ต่อให้ไม่ได้นับถือศาสนาคริสต์หรือศาสนายูดาห์ ทุกคนน่าจะเคยได้ยินชื่อ ‘สวนอีเดน’ ในพระคัมภีร์กันอยู่บ้าง หรืออย่างน้อย ตำนานของอาดัมกับอีฟที่มีฉากหลังเป็นสวนอีเดนก็น่าจะเป็นหนึ่งในเรื่องที่เคยผ่านเข้าหูไม่มากก็น้อย
แต่เคยสงสัยไหมว่า สถานที่ในพระคัมภีร์ที่ผสานผสมเข้ากับจินตนาการเรื่องเล่านี้ มีอยู่จริงหรือเปล่า?
ตลอดเวลาที่ผ่านมา มีนักประวัติศาสตร์และนักศาสนศาสตร์หลายคนที่มีความสงสัยดังกล่าวเหมือนกัน ทำให้พวกเขาพยายามทลายข้อสงสัยด้วยการค้นคว้า โดยเริ่มต้นจากส่วนหนึ่งในพระคัมภีร์ ปฐมกาล 2:10-14 ที่ว่าไว้ว่า “มีแม่น้ำสายหนึ่งไหลออกจากอีเดนเพื่อรดสวน และจากนั้นก็แยกออกกลายเป็นสี่เศียร
“ชื่อของคนแรกคือ ปิโชน ที่เป็นดินแดนทั้งหมดแห่งฮาวิลาห์ซึ่งมีทองคำ และทองคำของแผ่นดินนั้นเป็นของดี มีบีเดลเลียมและหินโอนิกซ์ ชื่อแม่น้ำสายที่สองคือ กีโฮน ที่ล้อมรอบดินแดนทั้งหมดของคูช และชื่อแม่น้ำสายที่สามคือ ไทกริส ที่อยู่ทางทิศตะวันออกของเมืองอัสชูร์ และแม่น้ำสายที่สี่คือ ยูเฟรติส”
นักวิชาการได้ชี้ว่าข้อความข้างต้นนี้ ถ้าลองยึดแม่น้ำทั้งสี่สายเป็นข้อมูลตั้งต้น เราจะค้นพบว่า ปัจจุบันมนุษย์รู้จักแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติสอยู่แล้ว ที่เริ่มต้นในประเทศตุรกี ไหลผ่านซีเรียและอิรัก ก่อนไหลลงสู่อ่าวเปอร์เซีย ดังนั้นครึ่งหนึ่งของข้อความในพระคัมภีร์จึงอยู่ในขอบเขตที่นักวิชาการเข้าใจ แต่คำถามสำคัญคือ ปิโชนและกีโฮนล่ะ คือที่ไหนกันแน่
ประเด็นนี้เองคือสิ่งที่นักศาสนศาสตร์และนักประวัติศาสตร์ตั้งข้อสงสัย นำมาด้วยการสันนิษฐานต่างๆ นานาตลอดหลายศตวรรษ โดยบางคนก็บอกว่าอาจเป็นแม่น้ำคงคาในอินเดียและแม่น้ำไนล์ในอียิปต์ แต่อีกส่วนก็แย้งว่าถ้าเป็นอย่างนั้นจริง สวนอีเดนจะมีขอบเขตที่ใหญ่เกินไป คือตั้งแต่ทวีปเอเชียไปจนถึงยุโรปเลยทีเดียว
จากปัจจัยเรื่องพื้นที่นี้เอง ทำให้นักวิชาการศึกษาจนได้มาซึ่งอีกข้อสันนิษฐาน ว่าแม่น้ำอีกสองสายอาจหมายถึงแม่น้ำที่พรมแดนอิหร่าน–อิรัก ที่ชื่อว่า ‘Shatt Al-Arab’ ดังนั้นสวนอีเดนน่าจะตั้งอยู่บนพื้นที่ระหว่างประเทศอิรักและอิหร่านมากกว่า
แต่ถ้าลองใส่แว่นวิทยาศาสตร์มองล่ะ เราจะเจอข้อสันนิษฐานใดอีก?
ถ้าเราตั้งต้นด้วยข้อเท็จจริงที่ว่า ‘สวนอีเดนคือสัญลักษณ์ของต้นกำเนิดมนุษย์’ ไม่ต้องสงสัยเลยว่านักวิทยาศาสตร์จะชี้เป้าไปที่ทวีปแอฟริกาเป็นหลัก
เพราะที่ประเทศแอฟริกาใต้ มีสถานที่ที่เชื่อกันว่าเป็น ‘จุดเริ่มต้นของมนุษย์’ อยู่ เนื่องจากบริเวณนี้มีการขุดค้นพบซากดึกดำบรรพ์นับพันของออสตราโลพิเธคัส หรือสายพันธุ์ของมนุษย์ที่มีลักษณะคล้ายลิงยุคแรกที่มีอายุประมาณ 3.4-3.7 ล้านปี อีกทั้งถ้าประกอบกับหลักฐานที่ว่าสองแสนกว่าปีที่แล้ว Homo sapiens สมัยใหม่วิวัฒนาการขึ้นมาบนผืนดินแห่งนี้ บริเวณทวีปแอฟริกาจึงเป็นคำตอบที่สมเหตุสมผลที่สุดในแง่ของวิทยาศาสตร์เช่นกัน
ก็อยู่ที่ทุกคนแล้วล่ะ ว่าจะเลือกเชื่อในแว่นมุมมองไหน แต่ไม่ว่าจะเป็นข้อใด เชื่อว่านี่จะเป็นโจทย์ที่คนพยายามหาคำตอบกันไปอีกหลายปีเป็นแน่
อ้างอิง
- Where Is The Garden Of Eden? And Where Would It Be Located Today?. https://bit.ly/3ZAbUDC