The Present is Present ‘ตัวเรา ณ ปัจจุบัน’ สำคัญที่สุด ทบทวนความรู้สึกข้างใน เพื่อสร้างเกราะทางใจให้เข้มแข็ง ผ่าน Mindful Family Toolbox

The Present is Present ‘ตัวเรา ณ ปัจจุบัน’ สำคัญที่สุด ทบทวนความรู้สึกข้างใน เพื่อสร้างเกราะทางใจให้เข้มแข็ง Mindful Family Toolbox

คนเรามักเรียกร้องความเข้าใจจากคนอื่น โดยที่บางครั้งเราก็ไม่เข้าใจตัวเอง ฉะนั้น ถ้าขนาดตัวเรายังไม่เข้าใจตัวเองเลย แล้วใจเราจะพร้อมใส่ใจคนอื่นได้อย่างไร?

ในยุคที่อะไรต่อมิอะไรในสังคมเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วทุกวัน จนดึงความสนใจเราไปที่อื่นเสมอ ทั้งข่าวคราวและเทรนด์ที่เกิดขึ้นแล้วผ่านไปในโซเชียลมีเดียต่างๆ ล้วนพาให้จิตเราหมกมุ่นและปรุงแต่งความรู้สึกที่เกินจริงมากไป 

จนกลายเป็นความเครียด กดดันตัวเองโดยไม่รู้ตัว หากทำอะไรผิดพลาด หรือพบว่าตัวเองไม่เหมือนกับคนอื่นก็สามารถนำไปสู่ความไม่มั่นใจ ตลอดจนตั้งคำถามถึงคุณค่าของตัวเอง ว่าดีไม่พอ ไม่เก่งพอ 

โดยเฉพาะเด็กที่เติบโตมาพร้อมกับการเสพสื่อออนไลน์ ซึ่งพ่อแม่มักจะนำโทรศัพท์มือถือไม่ก็ไอแพดใส่มือพวกเขาตั้งแต่เด็ก เนื่องจากต้องทำงานไปด้วย ทำให้เด็กขาดการเรียนรู้ทักษะทางอารมณ์ตามช่วงวัยที่เหมาะสมไป คือช่วง 3-9 ปี จึงไม่แปลกที่พวกเขามักจะจัดการกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นได้ไม่ค่อยดีนัก หรือไม่รู้ด้วยซ้ำว่ากำลังรู้สึกอะไรอยู่กันแน่ 

ดังนั้น จะดีกว่าไหมหากทุกคนหาเวลา หันกลับมาสำรวจตัวเองพร้อมกับคนรอบข้างอย่าง ‘ครอบครัว’ กลุ่มคนลำดับแรกที่ควรเป็นพื้นที่ปลอดภัยให้เรามากที่สุด ลำดับต่อไปอาจเป็น ‘กลุ่มเพื่อน’ หรือแม้กระทั่งเพื่อนร่วมงาน 

เพื่อ ‘ตระหนักรู้’ ว่าตัวเองในปัจจุบันนั้นเป็นอย่างไร อีกทั้งยังเข้าใจคนรอบข้างได้มากขึ้น ด้วย ‘The Present is Present’ ชุดการเรียนรู้จิตใจ Mindful Family Toolbox เป็นกิจกรรมฝึกการตระหนักรู้ร่วมกัน ผ่าน 8 กิจกรรม 4 กลุ่มเครื่องมือ ได้แก่ 

1 -The Feeling (รู้ความรู้สึก) เรียนรู้ด้วยวงล้อความรู้สึก เกมจับคู่ความรู้สึก และเกมทายอารมณ์

2 – The Focusing (รู้จดจ่อ ใส่ใจ) เรียนรู้ไปกับก้อนหินทั้งห้า ที่จะมาสร้างสภาวะจดจ่อ ใส่ใจให้กับครอบครัว

3 – The Breathing (รู้ลมหายใจ) สนุกไปกับนิทาน ‘เมื่อลมหายใจกลายเป็นก้อนเมฆ’ และการสร้างมุมลมหายใจด้วยผืนผ้า

4 – The Grounding (รู้ผัสสะ หยั่งรากมั่นคง) ชุดการ์ด Grounding ผ่านประสาทสัมผัสทั้งห้าที่จะพาการรับรู้กลับมายังร่างกาย และชุดการ์ดพร้อมกล่องตั้งโต๊ะ ช่วยย้ำเตือนถึงคุณค่าเพื่อเริ่มต้นวันที่ดีในครอบครัว

ด้วยเหตุนี้เอง SC ASSET ที่ต้องการสร้างคุณค่าให้สังคม จึงได้เล็งเห็นความสำคัญของความสัมพันธ์อันดีในครอบครัว ซึ่งเป็นหน่วยแรกที่สามารถสร้างรากฐานทางใจให้ทุกคนได้เติบโตไปด้วยใจที่แข็งแกร่ง จึงร่วมกับมูลนิธิไทยคม Mappa และ สสส. 

จัดทำโปรเจกต์ ‘The Present is Present’ Mindful Family Toolbox ขึ้นมา เพื่อให้เครื่องมือเหล่านี้ช่วยสร้างพื้นที่ปลอดภัยทางอารมณ์ให้กับทุกคน 

ตาม MOODY ไปดูกัน! ว่าภายในกล่องมีกิจกรรมอะไรที่ช่วยให้เราได้กลับมาอยู่กับตัวเองกันบ้าง 

เริ่มต้นด้วยกิจกรรม ‘The Feeling’ (รู้ความรู้สึก) ที่ประกอบด้วย 3 กิจกรรมย่อย คือ 

.

1 – The Feeling Wheel – เรียนรู้คำศัพท์อารมณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายในใจเรา 

2 – The Feeling Matching Game – จับคู่อารมณ์กับสี

3 – The Feeling Guessing Game – ทายอารมณ์ความรู้สึกกับการแสดงสีหน้า

การรู้จักอารมณ์ถือเป็นสิ่งสำคัญที่เราควรได้เรียนรู้ตั้งแต่เด็ก เพื่อรู้ว่าตอนนี้รู้สึกอย่างไรอยู่และสื่อสารกับคนอื่นได้อย่างถูกต้อง รวมไปถึงการอนุญาตให้ตัวเองรู้สึกถึงอารมณ์ด้านลบก็ไม่ใช่เรื่องผิด หรือต้องเก็บมันเอาไว้จนมาระเบิดในภายหลัง 

กิจกรรมนี้จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี ให้ทุกคนได้แลกเปลี่ยน ‘เรื่องราว’ จากสิ่งที่ตัวเองรู้สึกอยู่ นอกจากเราจะได้ทบทวนตัวเองแล้ว ก็จะได้สังเกตสีหน้าท่าทางของคนอื่นเมื่อแสดงอารมณ์ต่างๆ ออกมา นำไปสู่ความเข้าใจกันและกัน

หนึ่งในปัญหาใหญ่ที่พวกเรากำลังเผชิญอยู่คือ ‘สูญเสียสมาธิ’ จากสิ่งกระตุ้นเร้า โดยเฉพาะการเสพโซเชียลมีเดียประจำวันซึ่งมีผลให้มีภาวะสมาธิสั้น ทำอะไรได้ครู่เดียวก็ต้องหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาไถฟีด อ่านหนังสือได้สั้นลง หรือลืมว่าจะทำอะไรบ่อยครั้ง 

ดังนั้น กิจกรรม ‘The Focusing’ (รู้จดจ่อ ใส่ใจ) ที่มาในรูปแบบก้อนหินทั้งห้าที่ไม่สมมาตร หรือเรียกว่า Balancing Rock จึงเป็นกิจกรรมที่ฝึกให้เราใช้สมาธิจดจ่ออยู่กับการหาเหลี่ยมหามุมที่จะทำให้เราต่อหินเหล่านั้นให้ได้สูงที่สุด 

แน่นอนว่ามันไม่ง่ายเลย ยิ่งสำหรับเด็กที่กล้ามเนื้อมัดเล็กยังไม่แข็งแรงเท่าไหร่ หรือแม้กระทั่งคนโตๆ อย่างพวกเราที่สมาธิสั้นนั้น การร่วงล้มบ่อยครั้งจึงเป็นเรื่องปกติ สิ่งนี้ทำให้เราได้เรียนรู้และทบทวนการ ‘ล้มแล้วลุก’ 

เพราะไม่เป็นไรเลยที่เราจะผิดพลาด สิ่งสำคัญคือลุกขึ้นมาใหม่ เรียนรู้จากครั้งเก่าแล้วหาทางฝ่าฟันอุปสรรคไปสู่เป้าหมายให้ได้ 

ลองนึกดูดีๆ ในวัยเด็กเรามักจะจำสิ่งที่เล่นได้มากกว่าแค่การอ่านเฉยๆ

ดังนั้น หนังสือนิทานภาพที่ชวนให้เด็กๆ ได้มีส่วนร่วมไปกับเรื่องราวนั้น มักจะก่อให้เกิดทั้ง ‘การเรียนรู้’ และ ‘การรับรู้’

หนังสือนิทาน ‘เมื่อลมหายใจกลายเป็นก้อนเมฆ’ ก็เหมือนกัน โดยเป็นเรื่องราวของการเปรียบเทียบลมหายใจ อารมณ์และความรู้สึกของเราเป็นก้อนเมฆ ที่เมื่อมีก้อนเมฆมารวมกันเยอะๆ อัดแน่น อาจกลายเป็นเมฆฝนที่หมายถึงอารมณ์ด้านลบ เช่น โกรธ หรือหงุดหงิด แต่หากเมฆคลายตัวอารมณ์นั้นก็จะหายไป

นิทานเล่มนี้จึงไม่ได้ช่วยให้เด็กๆ รวมถึงผู้ใหญ่อย่างเราๆ กลับมาอยู่กับปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังแทรกเรื่องการเชื่อมโยงอารมณ์กับการฝึกสติ (Mindfulness) ผ่านลมหายใจ The Breathing (รู้ลมหายใจ) อีกด้วย

แม้อาจฟังดูเป็นเรื่องน่าเบื่อ แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่าการฝึกสติ (Mindfulness) ด้วยการรับรู้ลมหายใจนั้นเป็นวิธีที่พูดได้เลยว่า เวิร์ก! 

เพราะระหว่างหายใจเข้าและออกอย่างช้าๆ และรู้ตัวนั้น แท้จริงแล้วเป็นการปรับสมดุลร่างกายของเรา ซึ่งจะช่วยให้ใจเราเย็นและสงบลงได้จริงๆ และระหว่างการฝึกหายใจนั้น ก็ยังช่วยให้เรากลับมาสำรวจภายในจิตใจด้วยเช่นกัน เรารู้สึกอย่างไร ความคิดใดกำลังเข้ามา เป็นต้น  

กิจกรรมต่อมาคือ The Grounding (รู้ผัสสะ หยั่งรากมั่นคง) ที่มาในรูปแบบการ์ดคล้ายๆ สำรับไพ่ที่กำลังเป็นที่นิยมในหมู่ชาวบอร์ดเกม หรือนักมูทั้งหลาย 

โดยในสายจิตบำบัดมักออกแบบการ์ดให้เป็นกิจกรรมที่มีเงื่อนไขบางอย่าง เพื่อให้ผู้เข้าร่วมได้ตั้งสติ เพื่อรับรู้การสัมผัสจากผัสสะทั้ง 5 คือ มือ (สัมผัส) หู (เสียง) ลิ้น (รส) ตา (มองเห็น) และ จมูก (กลิ่น) ตามที่โจทย์กำหนด

ซึ่งขณะที่กำลังทำตามโจทย์ให้สังเกตความรู้สึก ความคิด และอารมณ์ของตัวเองไปด้วย หลังจากนั้นจึงค่อยมาแลกเปลี่ยนกันว่าความรู้สึกของแต่ละคนเป็นอย่างไร จึงเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ช่วยฝึกสติรับรู้ ณ ปัจจุบันของเรา 

สุดท้าย อีกหนึ่งกิจกรรมในหมวด The Grounding (รู้ผัสสะ หยั่งรากมั่นคง) คือ การกลับมาทบทวนคุณค่าของตัวเอง 

เพราะอีกหนึ่งปัญหาใหญ่ที่ทำให้ใครหลายคนไม่ไปไหนสักที รวมถึงเด็กๆ ที่ไม่มั่นใจตัวเองว่าควรทำสิ่งนั้นสิ่งนี้ดีหรือไม่ ก็คือ ‘การเห็นคุณค่าของตัวเอง’ (Self-Esteem) ต่ำ 

จึงทำให้รู้สึกกลัว กังวล และไม่กล้าลงมือทำอะไร เนื่องจากมีคำถามกับตัวเองอยู่ตลอดเวลาว่า “ฉันดีพอหรือเปล่า” “ฉันเก่งพอหรือยัง” 

ชุด THE VALUE AFFIRMATION CARDS จึงเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เข้าร่วมได้แลกเปลี่ยนและตอกย้ำถึงคุณค่าในตัวเอง เพื่อเริ่มต้นวันใหม่ที่ดีกว่า