เคยได้ยินคำร่ำลือถึงตู้กดจำนวนมหาศาลของญี่ปุ่นกันบ้างไหม? หรือบางคนก็อาจจะมีโอกาสไปเห็นด้วยตาของตัวเองแล้ว
ญี่ปุ่นเป็นสังคมที่น่าจะมีตู้กดมากมายที่สุดในโลกแล้วถ้าเทียบกับสัดส่วนประชากร และสิ่งที่มีให้กดก็มีตั้งแต่สิ่งที่พบดาษดื่นในตู้กดของประเทศอื่นอย่างเครื่องดื่ม ไปจนถึงของที่ประเทศอื่นไม่มีให้กดกันตั้งแต่หนังสือโป๊ ดอกไม้ ยันอาหารร้อนอย่างโอเด้ง
แล้วเคยสงสัยกันไหมว่า ทำไมสังคมญี่ปุ่นถึงเต็มไปด้วยตู้กดมากมายขนาดนี้? ในขณะที่สังคมอื่นๆ ไม่เป็น?
จริงๆ บางคนอาจเดาว่า เพราะสังคมญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมตู้กดมานานแล้วหรือเปล่า?
ก็มีส่วนถูก เพราะญี่ปุ่นก็มีตู้กดมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 หรือมีมาเป็นร้อยกว่าปีแล้ว
แต่ตู้กดของที่อื่นมันก็มีมาพร้อมๆ กัน ว่ากันว่าตู้กดแบบสมัยใหม่ เกิดขึ้นที่แรกในอังกฤษ โดยเริ่มจากขายแสตมป์ก่อน และก็เพิ่มเป็นขายโปสการ์ด ซองจดหมาย และกระดาษโน้ต (พวกขายน้ำอะไรนี่มาทีหลังเลย เพราะเทคโนโลยีทำความเย็นมันมาหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 อีก)
เอ… แล้วทำไมอังกฤษหรือประเทศตะวันตกอื่นๆ ถึงไม่มีตู้กดมากมายก่ายกองเหมือนญี่ปุ่นกันล่ะ?
จะบอกว่า เพราะค่าแรงคนญี่ปุนมันแพง ใช้ตู้กดดีกว่า ไม่เปลืองค่าจ้างหรือเปล่า?
แบบนี้ทำไมประเทศที่ค่าแรงสูงลิบระดับโลกอย่างประเทศแถบสแกนดิเนเวียหรือสวิตเซอร์แลนด์ถึงไม่มีตู้กดมากมายแบบญี่ปุ่น?
จะบอกว่าเพราะญี่ปุ่นมีประชากรเยอะและอยู่กันอย่างหนาแน่นมากๆ ในเมืองเลยต้องมีตู้กดเยอะๆ
แล้วแบบนี้ทำไมเมืองที่คนเยอะและหนาแน่นระดับโลกแบบเซี่ยงไฮ้ หรือมุมไบ มันไม่มีตู้กดเต็มไปหมดเหมือนญี่ปุ่น?
จะบอกว่าเพราะค่าที่ดินญี่ปุ่นมันแพง ขายผ่านตู้กดจะคุ้มกว่าไปเช่าที่เปิดร้าน
แบบนี้ทำไมเมืองที่ราคาที่ดินแพงสูงลิบระดับท็อปๆ หลายๆ เมือง อย่าง นิวยอร์ค ฮ่องกง หรือลอนดอน ถึงไม่ได้มีตู้กดมากมายแบบญี่ปุ่น?
ปัจจัยที่กล่าวมามีส่วนทั้งหมด แต่ญี่ปุ่นมีลักษณะหนึ่งที่สังคมเมืองอื่นๆ ที่ว่ามาไม่มี
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีอาชญากรรมน้อยมากๆ!!!
คือแทบจะปฏิเสธไม่ได้เลยว่าสังคมเมืองใหญ่ ในประเทศที่ถือว่าเจริญมากๆ แล้ว ไม่ว่าจะค่าครองชีพสูงแค่ไหน มันก็จะเต็มไปด้วยอาชญากรรม ตั้งแต่เรื่องลักเล็กขโมยน้อย ยันอาชญากรรมที่ร้ายแรงกว่านั้น
ซึ่งก็คงจะพอนึกออกว่าในเมืองที่เต็มไปด้วยอาชญากรรมแบบนั้น ขืนมีตู้กดกันเต็มบ้านเต็มเมือง ก็คงมีการทุบตู้เอาทั้งเงินและของกันสนุกแน่ๆ เลย
แต่ญี่ปุ่นไม่เป็นแบบนี้ไง ไม่ว่าจะในชนบทหรือเมืองใหญ่ๆ อัตราการก่ออาชญากรรมทุกประเภทน้อยหมดเลย โตเกียวนี่เป็นเมืองที่ชื่อว่าปลอดภัยระดับท็อปของโลกเลย ที่ว่ากันว่าขนาดผู้หญิงเดินคนเดียวตอนดึกๆ บนถนนเปลี่ยวๆ ก็ยังไม่ต้องรู้สึกหวาดกลัวเลย
ดังนั้นตู้กดทั่วญี่ปุ่นที่มีรวมแล้วกว่า 5.5 ล้านเครื่อง และมีเงินไหลเวียนในตู้ปีหนึ่งมากกว่า 7 ล้านล้านเยน (ประมาณ 2.1 ล้านล้านบาท)
นี่เป็นเงินเยอะแค่ไหน? ก็ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติของไทยปีหนึ่งๆ ตกราว 10 ล้านล้านบาท ดังนั้นเศรษฐกิจตู้กดของญี่ปุ่นอย่างเดียวคือขนาดประมาณ 1 ใน 5 ของเศรษฐกิจไทย
เงินมันเยอะมาก และการที่คนไม่ไปทุบตู้เอาเงินก็เรียกได้ว่าเป็นอะไรที่ ‘เจแปนโอนลี่’ สุดๆ และทำให้สังคมญี่ปุ่นอุดมตู้กดมาจนถึงทุกวันนี้
อ้างอิง
- The Japan Times. Stroll the streets of vending-machine heaven. https://bit.ly/3yUjVYN
- Insider. Japan’s vending machines tell you a lot about the country’s culture. https://bit.ly/3yU3fR8