งานวิจัยแนะเลี้ยงลูกหมาด้วยอาหารดิบ หรือกระทั่งอาหารคน จะดีต่อระบบทางเดินอาหารกว่ากินอาหารเม็ด

สำหรับคนเลี้ยงสุนัข หลายๆ คนอาจเคยได้ยินว่าอาหารเม็ดคืออาหารที่ดีที่สุด เพราะมีสารอาหารครบตามที่สุนัขต้องการ และก็น่าจะเคยได้ยินเช่นกันว่าถ้าสุนัขกินอาหารคนนานๆ มันอาจเจ็บป่วยสารพัด เพราะในอาหารคนมันมีสิ่งที่หมาไม่ควรกิน

จริงอยู่ความคิดแบบนี้มีหลักโภชนาการของสุนัขสนับสนุน เพราะอาหารคนบางชาติก็อาจมีองค์ประกอบบางอย่างมากเกินไป ที่ทำให้สุนัขป่วยได้ (เช่น อาหารคนของคนไทยโดยทั่วไปมักจะมี ‘โซเดียม’ ในอาหารมากในระดับที่สุนัขตัวเล็กๆ กินเป็นประจำก็อาจเป็นโรคไตได้ง่าย ซึ่งปัญหาแบบนี้อาหาร ‘ฝรั่ง’ ดั้งเดิมจะไม่มี) หรืออาหารคนบางอย่างก็เป็นที่รู้กันดีว่า แม้สุนัขจะกินในระดับไม่มากก็เป็นพิษกับร่างกายมันแล้ว (เช่น ช็อกโกแลต)

อย่างไรก็ดี ไอเดียว่าสุนัขไม่ควรกินอาหารคนก็ถูกท้าทายโดยกลุ่มคนที่เชื่อในการกินอาหารดิบที่เรียกว่า BARF (Biologically Appropriate Raw Food) รวมถึงคนที่เชื่อว่าในระดับวิวัฒนาการ สุนัข ‘กินอาหารคน’ มาตลอดกว่า 20,000 ปีที่มนุษย์เลี้ยงพวกมันมา ดังนั้นการคิดว่าอาหารเม็ดคือสิ่งที่ดีที่สุดอาจจะเป็นแค่โฆษณาชวนเชื่อของอุตสาหกรรมอาหารสุนัขสมัยใหม่ด้วยซ้ำ

เรื่องพวกนี้คงจะเถียงกันอีกยาวนาน และก็คงจะเถียงกันมากขึ้นด้วย เพราะมนุษย์น่าจะใส่ใจสุขภาพของสุนัขมากขึ้นหลังจากเลี้ยงพวกมันเหมือน ‘ลูก’ ในยุคปัจจุบัน

แต่วันนี้เราอยากจะเล่าถึงงานวิจัยจากฟินแลนด์ชิ้นหนึ่ง ที่น่าจะช่วยเราตอบคำถามนี้ได้

งานวิจัยนี้ไปศึกษาเจ้าของสุนัขกว่า 7,000 คนในฟินแลนด์ ในช่วงปี 2009-2019 โดยสอบถามว่าพวกเขาให้ลูกหมาที่เลี้ยงกินอะไร แล้วพอโตมาพบว่าพวกมันมีปัญหาระบบทางเดินอาหารหรือไม่ (เช่น ท้องเสีย อาเจียน ไปจนถึงการไม่กินอาหาร และน้ำหนักลด)

ผลน่าสนใจมาก เพราะมีข้อมูลบ่งชี้ว่า สุนัขที่กินอาหารเม็ดตั้งแต่เด็ก พอโตมาแล้วมีโอกาสที่จะมีปัญหาระบบทางเดินอาหารมากกว่าสุนัขที่กินอาหารดิบหรือกระทั่งอาหารคน (แบบกวาดอาหารเหลือๆ จากโต๊ะอาหารให้กินเลย) หรือพูดง่ายๆ คือสุนัขที่กินอาหารเม็ดนั้นมีโอกาสจะมีปัญหาระบบทางเดินอาหารมากกว่าหมาที่ไม่ได้กินมากกว่า 20 เปอร์เซ็นต์

นี่อาจทำให้หลายคนงงโดยเฉพาะคนที่เชื่อว่าการให้สุนัขกินอาหารเม็ดดีที่สุดแต่เรื่องนี้ก็มีคำอธิบายอยู่เช่นกัน

อย่างแรกเลย งานวิจัยนี้ไม่ได้แยกเกรดของอาหารเม็ด จึงมีความเป็นไปได้สูงว่าสุนัขที่กินอาหารเม็ดเกรดไม่ดี พอโตมาก็เลยระบบทางเดินอาหารไม่ดี แต่พวกสุนัขที่กินอาหารเม็ดเกรดดีๆ ก็รอดไป ซึ่งประเด็นนี้แม้แต่คนที่เชื่อในอาหารเม็ดก็คงรู้ว่าพวกอาหารเม็ดเกรดไม่ดีมักจะเต็มไปด้วยคาร์โบไฮเดรต รวมไปจนถึงสิ่งที่ไม่ได้มีคุณค่าทางโภชนาการ ซึ่งถ้าไปดูส่วนประกอบก็คงรู้แล้วว่ามันไม่ดีต่อสุนัข

อย่างที่สอง แม้ว่าการกินอาหารดิบจะทำให้สุนัขมีระบบทางเดินอาหารดี แต่อาหารดิบที่กินก็ไม่ใช่ ‘อะไรก็ได้’ เพราะอาหารดิบที่ว่าต้องมีความสะอาดด้วย ถ้าเกิดอาหารดิบนั้นสกปรกหรือปนเปื้อน สุนัขก็สามารถจะติดเชื้อในระบบทางเดินอาหารได้เหมือนกับคน ซึ่งคนที่เชื่อว่าควรให้อาหาร BARF กับสุนัขก็น่าจะรู้เรื่องพื้นฐานนี้ดีอยู่แล้ว

อย่างสุดท้าย ก็ดังที่ว่ามาข้างต้น เราต้องมีความระมัดระวังมากในการพูดถึงการให้ ‘อาหารคน’ กับสุนัข เพราะงานวิจัยนี้ศึกษาที่ ‘ฟินแลนด์’ ซึ่งอาหาร ‘รสไม่จัด’ แน่นอนและการกินอาหารรสไม่จัดทั่วๆไปก็ไม่น่าจะไปสร้างความเจ็บป่วยกับสุนัขได้

นอกจากนี้ งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาปัญหาระบบทางเดินอาหารของสุนัขที่โตเต็มวัยเท่านั้น แต่ไม่ได้ศึกษาถึงขั้นว่าถ้าแก่ตัวไปแล้วสุนัขจะเป็นโรคอะไรบ้าง เพราะสุนัขก็ไม่ได้ต่างจากคน โรคจำนวนมากที่เกิดจากอาหารการกินจะต้องกินมาเกินครึ่งชีวิต ‘อาการ’ ถึงจะแสดงออกมาให้เห็นกัน และสิ่งเหล่านี้อยู่นอกเหนือขอบเขตงานศึกษานี้ หรือพูดง่ายๆ คือ มันตอบไม่ได้ว่าสุนัขกินอาหารคนไปนานๆ แล้วจะเป็นโรคหัวใจ เบาหวาน ตับ และไตหรือไม่ ซึ่งอะไรพวกนี้ก็เป็นสิ่งที่ต้องพึงระวังทั้งนั้นถ้าต้องการจะให้หมาอยู่กับเรายาวๆ

สิ่งที่งานวิจัยนี้บอกเรา จึงไม่น่าจะใช่การพูดถึงความดีงามของการให้อาหารดิบหรืออาหารคนแก่สุนัข แต่ประเด็นของมันคือการพยายามจะชี้ว่าอาหารเม็ดของหมาที่เคลมว่า ‘สารอาหารครบ’ ก็อาจจะไม่ได้ดีต่อสุนัขดังที่กล่าวอ้างกันเสมอไป

สุดท้าย สิ่งที่นักวิจัยเสนอเป็นตัวเลือกการให้อาหารสุนัขหลังจากเห็นผลวิจัยก็คือ ให้สุนัขกินอาหารผสมผสาน คือ กินอาหารดิบสัก 20 เปอร์เซ็นต์ และอาหารเม็ดสัก 80 เปอร์เซ็นต์ในแต่ละมื้อเพราะผลวิจัยก็ค่อนข้างชัดว่าอาหารดิบนั้นส่งผลดีจริงๆในการช่วยเสริมพวกจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหารของสุนัขให้สุขภาพดีขึ้นดังนั้นให้สุนัขกินบ้างก็ไม่เสียหาย

ทั้งนี้ ประเด็นเรื่องจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหารกับสุขภาพโดยรวม ก็ถือว่าเป็นประเด็นใหม่แม้แต่สำหรับคน ดังนั้นเราก็คงต้องรอการศึกษากันอีกยาวนานเป็นสิบปีเลยกว่าจะได้ผลชัดๆ ชัวร์ๆ ว่ากินอาหารดิบไปแล้วจะเป็นยังไง ไม่ว่าจะเป็นกลไกในการทำงานของอาหารประเภทนี้ในร่างกายเรา หรือผลของการบริโภคในระยะยาว

อ้างอิง

• Smithsonian Magazine. Eating Table Scraps and Raw Food May Help Protect Dogs Against Stomach Issues. https://bit.ly/3k9izFg