4 Min

รู้จัก ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ในมุมนานาชาติ ที่อาจไม่ ‘ประหลาด’ เสมอไป

4 Min
615 Views
13 Jan 2022

ท่ามกลางกระแสข้าวยากหมากแพงในตอนต้นเดือนมกราคม 2022 ข่าวการเก็บ ‘ภาษีขาเข้า’ กับนักท่องเที่ยวคนละ 300 บาท ที่จะเริ่มเก็บในวันที่ 1 เมษายน 2022 ก็เรียกได้ว่าสร้างกระแสพอควรว่ารัฐบาลจะเก็บอะไรอีกแล้ว ทั้งที่จริงๆ มาตรการนี้ได้ผ่านกระบวนการทางกฎหมายมานานแล้ว แค่เพิ่งจะ ‘บังคับใช้’ ณ ปีนี้เท่านั้นเอง

รายละเอียดคร่าวๆ ก็คือ เงิน 300 บาทที่จะเก็บจากนักท่องเที่ยวนี้ก็จะเก็บรวมไปกับค่าตั๋วเครื่องบินเลย และจะแบ่งเป็น 50 บาทเพื่อเป็นประกันสำหรับนักท่องเที่ยว ส่วนเงินที่เหลือก็จะเอาไปพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ

ประเด็นมันก็มีแค่นี้ ซึ่งในสื่อโซเชียลก็เอาไปตีประเด็นว่ามันคือ ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ กันใหญ่โต

คำถามคือมัน ‘ประหลาด’ หรือมันควรจะ ‘เป็นประเด็น’ จริงเหรอ?

อันนี้ต้องคุยกันพอสมควร

จริงๆ แล้วในระดับนานาชาติ คำที่ตรงกว่า ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ คือ ‘ภาษีขาเข้า’ หรือ Arrival Tax ซึ่งเป็นสิ่งตรงกันข้ามกับ ‘ภาษีขาออก’ หรือ Departure Tax

ดังนั้นคำถามคือ เรารู้จักสิ่งนี้ดีแล้วหรือยัง ก่อนจะมาประเมินสิ่งที่เกิดขึ้น

สำหรับประเทศจำนวนมาก สิ่งที่เรียกว่า ‘ภาษีขาออก’ เป็นเรื่องปกติ ซึ่งมันก็มีหลายมาตรฐานประเทศส่วนใหญ่เก็บกับทุกคน บางประเทศเก็บเฉพาะนักท่องเที่ยว แต่บางประเทศที่ไม่อยากให้คนออกจากประเทศ (เช่น อิหร่าน) ก็เก็บเฉพาะกับคนในประเทศก็มี

สนนราคาโดยเฉลี่ย คิดเป็นเงินไทยก็ประมาณ 500-1,000 บาท โดยเหตุผลที่ประเทศอื่นๆ เขาเก็บ ‘ภาษีขาออก’ เป็นหลักแทนที่จะเก็บ ‘ขาเข้า’ ก็น่าจะเป็นเรื่องของการบริการจัดการ เพราะมันสามารถรวมกับ ‘ค่าบริการสนามบิน’ ไปได้ หรือพูดอีกแบบ ที่เขาเรียก ‘ภาษีขาออก’ จริงๆ ในทางปฏิบัติมันก็คือ ‘ภาษีสนามบิน’ (Airport Tax) นี่แหละ

ที่นี้ ตรงนี้ในไทยหลายคนคงอ๋อเลย เพราะเราคนไทยก็ต้องจ่ายไอ้ ‘ภาษีสนามบิน’ อยู่แล้ว มันคือสิ่งเดียวกัน ซึ่งในไทย ‘ภาษี’ ที่ว่านี้มันเก็บรวมอยู่ใน ‘ค่าตั๋ว’ มาตั้งแต่ปี 2007 แล้ว และทุกวันนี้ถ้าเราซื้อตั๋วเครื่องบินแล้วบินต่างประเทศจากสนามบินในไทย มันก็จะมี ‘ภาษีสนามบิน’ ตรงนี้อยู่ในค่าตั๋วอยู่แล้ว

ถ้าดูข้อมูลที่เผยแพร่เมื่อปี 2017 จะเห็นว่ามีการเก็บรวมกับค่าตั๋วที่ 400-700 บาท ส่วนถ้าเป็นบินในประเทศ ‘ภาษี’ ตรงนี้จะอยู่ที่ 50-300 บาท ซึ่งความแตกต่างของ ‘ภาษี’ ตรงนี้ขึ้นอยู่กับว่าเราบินจากสนามบินไหน ซึ่งถ้าบินจากสนามบินของบริษัทท่าอากาศยานแห่งประเทศไทยที่เป็นเจ้าของสนามบินนานาชาติใหญ่ๆ ของไทยแล้ว ‘ภาษี’ ที่ว่านี่จะอยู่ที่ 700 บาทสำหรับเที่ยวบินระหว่างประเทศและ 100 บาท สำหรับเที่ยวบินในประเทศ

ตรงนี้เป็นสิ่งที่มีมานาน และก็ไม่มีใครคิดว่าเป็นเรื่องผิดปกติ และสมัยโน้นที่ ‘เศรษฐกิจยังดี’ (ดีจริงมั้ยไม่รู้ แต่ดีกว่าตอนนี้แน่ๆ) เราก็เฉยๆ จ่ายได้ เพราะถ้าใครพอจำได้สมัยโน้น คนก็ไม่ได้โวยอะไรมากมาย และส่วนหนึ่งที่เรื่องมัน ‘เงียบ’ ก็เพราะ ‘ภาษี’ ตรงนี้ มันถูกรวมไปกับค่าตั๋วเครื่องบินด้วย ดังนั้นคนจ่ายก็ไม่รู้สึกว่าเสียภาษี แต่มองว่ามันเป็น ‘ค่าตั๋ว’

แต่ที่นี้ คนกลับรู้สึกต่างออกไปกับ ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ทั้งที่ ‘ภาษี’ ส่วนนี้ไม่ได้เก็บกับคนไทยด้วยซ้ำ ก็น่าจะเพราะบรรยากาศทางการเมืองที่ทำให้คนมองทุกนโยบาย ‘หารายได้’ ของรัฐบาลอย่างไม่ไว้วางใจ

แต่ถามว่ามัน ‘แปลก’ จริงๆ ไหม? คือถ้าเรามอง ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ เป็น ‘ภาษีขาเข้า’ บอกเลยว่า ‘แปลก’ เพราะไม่มีใครเขาเก็บกัน เนื่องจากส่วนใหญ่จะเก็บ ‘ภาษี’ ขาเดียว คือขาออก เพราะมันเก็บง่ายกว่า อย่างที่อธิบายมาข้างต้นว่ามันเก็บรวมไปในฐานะ ‘ค่าธรรมเนียมสนามบิน’ หรือบางทีก็เรียกว่า ‘ค่าบริการผู้โดยสารขาออก’ (Passenger Service Charge หรือ PSC) ก็ได้ และเก็บแบบนี้คนน่าจะโวยน้อยกว่าด้วย

พูดง่ายๆ ปัญหาตรงนี้คือถ้าจะเก็บภาษี ก็เก็บไปขาเดียวเลย จะเก็บทั้งขาเข้าและออกให้งงไปทำไม?

แต่ถ้ามองอีกด้าน ถ้าตามที่รัฐบาลว่า ว่าภาษีส่วนนี้มันจะเอาไปเป็น ‘ประกันนักท่องเที่ยว’ เราก็จะอาจรู้สึกว่าจริงๆ มันไม่ใช่ ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ซะทีเดียว แต่มันคือสิ่งที่นานาชาติเรียกกันว่า ‘ประกันภัยการท่องเที่ยวแบบบังคับ’ มากกว่า ซึ่งในโลกนี้ จริงๆ มี 34 ประเทศที่ใช้ และในนั้นมีตั้งแต่สหรัฐอเมริกา และประเทศกลุ่มเชงเก้น (SCHENGEN) ในสหภาพยุโรป

ถ้ามองแบบนี้ เอาจริงๆ เราจะเริ่มเห็นความสมเหตุสมผลขึ้นมาบ้าง เพราะจริงๆ มันมี ‘ปัญหา’ เวลานักท่องเที่ยวป่วย ประสบอุบัติเหตุ หรือประสบปัญหาใดๆ ซึ่งเวลาเกิดเรื่องแบบนีแล้วนักท่องเที่ยวโวย มันส่งผลต่อภาพลักษณ์ของการท่องเที่ยวรวมๆ ดังนั้นทางหนึ่งที่จะ ‘ตัดไฟแต่ต้นลม’ ไม่ให้ปัญหาแบบนี้เกิดกับนักท่องเที่ยว คือบังคับนักท่องเที่ยว ‘ซื้อประกันการท่องเที่ยว’ ไปเลย

และในแง่นี้ เอาจริงๆ ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ที่ว่าๆ กัน มันก็คือ ‘ประกันการท่องเที่ยว’ ที่ว่านี่แหละ

คำถามคือ แล้วทำไมภาครัฐถึงไม่สื่อสารไปแบบนี้เลย เนื่องจากมันดูโคตรจะสมเหตุสมผล เพราะเอาจริงๆ คนมาเที่ยวเมืองไทยไม่น้อยนี่ก็ดูจะมีความเสี่ยงที่จะ ‘เจ็บป่วย’ ในทริปอยู่แล้ว เพราะพูดก็พูดเถอะ คนมาเที่ยวไทยไม่น้อยที่มาสมบุกสมบัน มาสำมะเลเทเมา ซึ่งอะไรพวกนี้คือกิจกรรมที่ดูจะมีความเสี่ยงให้เข้าโรงพยาบาลสูงอยู่

ทำไมรัฐไม่ทำไอ้ ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ให้เป็น ‘ประกันภัยการท่องเที่ยว’ ตรงๆ ชัดๆ ไปเลย? คำตอบคือ พอรัฐได้โอกาสเก็บเงินนักท่องเที่ยว ก็คงจะรู้สึกว่าเก็บค่าประกันการท่องเที่ยวอย่างเดียวก็กระไร ก็เก็บเพิ่มไปหน่อยบอกว่าเอาไป ‘พัฒนาแหล่งท่องเที่ยว’ (แต่จริงๆ เอาไปทำอะไรก็สุดแท้แต่) ซึ่งตรงนี้ก็แน่นอน คนมันไม่เชื่อใจอยู่แล้วว่าจะทำอย่างที่พูด ก็มองว่ารัฐจะเอาไปเล่นแร่แปรธาตุทางงบประมาณอีกหรือเปล่า

ทั้งหมดนี้ ก็อยากจะย้ำว่า ถ้าอธิบายอย่างมีเหตุมีผล รัฐที่คน ‘ไว้วางใจ’ มันทำได้อยู่แล้ว คนฟังก็รู้สึกว่าเมคเซนส์ แต่ปัญหาคือ ถ้ารัฐไม่เหลือความไว้วางใจจากประชาชนแล้ว ประชาชนก็ตั้งแง่ไปหมด แม้จะเป็นเรื่องที่ไม่เกี่ยวอะไรกับตัวเองตรงๆ เลยอย่างการ ‘เก็บภาษีจากนักท่องเที่ยว’

และก็อย่า ‘โทษประชาชน’ ที่อะไรๆ มันมาถึงจุดนี้ เพราะขนาดเรื่องคอขาดบาดตายอย่างการจัดหาวัคซีน ไปจนถึงเรื่องโรคระบาดร้ายแรงในสัตว์ รัฐยังมีความลับๆ ล่อๆ และไม่ได้เปิดข้อมูลอย่างโปร่งใส ดังนั้น ‘ความไว้เนื้อเชื่อใจ’ มันหมดแล้วสำหรับคนที่ยังมีเหตุมีผล และไม่เชื่อในการพลิกลิ้นไปมาของภาครัฐ

ทั้งนี้ ถ้ามาฟังเสียงจาก ‘นักท่องเที่ยว’ ที่จะโดน ‘ค่าเหยียบแผ่นดิน’ ว่าเขาคิดยังไง แน่นอนว่าคงมีคนงงว่ารัฐไทยเก็บ ‘ภาษีขาออก’ อยู่แล้ว ทำไมต้องไปเก็บภาษีขาเข้าให้มันซ้ำซ้อนด้วย

มันเป็นเงินไม่เยอะหรอกครับ 300 บาทสำหรับนักท่องเที่ยว กินเหล้าแค่ไม่เกินหัวค่ำก็เสียมากกว่านั้นแล้ว หรือกินร้านอาหารแบบ ‘ราคานักท่องเที่ยว’ มื้อเดียวก็เกินแล้ว แต่ประเด็นคือการ ‘เก็บภาษีเพิ่ม’ แบบนี้มันซ้ำซ้อนวุ่นวายโดยไม่จำเป็น และที่สำคัญมันดู ‘ไม่มีเหตุผล’ เอาซะเลย

แต่ก็นั่นแหละ ลักษณะที่ว่าอาจจะคุ้นๆ เพราะนี่คือสิ่งที่ ‘คนไทย’ เจออยู่ทุกวันเวลาต้องดีลกับรัฐ และนี่คือสิ่งที่นักท่องเที่ยวต้องโดนบ้างเท่านั้นเอง

อ้างอิง

+0
REPORT