุ่นหนูไร้ขน ผลก็คือพวกหนูที่ตัดต่อพันธุกรรมมีวัยเจริญพันธุ์ที่ยืนยาวได้เหมือนตุ่นหนูไร้ขน
นี่คือการค้นพบที่รายงานมาในวารสาร Nature Communication ฉบับกุมภาพันธ์ 2023 และมันเรียกได้ว่า ‘น่าตื่นเต้น‘ มาก
เพราะจริงๆ นักวิทยาศาสตร์สนใจความสามารถในการต้านมะเร็งและมีอายุยืนยาวของตุ่นหนูไร้ขนมานานแล้ว แต่ก่อนหน้านี้ส่วนใหญ่มันเป็นแค่สมมติฐาน และความหวังเท่านั้น แต่การทดลองที่ว่ามา เป็นครั้งแรกๆ ที่นักวิจัยสามารถเอาความสามารถที่พิเศษมากๆ บางอย่างของตุ่นหนูไร้ขนไปใส่ในสัตว์ชนิดอื่นได้ ผ่านเทคโนโลยีตัดต่อพันธุกรรม
ที่น่าตื่นเต้นเป็นพิเศษก็คือ มนุษย์มียีนกลุ่มที่ว่านี้เหมือนตุ่นหนูไร้ขน และในทางทฤษฎีคือ ถ้าเราสามารถไปเปลี่ยนยีนบางตัว และเปิดปิดบางตัวได้ ก็น่าจะทำให้มนุษย์มีความสามารถแบบเดียวกับพวกมัน
และแน่นอน นี่ยังอีกไกลกว่าจะถึงการทดลองในมนุษย์ แต่ก็เรียกได้ว่าแค่ถอดความสามารถบางอย่างที่ ‘เหนือสัตว์ชนิดอื่น‘ จากสัตว์ชนิดหนึ่งไปใส่ในสัตว์อีกชนิดได้ นี่ก็น่าตื่นเต้นสุดๆ แล้ว
และนั่นหมายความว่าการที่จะมีมนุษย์ที่มีพันธุกรรมแบบสัตว์อยู่ในตัว จนมีความสามารถพิเศษแบบในการ์ตูนนั้น เอาจริงๆ มันก็ไม่ได้เป็นเรื่องที่เกินจริงเลย และเราอาจได้เห็นในยุคสมัยของเรานี่แหละ
อ้างอิง
- El Pais. The strange rodent that’s immune to cancer also holds the key to infertility. http://bit.ly/3SO9EWE