ดูเอาไว้ ‘ห้างจีน’ เปิดที่เคนยา ขายสินค้าถูกกว่าข้างนอกเกิน 50% พ่อค้าแม่ค้าท้องถิ่นสู้ไม่ได้

เศรษฐกิจจีนช่วงหลายปีที่ผ่านมาถือว่าโตช้ากำลังบริโภคน้อยลงงานก็หายากขึ้นสินค้าก็ขายยากขึ้นดังนั้นจีนก็เลยต้องหาทางทั้งระบายสินค้าและแรงงานออกนอกประเทศ

ไทยเองก็เป็นหนึ่งในช่องทางระบายสินค้าและแรงงานของจีน คนไทยจำนวนไม่น้อยจึงกังวลมากว่าคนจีนจะ ‘ยึดประเทศ‘ ซึ่งในความเป็นจริงอะไรๆ มันซับซ้อนกว่านั้น

แต่แนวโน้มดังกล่าวก็ไม่ใช่จะไม่มีผลทางเศรษฐกิจใดๆ และเราก็อยากจะเล่าเรื่องที่กำลังเกิดในเคนยาให้ฟัง

เคนยาเป็นประเทศกำลังพัฒนา ก็เต็มไปด้วยพ่อค้าแม่ค้าจำนวนมากในท้องถิ่นที่ซื้อสินค้าจีนมาขายปลีก ทุกอย่างเป็นไปตามปกติ จนกระทั่งเมื่อต้นปี 2023 นี้เอง มีห้างจีนไปเปิดใหม่ที่ย่านชานเมืองของกรุงไนโรบี ชื่อ China Square ก็ดูจะเปลี่ยนทุกอย่างหลังเปิดไปได้ไม่ถึง 2 เดือน

ห้างนี้ช็อกธุรกิจค้าปลีกและส่งมาก เพราะมันสามารถขายสินค้าปลีกได้ในราคาถูกกว่าที่พ่อค้าแม่ค้าในเคนยาขายได้ปกติเกินครึ่ง ซึ่งก็แน่นอน นี่คือพวกสินค้าจากจีนทั้งหลาย แบบเดียวกับที่พวกพ่อค้าแม่ค้าชาวเคนยาทั่วๆ ไปเอามาขายน่ะแหละ

พ่อค้าแม่ค้าในเคนยาทั้งหมดช็อก เพราะพวกเขาเชื่อว่าสินค้ามาจากแหล่งเดียวกัน แต่พวกเขาไม่สามารถดีลกับแหล่งผลิตโดยตรงได้ และกว่าสินค้าจะมาถึงมือ พวกเขาก็โดนค่าหัวคิวมาหลายต่อ ต้นทุนก็เลยสูงกว่ามาก และพวกเขาก็สันนิษฐานว่า ห้างนี้น่าจะไม่ใช่แค่ซื้อจากแหล่งผลิตโดยตรงเท่านั้น แต่มีอำนาจในการต่อรองราคาด้วย ก็เลยซื้อมาในราคาถูกมากกว่าปกติ และพอขนส่งมาทีละมากๆ ต้นทุนต่อหน่วยก็ยิ่งลด ดังนั้นรวมๆ คือห้าง China Square น่าจะมีความได้เปรียบทางต้นทุนกว่าพวกพ่อค้าแม่ค้าท้องถิ่นในทุกด้าน

ซึ่งก็นั่นเอง ผลในท้องตลาดก็ชัดเจน ผู้บริโภคเคนยาแห่ไปซื้อสินค้าที่ห้าง China Square กันหมด และพ่อค้าแม่ค้าทั่วกรุงไนโรบีก็ขายไม่ออกกันชั่วข้ามคืน และทำให้มีการประท้วงใหญ่ ซึ่งยกแรกพวกพ่อค้าแม่ค้าทำให้ห้างปิดไปได้โดยการแจ้งตำรวจว่าห้างมี ‘สินค้าปลอม‘ ขายกันเกร่อ

แต่ไม่ถึงสัปดาห์ ห้างก็กลับมาเปิดใหม่ เพราะทางหน่วยงานตรวจจับ ‘ของปลอม‘ ของตำรวจอ้างว่าเข้าไปตรวจสอบห้างแล้ว และ ‘ไม่พบของปลอม‘ แต่อย่างใด (ส่วนคนฟังจะเชื่อไหม นี่ก็อาจต้องลองคิดถึงเคสพวกตำรวจไทยไปเดินพัทยาแล้วไม่พบการค้าบริการทางเพศดู)

นี่เลยทำให้การประท้วงของพ่อค้าแม่ค้าชาวเคนยากลับมาใหม่ และการประท้วงก็ยังดำรงอยู่ ซึ่งทางรัฐบาลก็ยืนยันหนักแน่นว่า จะไม่มีการไปปิดกิจการของต่างชาติที่ดำเนินธุรกิจอย่างถูกกฎหมายแน่นอน โดยรัฐมนตรีต่างประเทศถึงกับออกตัวเรื่องนี้แรงเลย เพราะกลัวการประท้วงไปกระทบบรรยากาศการลงทุนจากจีนในเคนยา

ทั้งหมดนี้ ถ้าจะถกเถียงกันในเชิงความเป็นธรรมก็อาจเป็นสิ่งที่ยืดยาว เพราะสุดท้าย การมีสินค้าและบริการที่ราคาถูกกว่า จะทำให้ผู้บริโภคได้ประโยชน์ที่สุด

แต่ก็นั่นเอง สถานการณ์แบบเดียวกัน ก็น่าจะเกิดในไทยในเวลาไม่นานเกินรอ เพราะห้างขนาดใหญ่ขายสินค้าส่งตรงจากจีนที่สร้างขึ้นในเขตปริมณฑลและกำลังอยู่ในช่วงโปรโมตโครงการ น่าจะทำให้พ่อค้าแม่ค้าจำนวนมากเริ่มหายใจไม่ทั่วท้องกันแล้ว เพราะสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับพ่อค้าแม่ค้าไทยอาจไม่ได้ต่างจากที่เกิดกับพ่อค้าแม่ค้าเคนยาในขณะนี้เท่าไร

อ้างอิง

• BBC. China Square: The cheap Chinese shop at the centre of Kenya row. https://bbc.in/3Tcmjma