อึ หายใจ กิน แถมเป็นบ้าน “รูทวาร” ของปลิงทะเลทำอะไรได้มากกว่าที่คุณคิด

ถ้าหากคุณเคยดำน้ำแล้วเห็นก้อนนิ่มๆ เหมือนแตงกวาเปื่อยอยู่เหนือพื้นทรายล่ะก็ นั่นอาจเป็น “ปลิงทะเล” ที่ถึงแม้มันจะเหมือนก้อนนิ่มๆ ไม่มีหน้า ไม่มีตา ไม่มีขา แต่มันมีความมหัศจรรย์พันลึกมากกว่าที่คุณคิด โดยเฉพาะ “รู” อเนกประสงค์บนร่างกายของมัน

รูที่ว่านั้นคือ “รูทวาร” ซึ่งทำหน้าที่หลากหลาย แน่นอนว่าหน้าที่หลักคือการขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย แต่เนื่องจากรูทวารของปลิงทะเลมหัศจรรย์กว่านั้น มันจึงทำหน้าที่ “หายใจ” ด้วย

ใช่แล้ว…นี่ไม่ใช่โจ๊กขำขัน มันหายใจทางก้นจริงๆ

เนื่องจากปลิงทะเลไม่มีปอดแต่มันมีหลอดลมที่แตกแขนงไปตามส่วนต่างๆ เหมือนต้นไม้และทำหน้าที่กระจายออกซิเจนไปทั่วตัว ซึ่งออกซิเจนนั้นจะเกิดจากการดูดน้ำเข้าผ่านทางก้นและกรองเอาออกซิเจนกระจายไปตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย (แต่เพราะมันไม่ได้มีอวัยวะรับกลิ่น ดังนั้นคุณไม่ต้องกังวลว่ามันจะทรมานจากการเหม็นอึ)

นอกจากนี้ นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบว่าปลิงทะเลบางสายพันธ์ุอย่างเช่น Giant California sea cucumber หรือ Parastichopus californicus ไม่ใช่แค่หายใจทางก้น แต่มันยังใช้ช่องทางนี้เป็นปากที่ 2 ด้วย! โดยที่มันใช้การดูดซับสารอาหารจากช่องทางเดียวกับที่พวกมันใช้หายใจนั่นเอง

ถ้าหากเรื่องนี้ยังแปลกไม่พอ ปลิงทะเลยังอนุญาตให้ปลาเพิร์ลฟิช (Pearlfish) เข้ามาอาศัยในรูก้นเป็นบ้านอีกต่างหาก เมื่อปี 1975 นักประดาน้ำได้เก็บตัวอย่างปลิงทะเลขึ้นมาเก็บไว้ในตู้ หลังจากนั้นไม่นานเขาก็เห็นปลาอยู่ร่วมกันในตู้ แล้วแก๊งปลาก็ทยอยว่ายออกจากก้นปลิงรวมกันถึง 14 ตัว!

ยังไม่พอ…ปลิงทะเลมีอาวุธชีวภาพประจำตัวสุดสยอง เพราะมันจะพ่นใยเหนียวๆ ที่เรียกว่า Cuvierian หรือบางชนิดสามารถพ่นเอาอวัยวะภายในของตัวเอง เช่น แขนงหลอดลมที่ใช้หายใจและอวัยวะสืบพันธ์ุออกมาเพื่อโจมตีศัตรู หรือป้องกันตัวเองได้ด้วย!

และแน่ล่ะ มันพ่นออกมาทางรูก้นอเนกประสงค์อันเดิม

ด้วยร่างกายที่ฟื้นฟูตัวเองได้อย่างยอดเยี่ยม เมื่อมันพ่นเอาอวัยวะภายในออกมาแล้ว มันสามารถสร้างอวัยวะเหล่านั้นกลับมาได้ใหม่อีกด้วย

ถึงแม้ว่าสิ่งที่เราเล่าออกไปนั้นไม่ได้น่าพิสมัยเท่าไร แต่เชื่อว่าหลายคนคงเห็นภาพว่าร่างกายของปลิงทะเลนั้น “พิเศษ” และ “เจ๋ง” มากๆ เพราะร่างกายที่มีความนิ่มในน้ำและแข็งเมื่ออยู่ในที่แห้ง คุณสมบัติดังกล่าวได้เป็นแรงบันดาลใจให้นักวิทยาศาสตร์นำมาพัฒนาเพื่อหาทางช่วยเหลือผู้ป่วยโรคพาร์กินสัน ที่สำคัญ นักวิจัยสามารถสกัดสารจากปลิงทะเลที่มีฤทธิ์หยุดการแพร่กระจายของมะเร็งตับอ่อน และฆ่าเซลล์มะเร็งได้ ซึ่งตอนนี้ยังอยู่ในขั้นตอนการวิจัย

ไม่ใช่เฉพาะวิทยาการสมัยใหม่ที่ค้นพบว่าปลิงทะเลดีกับสุขภาพของมนุษย์ เพราะปลิงทะเลเป็นยาสมุนไพรโบราณของประเทศจีน ฮ่องกง สิงคโปร์ และหลายประเทศในเอเชียรวมถึงประเทศไทยด้วย โดยมันมีคุณสมบัติบำรุงเลือดและร่างกาย

อย่างไรก็ดี สถานการณ์ของปลิงทะเลอาจไม่เพียงพอต่อสุขภาพที่ดีของมนุษย์ทั่วโลก เพราะตอนนี้ปลิงทะเลลดจำนวนลงมาก และเสี่ยงต่อการสูญพันธ์ุจากความต้องการของมนุษย์และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

อ้างอิง:

• National geographic. Giant Sea Cucumber Eats With Its Anus. https://bit.ly/3rCAr9Q
• Cool Green Science. The Bizarre and Disturbing Life of Sea Cucumbers. https://bit.ly/3qEoxej
• Healthline. Sea Cucumber: An Unusual Food with Health Benefits. https://bit.ly/3rLnieI
• New Scientist. Floppy when wet: Sea cucumber inspires new plastic. https://bit.ly/3lawXc7
• National geographic. How This Fish Survives in a Sea Cucumber’ s Bum. https://on.natgeo.com/3vi0uW9