คลองสุเอซเป็นคลองที่เริ่มขุดครั้งแรกราว 4,000 ปีก่อน ตั้งแต่สมัยที่อียิปต์ยังมีฟาโรห์ และก็มีความพยายามจะขุดเรื่อยๆ มาตลอดจนการขุดเสร็จสิ้น และสามารถใช้สัญจรข้ามไปมาระหว่างทะเลแดงและทะเลเมดิเตอร์เรเนียนได้ในปี 1869
นับแต่นั้น คลองสุเอซที่ยาวทั้งสิ้น 193 กิโลเมตร ก็เลยกลายมาเป็นเส้นทางส่งสินค้าทางทะเลหลักจากเอเชียไปยุโรป ซึ่งนี่ก็ทำให้เรือต่างๆ จากเอเชียสามารถทุ่นระยะทางไปกว่า 7,000 กิโลเมตรในการไปถึงยุโรป และไม่ต้องอ้อมทวีปแอฟริกาอีกต่อไป
ทุกวันนี้ การขนส่งทางทะเลทั่วโลกราว 10% ต้องผ่านคลองสุเอซ และก็ไม่น่าแปลกใจเลยที่เรือ Ever Given ไปติดขวางคลองในปลายเดือนมีนาคม 2021 จะสร้างความวุ่นวายไปทั่วโลก
การติดของเรือ Ever Given | Insider
แต่ถามว่านี่เป็นเหตุวุ่นวายครั้งแรกที่ทำให้คลองใช้ไม่ได้หรือไม่ คำตอบคือไม่ใช่ เพราะ ก่อนหน้านี้ มีเหตุการณ์ที่ทำให้เรือผ่านคลองไม่ได้มาแล้ว 5 ครั้ง และทำให้ครั้งนี้เป็นครั้งที่ 6
เราจะมาย้อนดูว่าในอดีต อะไรทำให้เรือผ่านคลองนี้ไม่ได้กันบ้าง
ครั้งที่ 1: อียิปต์ยึดคลองเป็นสมบัติของชาติ
ในตอนแรกบริษัทที่ได้สัมปทานการขุดและดำเนินการคลองสุเอซเป็นบริษัทที่อังกฤษและฝรั่งเศสเป็นหุ้นส่วนกัน ซึ่งหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 กระแสชาตินิยมต้านอาณานิคมแพร่ไปทั่วโลก และในกรณีของอียิปต์ รัฐบาลชาตินิยมต้องการจะยึดกิจการของบริษัทที่ดูแลคลองสุเอซไว้เป็นสมบัติของชาติในปี 1956
ทีนี้ ชาติที่เป็นหุ้นใหญ่ในการบริหารจัดการคลองแบบอังกฤษและฝรั่งเศสก็ไม่พอใจ ยกทหารไปขู่ เกิดภาวะตึงเครียดที่เรียกรวมว่า ‘วิกฤตสุเอซ’
ความตึงเครียดนี้เกิดในกลางปี 1956 และไปจบในปลายปี เมื่อฝั่งอังกฤษและฝรั่งเศสต้องถอนทหารไปอย่างอัปยศ และทำให้คลองกลายเป็นของอียิปต์นับแต่นั้น
ทั้งนี้ เส้นทางสัญจรในคลองก็ต้องปิดไปหลายเดือนเลยในภาวะตึงเครียดที่ว่า
ครั้งที่ 2: สงครามอียิปต์ VS อิสราเอล
อิสราเอลเป็นไม้เบื่อไม้เมากับชาติอาหรับอยู่แล้ว และบางครั้งอิสราเอลก็บู๊จัดๆ ส่งทหารมายึดดินแดนชาติอาหรับ ซึ่งชาติที่อิสราเอลมีข้อพิพาทบ่อยๆ ก็คืออียิปต์
ในปี 1967 อิสราเอลได้รุกรานอียิปต์และยึดดินแดนมาถึงฝั่งตะวันออกของคลองสุเอซ ซึ่งนี่ทำให้คลองสุเอซกลายเป็นสมรภูมิรบและทำให้เรือสินค้าหยุดสัญจรโดยปริยาย
ความขัดแย้งนี้ดำเนินมาถึง 8 ปี กว่าจะเจรจาสันติภาพกันได้สำเร็จในปี 1975 และทำให้คลองสุเอซที่ปิดการสัญจรไป 8 ปี กลับมาให้บริการเรือสินค้าได้อีกครั้งหนึ่ง
ครั้งที่ 3: เรือบรรทุกน้ำมัน The Tropic Brilliance ติด
หลังจากปี 1967 โลกก็แทบลืมเหตุการณ์ที่คลองสุเอซโดนปิดในอดีตไป เพราะมันไม่เกิดขึ้นหลายสิบปี จนในปี 2004 มีเรือบรรทุกน้ำมันชื่อ The Tropic Brilliance ไปติด ซึ่งคราวนั้นติดอยู่ 3 วันกว่าจะหลุดออกมาได้ และกว่าจะหลุดได้ก็ต้องขุดตลิ่งที่ติดตรงใต้ท้องหัวและท้ายเรือออกไปพอควร
เรือ The Tropic Brilliance | Ship spotting
ครั้งที่ 4: เรือขนส่งสินค้า Okal King Dor ติด
ในปี 2006 มีเรือขนส่งสินค้าชื่อ Okal King Dor ไปติด แต่ตอนนั้นติดไม่หนัก แค่ราว 8 ชั่วโมงก็หลุดได้โดยใช้เรือดัน
ครั้งที่ 5: เรือขนส่งสินค้า OOCL Japan ติด
ในปี 2017 ก็มีเรือสินค้าชื่อ OOCL ติดอีกลำ แต่คราวนี้ติดไปแค่ 2-3 ชั่วโมงก็เอาเรือดันให้หลุดได้
ครั้งที่ 6: เรือขนส่งสินค้า Ever Given ติด
ครั้งล่าสุดของการติดคือเรือ Ever Given ไปติดในช่วงเช้าวันที่ 23 มีนาคม 2021 ซึ่งคราวนี้ถือว่าพิเศษหน่อย เพราะเรือ Ever Given เป็นเรือขนส่งสินค้าที่ใหญ่สุดในโลกลำหนึ่ง และน้ำหนักของมันก็เกินกว่าจะมีเรือใดๆ ดันมันให้หลุดได้
ผลคือเรือ Ever Given ติดนิ่งอยู่ 6 วัน ทั้งพยายามขุดตลิ่งไม่ให้เรือติดและลดน้ำหนักเรือโดยการขนของบางส่วนลงจากเรือก็ทำให้เรือหลุดมาได้สำเร็จในช่วงเช้ามืดวันจันทร์ที่ 26 มีนาคม 2021 ตรงตามเวลาท้องถิ่น
จากข้อมูลทั้งหมดนี้ เราก็คงจะเห็นว่านี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่คลองสุเอซมีเรือไปติดปิดเส้นทางสัญจร และครั้งนี้ก็คงไม่ใช่ครั้งสุดท้ายด้วยเช่นกัน
อ้างอิง:
- The Indian Express. Explained: Suez Canal’s bumpy history and impact on global trade. https://bit.ly/31sMkDT
- Insider. The Suez Canal has a contentious history and has been blocked and closed several times since opening. https://bit.ly/3djHjD0