รู้ไหม ฮัตโตริ ฮันโซ หรือ ‘นินจาฮาโตริ’ มีอยู่จริง และมีหลายคนในประวัติศาสตร์
Select Paragraph To Read
- 1. ประวัตินินจาในญี่ปุ่นค่อนข้างลึก แต่คาดกันว่าเป็นกลุ่มคนที่เกิดในช่วงที่ญี่ปุ่นยังไม่มีการปกครองแบบรวมศูนย์ ช่วงประมาณ 700-800 ปีก่อน
- 2. ถ้าอ่านในประวัติศาสตร์ จะพบคนชื่อ 'ฮัตโตริ ฮันโซ' ในช่วงเวลาห่างกันเป็นร้อยๆ ปี
- 3. พูดถึงเรื่องนินจากันแล้ว เราอยากจะเล่าเกร็ดหน่อยว่า 'คัมภีร์นินจา' นั้นมีจริงๆ และพิมพ์ขายกันทั่วไป แต่ที่หลงเหลือในปัจจุบันมีเพียง 3 เล่ม ได้แก่
ชอบนินจาไหมครับ?
สำหรับคนที่ชอบนินจา หรือไม่ได้สนใจเท่าไหร่ ถ้าให้นึกชื่อนินจาสักคน ชื่อที่จะผุดมาก็คงจะเป็น ‘นินจาฮาโตริ’ หรือชื่อเต็มๆ คือ ฮัตโตริ ฮันโซ (Hattori Hanzo)
Hattori Hanzo | wilipedia.org
คนทั่วไปรู้จัก ฮัตโตริ ฮันโซ จากป็อปคัลเจอร์สารพัดของญี่ปุ่น ตั้งแต่การ์ตูนไปจนถึงเกม
ประวัติคร่าวๆ ที่ตรงกันของ ฮัตโตริ ฮันโซ คือเขาเป็นยอดนินจาจาก ‘อิงะ’ ถ้าเปรียบให้เห็นภาพ ถ้ามิยาโมโต้ มูซาชิ คือตัวแทนของ ‘ซามูไร’ ของญี่ปุ่น ฮัตโตริ ฮันโซ ก็คงจะเป็นตัวแทนของ ‘นินจา’ จากญี่ปุ่นนั่นเอง
มิยาโมโต้ มูซาชิ | akibatan.com
ถึงแม้จะไม่รู้ประวัติของ ฮัตโตริ ฮันโซ ก็คงจะพอเดากันออกว่า เขาน่าจะ ‘มีตัวตนจริง’ ในประวัติศาสตร์
แต่ความเป็นจริง ยุ่งกว่านั้น เพราะฮัตโตริ ฮันโซ ไม่ใช่แค่มีตัวตนจริง แต่มีหลายคนเลยด้วย
ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น?
เอาล่ะ เราคงต้องทำความเข้าใจประวัติของ ‘นินจา’ ก่อน
1. ประวัตินินจาในญี่ปุ่นค่อนข้างลึก แต่คาดกันว่าเป็นกลุ่มคนที่เกิดในช่วงที่ญี่ปุ่นยังไม่มีการปกครองแบบรวมศูนย์ ช่วงประมาณ 700-800 ปีก่อน
เวลานั้นพื้นที่ที่ปกครองยากคือภูเขา ดังนั้นโซนภูเขาของญี่ปุ่นจึงเกิด ‘หมู่บ้านนินจา’ ขึ้น
ซึ่งสมัยนั้น จะมีสองจังหวัดที่มีลักษณะแบบนี้ ได้แก่ อิงะกับโคงะ
อิงะกับโคงะ | posttoday.com
(ปัจจุบันสองพื้นที่นี้เป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดมิเอะกับชิเกะตามลำดับ)
ในสมัยที่ญี่ปุ่นรบกันรุนแรงเพื่อ ‘รวมประเทศ’ พวกนินจาทั้งหลายก็ “รับจ็อบ” เป็นทั้งบอดี้การ์ด นักฆ่า และสปายให้พวกขุนศึกต่างๆ และก็ไม่แปลกเลยที่นินจาที่อยู่กับ ‘ขุนศึก’ ที่ชนะสงครามและรวมประเทศได้ จะเป็นนินจาที่ดังที่สุด
ใช่แล้ว นี่คือเหตุผลว่าทำไมเราถึงรู้จัก ฮัตโตริ ฮันโซ แทนที่จะรู้จักนินจาคนอื่นๆ
เหตุผลก็เพราะ ฮัตโตริ ฮันโซ คือนินจาประจำตระกูลโตกุกาว่า ผู้ชนะในสงครามขุนศึก และสถาปนาการปกครองแบบรวมศูนย์นำญี่ปุ่นเข้าสู่ ‘ยุคเอโดะ’ ในที่สุด
เหตุผลพื้นฐานที่สุดมีเท่านี้จริงๆ เพราะถ้าตระกูลอื่นชนะ และได้ครองญี่ปุ่น เราก็คงจะได้ยินชื่อยอดนินจาของตระกูลนั้นๆ แทนที่ฮัตโตริ ฮันโซ
ยุคเอโดะ | wikipedia.org
2. ถ้าอ่านในประวัติศาสตร์ จะพบคนชื่อ 'ฮัตโตริ ฮันโซ' ในช่วงเวลาห่างกันเป็นร้อยๆ ปี
บางคนอาจจะงงว่า เขาเป็นอมตะหรือไง?
คำตอบง่ายกว่านั้น นั่นคือ ‘ฮัตโตริ ฮันโซ’ ไม่ใช่ ‘ชื่อคน’ แต่เป็น ‘สมญา’ ที่หัวหน้าตระกูลฮัตโตริในแต่ละรุ่นรับสืบต่อกันมา
และตระกูลนี้คือตระกูลนินจาที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดอิงะ นั่นหมายความว่า ‘ฮัตโตริ ฮันโซ’ ก็คือผู้นำนินจาอิงะโดยปริยาย
ดังนั้น ในแง่นี้ ‘ฮัตโตริ ฮันโซ’ ก็เลยเป็น ‘บุคคล’ ที่ไม่ตาย เพราะสืบทอดต่อมาเรื่อยๆ จนกระทั่งนินจาหายไปพร้อมๆ กับการจบสิ้นของยุคเอโดะ เพราะหลังจากนั้น เมื่อเข้าสู่ยุคเมจิ คนญี่ปุ่นก็ห้ามพกดาบ และหันเหประเทศเข้าสู่ความเป็นตะวันตก
3. พูดถึงเรื่องนินจากันแล้ว เราอยากจะเล่าเกร็ดหน่อยว่า 'คัมภีร์นินจา' นั้นมีจริงๆ และพิมพ์ขายกันทั่วไป แต่ที่หลงเหลือในปัจจุบันมีเพียง 3 เล่ม ได้แก่
- Shoninki เล่มนี้เขียนโดยซามูไรผู้คลั่งไคล้นินจา เขาเขียนหนังสือเกี่ยวกับนินจาให้ผู้อ่านทั่วไปได้รู้จัก
Shoninki | amazon.com
- Bansenshukai คือการรวบรวมคัมภีร์นินจาจากทุกสำนักที่หลงเหลือมาพิมพ์เป็นเล่ม
Bansenshukai | amazon.com
- Shinobi Hiden สมัยก่อนคือ ‘ตำราลับ’ ของตระกูลฮัตโตริที่ส่งต่อสืบทอดกันมาให้เฉพาะหัวหน้าตระกูลได้อ่านกัน และมีเพียงเล่มนี้เท่านั้นที่ผู้เขียนเป็นนินจาจริงๆ โดยเขียนให้นินจาอ่าน และเราสามารถระบุตัวตนผู้เขียนได้ นั่นคือ ‘ฮัตโตริ ฮันโซ’
Shinobi Hiden | amazon.com
นักประวัติศาสตร์เถียงกันว่า ‘ฮัตโตริ ฮันโซ’ คนไหนเป็นคนเขียน? เพราะในประวัติศาสตร์ มีบันทึกว่า ฮัตโตริ ฮันโซ มีอย่างน้อย 5 คน
บ้างก็ว่า คนเขียนคือ ฮัตโตริ ฮันโซ รุ่นยุคขุนศึก ซึ่งเป็นฮัตโตริ ฮันโซที่มีชื่อเสียงที่สุด แต่บ้างก็ว่าน่าจะเป็นลูกของฮัตโตริ ฮันโซ คนดังกล่าวที่อยู่ใน “ยุคสงบ” ช่วงเอโดะ เพราะต้องการบันทึกวิชานินจาเอาไว้ไม่ให้สูญหาย เนื่องจากเขาเล็งเห็นว่าต่อจากนี้ไป นินจาจะลดบทบาททางสังคมการเมืองลงเรื่อยๆ
อย่างไรก็ดี ข้อสรุปก็คือ ทำไมตำราเล่มนี้ต้องเขียนคนเดียว? ในเมื่อ ฮัตโตริ ฮันโซ คือชื่อของหัวหน้าตระกูล ดังนั้นน่าจะมีความเป็นไปได้ว่าคัมภีร์นี้เขียนมาตั้งแต่ ฮัตโตริ ฮันโซ รุ่นแรกๆ (ซึ่งคือใครก็ไม่รู้ เพราะไม่มีบันทึกสายตระกูลฮัตโตริเหลือมาถึงปัจจุบัน) และฮัตโตริ ฮันโซรุ่นต่อๆ มาก็ทำการเติมคัมภีร์ลับฉบับนี้ให้ขยายไปเรื่อยๆ จนเป็นเวอร์ชั่นปัจจุบันในที่สุด
ดังนั้นคนเขียนอาจไม่ใช่ฮัตโตริ ฮันโซ คนเดียวหรือสองคนด้วยซ้ำ
แต่ฮัตโตริ ฮันโซ ‘ทุกคน’ คือคนเขียนตำรานินจาคลาสสิคเล่มนี้
ถ้าใครอยากรู้ว่าเนื้อหาในตำรานินจาเป็นอย่างไร ก็ลองหาอ่านกันได้ และมีแปลภาษาอังกฤษแล้ว แต่ไม่รับประกันว่าจะอ่านรู้เรื่อง
เพราะเนื้อหานั้นเขียนให้นินจาอ่านจริงๆ เช่น จะมีสมมติฐานแปลกๆ ที่นินจารู้กัน แต่เราไม่รู้ เวลาอ่านก็งง ว่าพวกเขาพูดถึงอะไร
อ้างอิง:
Hattori Hanzo and Others. The Secret Traditions of the Shinobi: Hattori Hanzo’s Shinobi Hiden and Other Ninja Scrolls. Edited and Translated by Antony Cummins and Yoshie Minami. (California: Blue Snake Books, 2012)
Donn F. Draeger. Ninjutsu: The Art of Invisibility. (Tokyo: Tuttle, 1989)