“ข้อเท็จจริง” น่าเชื่อน้อยกว่า “ประสบการณ์ตรง” เมื่อต้องถกเถียงกันเรื่องการเมือง
Hightlight
- เมื่อคนขั้วตรงข้ามทางการเมืองโต้เถียงกัน อะไรที่จะทำให้อีกฝ่ายเปิดใจได้?
- งานวิจัยล่าสุดพบว่าไม่มีอะไรที่จะ “เปลี่ยน” ความคิดได้ แต่อย่างน้อยที่สุดเรื่องราวและประสบการณ์ตรง โดยเฉพาะประสบการณ์การถูกกดขี่และความไม่เป็นธรรมสามารถเปิดใจและทำให้อีกฝ่ายเคารพได้มากกว่าข้อเท็จจริง
ไม่ใช่เฉพาะในประเทศไทย ปัจจุบันความขัดแย้งทางการเมืองเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นในหลายพื้นที่ทั่วโลก และมีแนวโน้มจะทวีความรุนแรงมากขึ้น ถึงแม้ว่าในข้อขัดแย้งเหล่านั้นจะมีการหยิบยกเอาข้อเท็จจริงขึ้นมาโต้เถียงก็ไม่สามารถทำให้อีกฝ่ายหนึ่งเปิดรับได้มากนัก
| Live Science
คำถามคือทำไม แล้วอะไรถึงจะทำให้คนรับฟังกันมากขึ้น?
งานวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์กับสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติสหรัฐฯ (Proceedings of the National Academy of Sciences : PNAS) ชี้ให้เห็นว่าผู้คนมีแนวโน้มจะเคารพและเปิดใจให้กับเรื่องราวประสบการณ์ส่วนตัว โดยเฉพาะประสบการณ์การถูกกดขี่หรือความไม่เป็นธรรม มากกว่าการยกข้อเท็จจริงขึ้นมาโต้เถียงกัน
“ในเรื่องความถูกผิดทางศีลธรรม ประสบการณ์ดูเหมือนจะ “จริง” ยิ่งกว่าข้อเท็จจริงเมื่อเป็นการโต้เถียงทางการเมือง” Kurt Gray นักจิตวิทยาและผู้อำนวยการศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อความเข้าใจทางศีลธรรม จากมหาวิทยาลัย North Carolina หัวหน้าทีมวิจัยเล่า
จากการทดลองในกรณีที่แตกต่างกันทั้ง 15 ครั้งเพื่อค้นหาว่าวิธีการไหนที่จะสามารถเอาชนะใจคนที่มีขั้วการเมืองไม่เหมือนกันได้บ้าง แต่ปรากฏว่าในการทดลองไม่มีอะไรที่เปลี่ยนใจคนในเรื่องการเมืองได้เลย แต่อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะอย่างน้อยงานวิจัยได้พบวิธีที่ทำให้เกิดการรับฟังและเคารพความคิดของคนอื่นมากขึ้นได้
| psychologytoday
ในการทดลองกับอาสาสมัครทั้ง 859 คน จินตนาการถึงการโต้เถียงกับคนที่มีขั้วการเมืองตรงกันข้าม 2 คนและคนหนึ่งใช้ข้อเท็จจริง และอีกคนใช้ประสบการณ์ตรงมาโต้เถียง ซึ่งผลการทดลองด้วยการจินตนาการนี้อาสาสมัครส่วนใหญ่บอกว่าจะเคารพคนที่ใช้ข้อเท็จจริงมากกว่า
แต่ความจริงไม่ได้เป็นเหมือนกับที่จินตนาการ เมื่อทีมวิจัยติดตามการทดลองด้วยวิธีการใหม่ๆ กับอาสาสมัครกลุ่มเดิม โดยให้ร่วมฟังการปราศรัยของนักกิจกรรมต่อต้านอาวุธปืน และให้ทดลองอ่านบทความในหนังสือพิมพ์ กลายเป็นว่ากลุ่มทดลองส่วนใหญ่ระบุว่าเมื่อได้ฟังประสบการณ์ส่วนตัวที่เกิดขึ้นกับคนที่มีขั้วการเมืองตรงกันข้าม ดูมีเหตุผลและน่าเคารพกว่าคนที่พูดเฉพาะข้อเท็จจริงอย่างเดียว
นอกจากนี้ยังได้สำรวจความคิดเห็นจำนวน 300,978 ข้อความจากคลิปใน Youtube เรื่องการทำแท้งเสรีทั้งหมด 194 คลิป ก็พบว่าผู้คนจะรู้สึกเคารพการตัดสินใจจากประสบการณ์ส่วนบุคคลมากกว่าการพูดถึงข้อเท็จจริง และจะยิ่งเปิดใจและเคารพความคิดจากผู้ที่ได้รับความเสียหายหรือได้รับอันตรายจากเหตุการณ์นั้นๆ
“ผมไม่อยากให้ผลการวิจัยนี้พูดว่าเราไม่ควรเอาผิดหรือไม่เห็นด้วยกับมุมมองส่วนตัวของคน” ดร. Gray กล่าว “แม้ว่าเราจะหาจุดร่วมระหว่างกันไม่ได้ แต่เราก็ยังสามารถเคารพใครสักคนในฐานะมนุษย์และรับฟังมุมมองและเข้าอกเข้าใจของพวกเขาได้”
อ้างอิง:
- Livescience. Facts don’t convince people in political arguments. Here’s what does. https://bit.ly/3cC9VsE
- BBC. เรื่องเล่าประสบการณ์จูงใจคนได้ดีกว่าข้อเท็จจริง เมื่อถกเถียงกันเรื่องการเมือง> https://bbc.in/2YEk0wT