‘ดันนาร์ตเกาะจิงโจ้’ สัตว์ที่รอดตายจากไฟป่า แต่อาจจะสูญพันธุ์เพราะแมว (ป่า)

ระหว่างปี 2019-2020 ที่เกาะแคงการู (Kangaroo Island) ออสเตรเลีย เกิดไฟป่าครั้งใหญ่ซ้ำซากต่อเนื่องกันเป็นเวลา 2 ปี บรรดานักวิทยาศาสตร์และนักอนุรักษ์ต่างคาดเดากันว่าสัตว์มีถุงหน้าท้องตัวเท่าฝ่ามืออย่าง ‘ดันนาร์ตเกาะจิงโจ้’ คงไม่รอดแน่ๆ 

ด้วยความที่เวลานั้นสัตว์ชนิดนี้เหลืออยู่ไม่ถึง 500 ตัว แถมไม่มีใครพบเห็นเจ้าพวกนี้เลยในช่วงปี 2019 สถานการณ์จึงค่อนข้างจะเทไปทางสิ้นหวังเสียเป็นส่วนใหญ่

แต่จนแล้วจนรอด ‘ดันนาร์ตเกาะจิงโจ้’ ก็รอดมาได้ราวปฏิหาริย์ – ไม่มีใครรู้ว่าเจ้าพวกนี้ไปหลบซ่อนตัวอยู่ที่ไหน แต่เอาเป็นว่ารอดก็คือรอดแล้วกัน

‘ดันนาร์ตเกาะจิงโจ้’ (Kangaroo Island dunnart) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก เมื่อโตเต็มวัยสุดๆ ก็ยังยาวแค่ 17 เซนติเมตร (จากหัวถึงหาง) 

นิสัยชอบหากินเวลากลางคืน (ทำให้พบเห็นได้ยากเป็นทุนเดิม) เลี้ยงชีพด้วยแมลงชนิดต่างๆ ที่พบบนเกาะ ไล่มาตั้งแต่พวกมด แมงมุม แมงป่อง ด้วง และตั๊กแตน มองผิวเผินอาจดูคล้ายหนู แต่เมื่อตรวจสอบอย่างละเอียดก็จะเจอกระเป๋าหน้าท้องแบบเดียวกับจิงโจ้

นอกจากนี้ยังถือเป็นสัตว์เฉพาะถิ่น พบได้บนเกาะแคงการูที่เดียวในโลกเท่านั้น แถมกลุ่มประชากรก็ไม่ได้กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป มีอาณานิคมเล็กๆ อยู่ทางปลายสุดภาคตะวันตกเพียงแห่งเดียว

ดังนั้น หากพื้นที่นี้เกิดเหตุการณ์อะไรร้ายแรง ที่นำไปสู่การเปลี่ยนภูมิทัศน์ เช่น การเกิดไฟป่า สัตว์ตัวเล็กพวกนี้ก็เสี่ยงสูญพันธุ์ไปจากโลกตลอดกาลได้ในทันที

หลังจากค้นพบดันนาร์ตเกาะจิงโจ้อีกครั้ง ตอนนี้หน่วยงานท้องถิ่น ตลอดจนทางการของออสเตรเลียก็เริ่มเอาจริงเอาจังในการอนุรักษ์สัตว์ที่พบแห่งเดียวในโลกตัวนี้ เริ่มมีการวางแผนสารพัด ทั้งทำวิจัย นับจำนวน ศึกษาสภาพถิ่นที่อยู่ ไปจนถึงการกำจัดภัยคุกคาม ที่ดูเหมือนว่าข้อหลังจะเป็นงานหนักที่สุด เพราะภัยที่ว่าก็คือบรรดาแมวจร สิ่งมีชีวิตรุกรานที่ถูกจัดให้เป็นนักล่าอันดับหนึ่งของออสเตรเลียและในหลายๆ ประเทศนั่นเอง

ดังที่ทราบกันดีว่าเหล่าแมวจร หรือ feral cat คือนักล่าตัวฉกาจ แมวพวกนี้ถูกพามาสู่เกาะแคงการูในปี 1844 แม้จะเคยอยู่กับคนมาก่อน แต่หลังจากผันมาเป็นแมวจรรุ่นลูกหลานเหลนที่ไม่ผ่านการเลี้ยงมาเลยก็เต็มไปด้วยสัญชาตญาณนักล่าเพื่อเอาตัวรอด มิหนำซ้ำยังมีร่างกายใหญ่โตกว่าแมวเลี้ยงทั่วไป นับเนื่องจากวันแรกที่แมวถูกนำมาสู่เกาะไม่กี่ตัว ปัจจุบันกระจายอยู่ทั่วเกาะประมาณ 5,000-6,000 ตัว (ตามข้อมูลปี 2019) 

ในตอนนี้ทางการออสเตรเลียกำลังพยายามกำจัดแมวบนเกาะแคงการูกันอยู่ ในขณะเดียวกันก็ได้เริ่มทำวิจัยเรื่องอาหารการกินของแมวที่ถูกการุณยฆาตไป ก็พบว่าดันนาร์ตเกาะจิงโจ้คือเหยื่ออีกชนิดที่แมวโปรดปรานมาก โดยพบเศษซากอยู่ในทางเดินอาหารแมวหลายตัว ตามรายงานวิทยาศาสตร์ที่เพิ่งตีพิมพ์เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา

ทั้งนี้ได้มีการยกสถานะให้แมวป่าเป็นภัยคุกคามอันดับหนึ่งของดันนาร์ตเกาะจิงโจ้ด้วย 

นับเป็น ‘จังหวะ’ ที่เรียกว่า ‘เคราะห์ซ้ำกรรมซัด’ แบบสุดๆ เพราะไฟป่าก็ไหม้ที่อยู่อาศัยแหล่งหลบซ่อนตัวไปจนหมด พวกแมวก็เลยล่ากันง่ายขึ้น 

ตามรายงานการกำจัดแมวจร เมื่อปี 2021 ระบุว่า สามารถกำจัดแมวป่าไปได้ทั้งสิ้น 850 ตัว ซึ่งก็ไม่ทราบว่าหลังจากนี้ แมวจะทำให้ดันนาร์ตเกาะจิงโจ้สูญพันธุ์ได้ก่อน หรือคนจะกำจัดแมวได้ก่อนกันแน่

อ้างอิง

• Science News for Students, Palm-size marsupials may face extinction from wild ‘house’ cats, https://shorturl.asia/wfrSj 
• ABC, Hundreds of feral cats removed from Kangaroo Island in bid to protect endangered native species, https://shorturl.asia/w7iKW