หมาควรกิน ‘อาหารคน’ ไหม? ถ้าไปถามคำถามนี้กับ ‘ผู้เชี่ยวชาญ’ ด้านหมาทั่วไป ตั้งแต่นักฝึกหมายันสัตวแพทย์ เขาก็มักจะตอบว่าไม่ควร ด้วยเหตุผลต่างๆ กัน
เอาจริงๆ ในไทย ปัญหาที่หมากิน ‘อาหารคน’ มันหนักอยู่ เพราะคนไทยกินอาหารรสเค็มจัดแทบทุกอย่าง ไม่ว่าจะอาหารสดแบบพวกผัดๆ แกงๆ หรืออาหารแปรรูปพวกไส้กรอก ลูกชิ้น และสารพัดสตรีทฟู้ด ซึ่งการให้หมากิน ‘เค็ม’ เกินไป มันส่งผลร้ายแรงต่อไตของหมามากๆ และสำหรับคนที่เคยให้หมากิน ‘อาหารคน’ จนเจ็บป่วยก็คงจะได้บทเรียน ‘ราคาแพง’ มาแล้วแทบทั้งนั้น เพราะตอนรักษามันไม่ได้สนุกเลย
ประเด็นคือ จริงๆ แล้วปัญหาที่ว่านี้มันเกิดจาก ‘อาหารไทย’ เองที่รสจัด เพราะไปดูเถอะอาหารไทยปกติกินเข้าไปต่อวัน เราก็รับโซเดียมมากกว่าปริมาณที่ควรจะได้รับต่อวันแล้ว ไม่เหมือน ‘อาหารฝรั่ง’ ที่คนไทยจะบ่นว่าจืด แต่จริงๆ นั่นแหละคือรสชาติที่ควรจะกินเข้าไปต่อวันเพื่อให้ร่างกายไม่ต้องรับภาระกรองสิ่งที่ไม่จำเป็นออกมามากเกินไป
ดังนั้น คำถามจึงอยู่ที่ว่าแล้วหมากิน ‘อาหารคน’ ที่จืดๆ สไตล์อาหารฝรั่งได้ไหม? คำตอบคือได้แน่ๆ ซึ่งผลวิจัยที่ตีพิมพ์ใน Journal of Animal Science ในเดือนกุมภาพันธ์ 2021 ก็ยืนยันแบบนั้น คือนักวิจัยเขาลองให้หมากินอาหารเม็ดกับอาหารแบบที่คนกิน (แต่ปรุงจืดสนิท) ผลออกมาชัดเจนมากว่าหมาที่กินอาหารแบบที่คนกิน ไม่จำเป็นต้องกินเยอะมากก็อิ่ม น้ำหนักไม่ลด แถมยังอึออกมาน้อยกว่าการกินอาหารเม็ดอย่างมหาศาล (อึลดลงเหลือครึ่งหนึ่งถ้าเทียบกับการกินอาหารเม็ด)
ทำไมถึงเป็นแบบนี้?
จริงๆ ถ้าลองมองย้อนไปในประวัติศาสตร์ก็ไม่แปลก เพราะในอดีตนั้นหมาเป็นสัตว์ที่มีวิวัฒนาการมาคู่กับมนุษย์ อาหารหลักของมันคือของที่มนุษย์กินเหลืออยู่แล้ว และเป็นแบบนี้มานานนับหมื่นปี ก่อนที่จะเริ่มมีการสร้าง ‘อาหารหมา’ มาตอนปลายศตวรรษที่ 19 และเริ่มมี ‘อาหารเม็ด’ ช่วงทศวรรษ 1950 และพอเกิดอุตสาหกรรมอาหารหมา อุตสาหกรรมนี้ก็โปรโมต ‘มาตรฐาน’ ใหม่ว่าหมาต้องกินอาหารเม็ดจนกลายเป็นมาตรฐานของคนเลี้ยงหมาสมัยใหม่มาตั้งแต่ทศวรรษ 1970
พูดง่ายๆ ในโลกนี้ หมาเพิ่งกินอาหารเม็ดกันทั่วไปมาเมื่อราวๆ 50 ปีก่อนนี้เอง ซึ่งถือเป็นอาหารแบบใหม่ของพวกมัน เมื่อก่อนหมาก็กิน ‘อาหารแบบคน’ นี่แหละ จึงไม่แปลกที่มันจะกิน ‘อาหารแบบคน’ ได้
แต่ทั้งนี้สิ่งที่ต้องพึงระวังก็คือ ในช่วงที่หมาเปลี่ยนมา ‘กินอาหารเม็ด’ อาหารการกินของคนก็เปลี่ยนไปเยอะ พวก ‘อาหารแปรรูป’ สารพัด กลายมาเป็นอาหารหลักของคนสมัยใหม่ทั่วโลก และยุคหลังๆ เขาก็มีงานวิจัยมากมายชี้ว่านี่แหละคือต้นตอของโรคภัยไข้เจ็บของ ‘คนสมัยนี้’ ที่ ‘คนสมัยก่อน’ ไม่เป็น
ดังนั้นถ้าเราเอา ‘อาหารคน’ แบบยุคใหม่ให้หมากิน ก็ไม่แปลกที่หมาจะป่วยไม่ต่างจากคน แต่ผลอาจจะเกิดเร็วกว่า เพราะอวัยวะภายในมันเล็กกว่าและอายุขัยของมันสั้นกว่าคน
หรือพูดอีกแบบ ถ้าจะให้หมากินอาหารคน ก็ให้หมากิน ‘อาหารคน’ แบบคนสมัยก่อนที่ไม่ใช่อาหารแปรรูป และปรุงแบบจืดสนิทได้ยิ่งดี เพราะถ้าเค็มไป หมาก็ไม่ได้ชอบ มีงานวิจัยชัดๆ ว่าประสาทรับรสของหมาไม่ได้ดีมาก มันไม่ได้ชอบอาหาร ‘อร่อย’ ในแง่รสชาติจัดจ้านแบบคน แต่มันจะชอบอาหารที่ ‘กลิ่นแรง’ มากกว่า ดังนั้นๆ อาหารที่ดีต่อมาก็น่าจะเป็นอาหารที่หอมๆ จืดๆ
อย่างไรก็ตามหากจะลองพยายามหาอาหารให้หมากิน ก็ควรจะเข้าใจข้อห้ามพื้นฐานว่าอะไรที่เป็นพิษต่อหมา เช่น ช็อกโกแลต เม็ดองุ่น และไซลิทอล ซึ่งนอกจากของเหล่านี้ ก็ต้องเข้าใจด้วยว่าถ้าเป็นพวก ‘ของหวาน’ หมากินเยอะๆ มันก็จะ ‘อ้วน’ และเป็นปัญหาสุขภาพได้ไม่ต่างจากคนเช่นกัน
ว่ากันตรงๆ ว่าหมามันก็กินได้แทบทุกอย่างแหละ ไม่งั้นมันวิวัฒนาการมาพร้อมกับคนไม่ได้หรอก แต่สิ่งที่เราพึงต้องระวังก็คือ หมาก็เหมือนเด็ก มันไม่มีความรู้ มีอะไรมันจับเข้าปากไปหมด พวกเรานี่แหละที่ต้องพิจารณาว่าอะไรกินได้อะไรกินไม่ได้ และอะไรไม่ควรกินมากเกินไป
พอมันยุ่งแบบนี้แหละ คนจำนวนมากก็เลยตัดปัญหาด้วยการแนะนำให้หมากิน ‘อาหารเม็ด’ เพราะอย่างน้อยๆ คือเขาคำนวณมาแล้วว่าจะได้สารอาหารที่พอเพียง และไม่มีพิษมีภัยต่อหมา นี่ถือเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุดในการให้อาหารหมาของคนที่ไม่ได้มีความรู้เรื่องโภชนาการในหมามากมาย
สำหรับคนที่อยากลองเปลี่ยนอาหารหมามาเป็น ‘อาหารคน’ การค่อยๆ เอาอาหารคนบางอย่างที่ไม่เป็นพิษเป็นภัยต่อหมาผสมไปกับอาหารเม็ดก็ไม่ได้ผิดกติกาอะไร
อ้างอิง
- BigThink. Dogs digest human food better and poop less. https://bigthink.com/health/dogs-fresh-less/