‘ชายมหัศจรรย์ผู้ทำให้โลกรู้จักจิบลิ’ คลุกวงในสตูดิโอจิบลิผ่านสายตาของคนต่างวัฒนธรรม

คงไม่ใช่การพูดเกินจริงแต่อย่างใดหากจะบอกว่า ‘จิบลิ’ คือสตูดิโอแอนิเมชั่นในดวงใจของใครหลายคน ไม่ว่าจะเป็น My Neighbor Totoro, Spirited Away หรือ Howl’s Moving Castle เหล่านี้เป็นเพียงตัวอย่างคร่าวๆ ของภาพยนตร์แอนิเมชั่นของจิบลิที่คว้าจับหัวใจคนทั้งโลกมาแล้วกว่าทศวรรษ ไม่แปลกหากจิบลิจะถูกมองว่า เป็นสตูดิโอภาพยนตร์แอนิเมชั่นญี่ปุ่นที่ประสบความสำเร็จมากที่สุดสตูดิโอหนึ่ง

อย่างไรก็ตาม เรื่องราวที่มักจะไม่ค่อยเป็นที่พูดถึงกันนัก คือกว่าที่สตูดิโอสัญชาติญี่ปุ่นแห่งหนึ่งจะก้าวขึ้นมาเป็นที่รักของนักดูหนังทั่วโลกนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย มีอุปสรรคมากมายที่ไม่เพียงแต่จะท้าทาย หากยังเรียกร้องให้จิบลิต้องคอยพิสูจน์ตัวเองอยู่เรื่อยๆ ‘ชายมหัศจรรย์ผู้ทำให้โลกรู้จักจิบลิ’ (Sharing a House with the Never-Ending Man: 15 Years at Studio Ghibli) คือหนังสือที่บันทึกเหตุการณ์ต่างๆ นี้ไว้อย่างน่าสนใจ

ความพิเศษของหนังสือเล่มนี้คือการที่ผู้เขียนคือ ‘สตีฟ อัลเพิร์ต’ (Steve Alpert) ผู้บริหารชาวอเมริกันที่ดำรงตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายธุรกิจต่างประเทศของสตูดิโอจิบลิ เป็นเวลากว่า 15 ปี ด้วยเหตุนี้มันจึงไม่แปลกที่หนังสือเล่มนี้จะอัดแน่นด้วยข้อมูลเบื้องหลังและอินไซต์มากมายจากคนใน ซึ่งอัลเพิร์ตก็ถ่ายทอดเรื่องราวต่างๆ ออกมาได้อย่างละเอียด เข้มข้น และอ่านเพลินอย่างที่สุด

อัลเพิร์ตพาผู้อ่านเข้าไปรับรู้หลายกระบวนการสำคัญของจิบลิที่เขามีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น กระบวนการผลิตภาพยนตร์แอนิเมชั่นที่แสนจะพิถีพิถัน การควบคุมและดูแลเสียงพากย์ในภาษาต่างประเทศ ไปจนถึงขั้นตอนเจรจากับคู่ค้าสำคัญอย่างดิสนีย์

“เป็นเวลากว่าสิบห้าปี เริ่มตั้งแต่ปี 1996 ที่ผมได้มาเป็นผู้บริหารระดับสูงให้กับสตูดิโอจิบลิและสมาชิกคณะกรรมการบริหารของสตูดิโอ ผมเป็น ไกจิน (คนต่างชาติ) เพียงคนเดียวในบริษัทญี่ปุ่นที่มีความอนุรักษนิยมสุดๆ” อัลเพิร์ต เล่าในบทนำของหนังสือเล่มนี้

แต่พ้นไปจากเรื่องราวหลังฉากของจิบลิแล้ว อีกความพิเศษหนึ่งของหนังสือเล่มนี้อยู่ที่สถานะของผู้เขียนอย่างอัลเพิร์ต ที่อาจเรียกได้ว่าเป็น ‘คนนอก’ เพราะเขาไม่ใช่คนญี่ปุ่นแต่อย่างใด หากเป็นชาวตะวันตกที่จำเป็นต้องเข้าไปทำงานอยู่ในวัฒนธรรมที่เขาไม่คุ้นเคย

ในแง่นี้ ความน่าสนใจของหนังสือเล่มนี้จึงไม่ได้มีแค่อินไซต์สตอรี่ของจิบลิเพียงอย่างเดียว แต่ยังรวมถึงการพาผู้อ่านไปสัมผัสวัฒนธรรมการทำงานของคนญี่ปุ่นผ่านสายตาของคนนอกที่จับพลัดจับผลูต้องมาอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เขาไม่คุ้นเคย ซึ่งความท้าทายต่างๆ ที่อัลเพิร์ตเผชิญก็ได้สร้างรสชาติที่น่าสนใจให้กับการอ่านหนังสือเล่มนี้ไม่น้อยเลย

fun fact เล็กๆ เกี่ยวกับอัลเพิร์ตที่เราอยากเล่าคือ หากใครเคยได้ดูภาพยนตร์เรื่อง ‘The Wind Rises’ มีตัวละครหนึ่งที่ไม่เพียงแต่มิยาซากิจะชวนอัลเพิร์ตไปพากย์เสียงเป็นภาษาญี่ปุ่นเท่านั้น แต่ตัวละครดังกล่าวยังได้รับแรงบันดาลใจมาจากรูปลักษณ์ของอัลเพิร์ตโดยตรงอีกด้วย ลองไปหากันดูสิว่าตัวละครดังกล่าวเป็นใคร

‘ชายมหัศจรรย์ผู้ทำให้โลกรู้จักจับลิ’ เป็นหนังสือที่อ่านเพลินทีเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณเรียกตัวเองว่าเป็นแฟนพันธุ์แท้ Ghibli ด้วยแล้ว นี่คือหนังสือที่จะนำเสนอแง่มุมที่ไม่ค่อยมีใครพูดถึงของสตูดิโอแห่งนี้ได้สนุกเลยทีเดียว

อ้างอิง

• ชายมหัศจรรย์ผู้ทำให้โลกรู้จักจิบลิ Sharing a House with the Never-Ending Man : 15 Years at Studio Ghibli Steve Alpert: เขียน เพียงขวัญ ลักษณ์แสงวิไล : แปล สำนักพิมพ์ : Be(ing)