ทุกวันนี้รสนิยมของ ‘คนฟังเพลง’ เปลี่ยนไปเร็วมาก บางคนอาจเริ่มรู้สึกแล้วว่าวงบ้าๆ บอๆ ที่เราเคยล้อตอนวัยรุ่นกลายเป็นวงที่คนรุ่นใหม่ๆ ยกให้เป็น ‘คลาสสิกร็อค’ ไปแล้ว อย่างไรก็ดี สิ่งหนึ่งที่คนมักจะไม่ค่อยตระหนักคือ เอาจริงๆ แม้แต่นักร้องนักดนตรีที่เราคิดว่า ‘ทุกคนต้องรู้จัก’ ในอดีตนั้น บางทีคนรุ่นใหม่ก็อาจไม่รู้จัก
มีงานสำรวจคนอังกฤษจากสำนักวิจัย Censuswide ออกมาชิ้นหนึ่งในปี 2022 น่าสนใจมาก คือเขาเทียบการรู้จักวงดนตรีต่างๆ ของคน Gen Z กับคน Silent Generation หรือคน ‘รุ่นปู่’ (ถ้าเป็นปัจจุบันคือคนอายุ 70 กลางๆ ขึ้นไป)
สิ่งที่อาจน่าตกใจสำหรับคน Gen X และ Gen Y ก็คือ คน Gen Z ถึง 1 ใน 3 ไม่รู้จัก ‘The Beatles’ และต้องเน้นว่านี่เป็นการสำรวจจาก ‘อังกฤษ’ ที่เป็นบ้านเกิดของ The Beatles ถ้ามาสำรวจวัยรุ่นฝั่งอเมริกา ก็น่าจะรู้จักน้อยกว่านี้อีก
ซึ่งถามว่าเพราะอะไร คนรุ่นใหม่ถึงไม่รู้จักวงป็อปร็อคในตำนานจากยุคทศวรรษ 1960 ที่น่าจะเป็นวงดนตรีสมัยนิยมที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลกศตวรรษที่ 20 วงนี้ จริงๆ งานสำรวจชิ้นเดียวกันก็ให้คำตอบได้ดี เพราะเขาก็พบเช่นเดียวกันว่า คน Gen Z จะไม่ฟังเพลงที่ออกสู่ท้องตลาดก่อนตัวเองเกิด ดังนั้นนี่จึงเป็นเหตุผลที่คน 1 ใน 3 ไม่รู้จัก The Beatles เพราะถ้าเปิดรับเพลง ‘ยุคก่อนตัวเองเกิด’ ก็ยากที่จะไม่รู้จัก The Beatles
แต่สิ่งที่ต้องบอกเช่นกันก็คือ The Beatles เป็นวงดนตรีรุ่นเก่าที่ Gen Z รู้จักมากสุดแล้ว คือรู้จักกันประมาณ 69 เปอร์เซ็นต์ เพราะถ้าจะย้ายมาเป็นวงฮาร์ดร็อคชื่อดังจากอเมริกายุคทศวรรษ 1980 อย่าง Bon Jovi คน Gen Z รู้จักแค่ 52 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้น หรือถ้าเป็นวงร็อคที่น่าจะดังสุดจากฝั่งอังกฤษยุค 1980 อย่าง U2 คน Gen Z กลับรู้จักแค่ 40 เปอร์เซ็นต์ เท่านั้นเอง
เอาจริงๆ มองกันแฟร์ๆ ก็ไม่แปลกเท่าไร เพราะถ้าใครเคยคุยกับเด็กรุ่นใหม่ๆ มาบ้าง ขนาดวงบริตป็อปชื่อดังจากทศวรรษ 1990 อย่าง Oasis เด็กๆ ยังบอกว่าเป็น ‘วงรุ่นพ่อ’ เลย ซึ่งก็ไม่แปลกอะไร เพราะชุดแรก Oasis ก็ปาเข้าไป 30 ปีแล้ว คือวงพวกนี้ที่ ‘เรา’ โตกับมันมา มันก็ดังก่อนที่เด็กรุ่นใหม่จะเกิดเป็น 10 ปี
และสุดท้าย เราก็ต้องยอมรับจริงๆ ว่า นักร้องนักดนตรีมีเยอะมาก ทุกๆ วันมีแต่จะ ‘เพิ่มขึ้น’ และถ้าคนไม่ว่างจริงๆ ก็คงจะไม่ไล่ฟังจนหมด และมองในอีกแง่ เด็กๆ Gen Z รู้จัก The Beatles ถึง 69 เปอร์เซ็นต์ นี่ก็น่าจะเยอะแล้ว เพราะนี่คือวงดนตรีที่โด่งดังมากว่า 60 ปี และโด่งดังมาราว 40 ปี ก่อนเด็ก Gen Z จะเกิด
ถ้ามาถามคนเกิดยุคทศวรรษ 1980 ยัน 1990 แบบแฟร์ๆ ว่า ‘รู้จักและฟัง’ เพลงที่ดังเมื่อ 40 ปีก่อนตัวเองจะเกิดไหม? คนเกิดทศวรรษ 1980 นี่ฟัง Frank Sinatra ป็อปสตาร์รุ่นปู่กันสักกี่คน? คนเกิดทศวรรษ 1990 ฟัง Cliff Richard ราชาร็อคแอนด์โรลฝั่งอังกฤษกันกี่คน?
แต่ที่สนุกกว่านั้น งานสำรวจชิ้นนี้ไปสำรวจพวก ‘คนรุ่นปู่’ ด้วย และเขาก็พบว่า ถึง 3 ใน 4 ก็ไม่รู้จัก Bille Eilish นักร้องสาวเบอร์ต้นจากอเมริกาแห่งทศวรรษ 2010 เหมือนกัน
แน่นอน นี่เป็นสิ่งที่เรารู้กันอยู่แล้วว่าคนอายุถึงจุดหนึ่ง ความรู้ทางดนตรีจะไม่เพิ่มแล้ว วงใหม่ๆ ก็ไม่รู้จักแล้ว ดังนั้นมันไม่แปลก แต่ถ้ามองอีกด้าน ในขณะที่ ‘เด็กๆ’ เกิน 2 ใน 3 ยังพอรู้จัก ‘วงดนตรีที่ดังที่สุด’ ของคนรุ่นก่อน แต่ ‘คนรุ่นเก่า’ นี่ถึงครึ่งหนึ่งหรือเปล่าที่จะรู้จักและเคยฟังงานดนตรีที่ฮิตๆ กันในเด็กรุ่นใหม่?
ดังนั้นในจักรวาลคู่ขนานของคน Gen Z ผลสำรวจเดียวกันนี้ก็อาจนำมาสู่ ‘คอนเทนต์’ ชื่อ ผลสำรวจชี้ คนรุ่นปู่ถึง 3 ใน 4 ไม่รู้จัก Billie Eilish
อ้างอิง
- Digital Music News. 1 In 3 People In Gen Z Don’t Know Who the Beatles Are, Study Finds. https://bit.ly/3A5aBAD
- Roberts. The Music Artists Travelling Through Generations. https://bit.ly/3A3YfZz