เวลาเราเจ็บตัวเล็กๆ น้อยๆ ตกบันไดบ้าง ชนขอบโต๊ะบ้าง เดินเตะขาตู้บาง เจ็บตัวแท้ๆ ไม่เห็นมีอะไรน่าขำตรงไหน ทำไมเราถึงหัวเราะ?
ที่สำคัญคือยิ่งเวลาเราเห็นเพื่อนเจ็บตัวเบาๆ ยิ่งน่าขำเข้าไปใหญ่?
ทำไมความเจ็บตัวถึงน่าหัวเราะ เรื่องนี้วิทยาศาสตร์มีคำตอบ…
ตามปกติแล้วเราจะจดจำเสียงหัวเราะว่ามาพร้อมกับความสุข เรื่องตลกขำขันเสมอ แต่ไหนแต่ไรมาการหัวเราะมีบทบาททางสังคมสูงมาก ไม่ใช่แค่รอยยิ้มหรือการหัวเราะจะถูกใช้เป็นเครื่องมือในการเข้าสังคม การหัวเราะทำให้เรารู้สึกดีขึ้น และยังทำให้คนอื่นรู้สึกดีขึ้นไปด้วยได้ มันเป็นการสื่อสารทางกายภาพร่วมกับสังคมในการสร้างบรรยากาศที่สนุกสนานและเป็นมิตร
แต่เวลาที่เราเจ็บตัวและเผลอหัวเราะออกมาไม่ใช่เพราะว่าเราขำความดวงซวยของตัวเองหรือคนอื่น แต่เป็นเพราะว่า ‘การหัวเราะ’ ทำงานกับสมองเรามากกว่านั้น ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์เชื่อว่าเมื่อเราหัวเราะกับเรื่องขำขัน สมองของเราจะหลั่งสารเคมีชนิดหนึ่งออกมาคือ ‘เอนโดรฟีน’ (endorphins) ที่มีผลกับความรู้สึกเจ็บปวดของมนุษย์
ดังนั้นสมองอาจจำจดกิริยาการหัวเราะเชื่อมกับสารเอนโดนฟีนที่สมองส่วนกลาง ทำให้เวลาที่เราอยู่ในสถานการณ์ ‘เจ็บๆ’ ร่างกายตอบสนองต่อความรู้สึกและให้เราหัวเราะออกมาเพื่อให้หลั่งสารเอนโดนฟีนมาบรรเทาความเจ็บปวด
จากการทดลองมหาวิทยาลัย Oxford ทำให้เราทนความเจ็บปวดได้มากขึ้น โดยมีการทดลองให้ผู้เข้าร่วมดูรายการตลก 15 นาที และพบว่าพวกเขาสามารถทนความเจ็บปวดได้มากขึ้น 10% ซึ่งผู้วิจัยระบุว่านี่เป็นผลลัพธ์ของการเอนโดรฟีนที่หลั่งออกมาจากเสียงหัวเราะ
ส่วนในเวลาที่เราเห็นเพื่อนหกล้ม หรือเวลาดูรายการตลกและมีฉากเจ็บตัวเล็กๆ ที่ทำให้ขำออกมา นั่นก็เพราะการหัวเราะทำงานในเชิงสังคม การที่เราหัวเราะสามารถส่งต่อให้คนอื่นรู้สึกดีขึ้นได้ และกระตุ้นให้คนที่กำลังเจ็บปวดหัวเราะออกมาและคลายความเครียดลงเช่นกัน
นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีทางจิตวิทยา Diana Mahony นักจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัย Brigham Young เชื่อว่าการหัวเราะเพราะเจ็บตัวหรือจากสถานการณ์แย่ๆ ทำให้เรารู้สึกว่าสิ่งที่เผชิญอยู่เป็นเรื่องเล็กๆ เราหัวเราะใส่มันได้ด้วยซ้ำ ทำให้เรารู้สึกว่าเราสามารถเอาชนะมันได้
แต่การขำให้กับความเจ็บปวดของคนอื่น อาจไม่ใช่เรื่องน่ารักเท่าไรในเชิงจิตวิทยา
เพราะ Mahony พบว่าหลายครั้งที่เราขำความเจ็บปวดของคนอื่นแผงความก้าวร้าวไว้มากซึ่งเป็นธรรมชาติของมนุษย์ เวลาที่เราดูรายการทีวีที่มีซีนเจ็บตัว จะทำให้รู้สึก ‘เหนือกว่า’ และหัวเราะในความอ่อนแอเซ่อซ่าของคนอื่น และพบว่าถ้าหากบุคคลที่ได้รับความเจ็บปวดไม่ได้น่าเห็นอกเห็นใจเท่าไร เช่นตัวร้ายในภาพยนตร์ก็มีแนวโน้มว่าเราจะรู้สึกขำกับความเจ็บตัวของตัวละครนั้นมากกว่า
ดังนั้นการที่เราหัวเราะกับความเจ็บปวดของตัวเองและคนอื่นมันไม่ได้เกิดอย่างไม่มีเหตุผล เราไม่ได้ขำความซุ่มซ่ามของตัวเองอย่างเดียวเท่านั้น แต่มันยังมีเบื้องหลังทั้งทางชีววิทยาและจิตวิทยาซ่อนเอาไว้
คุณเคยหัวเราะออกมาตอนเจ็บตัวหรือในสถานการณ์แปลกๆ บ้างไหม มาเล่าให้เราฟังกัน
อ้างอิง
- abcnews. Why Pain Makes Us Laugh. https://abcn.ws/3h1Lq8B
- scientific american. Why Laughter May Be the Best Pain Medicine. https://bit.ly/3j5eWgw
- scientific american. Laugh so you don’t cry: how laughing kills the pain. https://bit.ly/3j6TfwD