รู้ไหมว่า ‘ยา’ ที่ถูกลักลอบนำเข้าอเมริกามากสุดไม่ใช่ ‘ยาเสพติด’ แต่เป็น ‘ไวอากร้า’

หลายปีมานี้ สหรัฐอเมริกากำลังมีปัญหายาตัวใหม่ระบาดหนักก็คือ Fentanyl ซึ่งเป็นยาที่แต่เดิมใช้เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวดของผู้ป่วยหนักๆ หรือเรื้อรัง แต่ผลข้างเคียงคือมันเป็นยาที่เสพติดได้ง่าย แต่ถ้าจะอธิบายง่ายๆ คือมันถูกเรียกว่า ‘เฮโรอีนสังเคราะห์’ ซึ่งทำให้คนติดกันงอมแงมโอเวอร์โดสกันกระจุยกระจายเพราะหาซื้อง่ายและมีราคาถูกและแหล่งที่มาของยานี้ส่วนใหญ่ก็มาจากการลักลอบนำเข้าเช่นส่งพัสดุมาดื้อๆเลย

ดังนั้นพวกหน่วยงานต่างๆ ของอเมริกาจึงกำลังโวยวายกันเพื่อให้มีการเพิ่มงบในการตรวจสอบพัสดุต่างๆ ที่ต้องสงสัยว่าเป็นยาเสพติด อย่างไรก็ดี พวกหน่วยงานที่คอยตรวจสอบรัฐกลับไม่ได้มองดังนั้นและเห็น ‘วาระแฝง’ ของการปราบปรามการลักลอบนำเข้ายาที่ว่านี้

เพราะข้อมูลของทั้งองค์การอาหารและยาและทางศุลกากรเองก็ชี้ตรงกันว่า ยาที่ถูกลักลอบนำเข้ามาในสหรัฐฯ มากที่สุดไม่ใช่ยาเสพติด แต่เป็นพวกยารักษาโรคต่างๆ เช่น ยารักษาภาวะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศชื่อดังอย่าง ‘ไวอากร้า’ ไปจนถึงยารักษาโรคเรื้อรังสารพัด ตั้งแต่หอบหืด เบาหวาน มะเร็ง ยาต้านไวรัส  HIV

พูดง่ายๆ คือ หน่วยงานรัฐใช้การ ‘ปราบปรามยาเสพติด’ เป็นข้ออ้างในการปราบปรามการลักลอบนำเข้า ‘ยารักษาโรค’

ทำไมถึงเป็นแบบนั้น?

ต้องเข้าใจข้อเท็จจริงก่อนว่าสหรัฐอเมริกาเป็น ‘บ่อเงินบ่อทอง’ ของอุตสาหกรรมยามานานมาก ทุกวันนี้รายได้เกือบครึ่งหนึ่งของการขายยารักษาโรคในโลกทั้งใบเกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกา และมันเป็นแบบนี้มายาวนาน ซึ่งถ้านับแค่ยาตัวใหม่ๆ ที่ออกมาในรอบไม่เกิน 5 ปีที่ผ่านมา 2 ใน 3 ของรายได้จากการขายยาพวกนี้ทั้งโลกเกิดขึ้นในสหรัฐอเมริกาด้วยซ้ำ

ด้านหนึ่งก็เป็นเพราะคนอเมริกันใช้ยารักษาโรคเยอะ แต่อีกด้าน อุตสาหกรรมยาในอเมริกาก็ทุ่มเงินล็อบบีทุกทางเพื่อให้ยาต่างๆ ได้รับการต่อสิทธิบัตรอยู่เรื่อยๆ และไม่มีเวอร์ชั่นยาสามัญราคาถูกออกขาย หรือการทำให้ยาตัวเก่าล้าสมัยทางการแพทย์ และต้องใช้ยาตัวใหม่ที่ออกใหม่แทน ดังนั้นชื่อเสียงของอเมริกาอย่างหนึ่งก็คือ ‘ยา’ มีราคาแพงมากๆ แบบเว่อร์ๆ เลย

และกรณีของพวกยาสำหรับ ‘โรคเรื้อรัง’ ที่ต้องใช้ตลอดชีวิต มีผลให้คนอเมริกันจำนวนมากโดน ‘ค่ายา’ กัดกินเงินเก็บและเงินเกษียณหมด และในฐานะมนุษย์คนหนึ่งที่มีทรัพยากรจำกัด มันก็สมเหตุสมผลมากๆ ที่พวกเขาจะพยายาม ‘ลักลอบนำเข้า’ พวกยารักษาโรคที่ถูกกฎหมายและราคาถูกในประเทศอื่นๆ เข้ามาใช้ในอเมริกา เพราะนั่นหมายถึงราคาที่ถูกลงอย่างน้อยก็ประมาณครึ่งหนึ่ง หรืออาจถูกลงเกือบ 10 เท่าก็ได้ในกรณียาบางตัว (หรือให้ตรงคือยาที่รักษาโรคเดียวกันในเวอร์ชั่นที่ราคามีมนุษยธรรมกว่ามากๆ)

ซึ่งก็แน่นอน การทำแบบนี้เป็นการละเมิดอำนาจองค์การอาหารและยา (FDA) ที่มีอำนาจโดยตรงในการอนุมัติว่ายาตัวไหนจะขายได้หรือไม่ได้ในสหรัฐฯ หรือพูดง่ายๆ ยาบางตัวที่ผ่านการทดลองแล้ว คนในประเทศอื่นกินกันปกติ แต่ FDA ไม่อนุญาตให้วางขายในอเมริกา สถานะมันก็จะกลายเป็นยาเถื่อนทันที และ FDA มีสิทธิจะปราบปรามได้

นี่ก็นำเรากลับไปยังตอนแรกที่คนตั้งข้อสงสัยว่า FDA กำลังใช้การ ‘ปราบปรามยาเสพติด’ เป็นข้ออ้างในการปราบปราม ‘การลักลอบนำเข้ายารักษาโรค’ หรือเปล่า? เพราะสุดท้าย การลักลอบนำเข้าพวกนี้เป็นการไปทำลาย ‘บ่อเงินบ่อทอง’ ของพวกอุตสาหกรรมยาที่ ‘ลงทุน’ กับนโยบายที่ทำให้ยาในอเมริกาแพงอย่างบ้าคลั่งไปเยอะแน่ๆ และหลายคนก็เชื่อว่า FDA มีเอี่ยวกับอุตสาหกรรมยา เพราะมีข่าวอดีตกรรมาธิการ FDA หลายคนได้กลายไปเป็นผู้บริหารบริษัทยายักษ์ใหญ่มาให้ได้ยินกันอยู่เรื่อยๆ

อ้างอิง

• PopSci. Generic Viagra—not fentanyl—is most likely to be found in illicit drug shipments to the US. http://bit.ly/42rDww8 
• EFPIA. The Pharmaceutical Industry in Figures: Key Data 2022.  https://bit.ly/3lkjjIh
• QZ. Trust issues deepen as yet another FDA commissioner joins the pharmaceutical industry. http://bit.ly/3n3IsXY