รู้จักธงชาติ Costa Rica ที่หลายคนมักใช้สลับกับไทยเป็นประจำ แต่ความหมายต่างกันสิ้นเชิง

ในมหกรรมฟุตบอลโลกที่กำลังโม่แข้งกันอยู่ตอนนี้ นอกจากการปะทะเพลงแข้งที่น่าตื่นตาตื่นใจระหว่างทีมชาติต่างๆ แล้ว รู้หรือไม่ว่ามีอยู่เรื่องหนึ่งที่มักเกิดขึ้นเป็นประจำเมื่อทีมชาติหนึ่งลงสนาม และเรื่องที่ว่าก็เกี่ยวข้องกับประเทศไทยเสียด้วย

เพราะประเทศที่ว่าคือประเทศคอสตาริกา ตัวแทนจากทวีปอเมริกากลาง ที่มีธงชาติละม้ายคล้ายคลึงกับประเทศไทยจนหลายคนมักใช้สลับกันยังไงล่ะ

เอาเข้าจริงไม่ใช่แค่ในฟุตบอลโลกครั้งนี้หรอก เพราะก่อนหน้านี้เวลาที่ใครต้องการจะกล่าวถึงไทยหรือคอสตาริกา ตั้งแต่คนธรรมดาไปจนถึงสื่อดังระดับโลก ก็มักหลุดโป๊ะใช้ธงชาติของอีกฝ่ายเป็นประจำ เพราะด้วยสีและรูปแบบของธงที่เหมือนกันเสียขนาดนั้น จึงไม่แปลกเลยที่เรื่องหลุดๆ นี้จะเกิดขึ้นบ่อยๆ

แต่ถ้าลองมองเรื่องชวนยิ้มนี้ผ่านแว่นของประวัติศาสตร์ รู้ไหมว่าธงชาติคอสตาริกาก็มีเรื่องราวเบื้องหลังที่น่าสนใจซ่อนอยู่เหมือนกัน

เพราะในขณะที่สีแดง ขาว น้ำเงินของธงไตรรงค์ที่เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2460 หมายถึงชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ตามลำดับ ธงชาติคอสตาริกาเองนั้นก็มี 3 สามสีและรูปแบบของธงตรงกับธงชาติไทยมาก่อนตั้งแต่ พ.ศ. 2391 แล้ว แต่ความหมายที่พวกเขาอยากสื่อสารผ่านธงชาติที่ยึดโยงกับความเชื่อและการให้ค่าของสังคมนั้นแตกต่างกับประเทศไทยมากอยู่เหมือนกัน

โดยถ้าย้อนไปที่จุดแรกเริ่ม ผู้ที่ออกแบบธงสามสีผืนนี้มีนามว่า ปาซิฟิกา แฟร์นานเดซ (Pacífica Fernández) เธอเป็นภรรยาของประธานาธิบดีของประเทศในเวลานั้นอย่าง กาสโตร มาดรีซ  (Castro Madriz) ซึ่งมีการระบุสาเหตุที่ปาซิฟิกาเลือกใช้สีฟ้า ขาว แดง ไว้ด้วยว่า ได้รับแรงบันดาลใจจากการประกาศเอกราชของฝรั่งเศส ความเป็นอิสระนี้เองที่เธออยากหยิบมาสื่อสารผ่านผืนธงของประเทศ

ส่วนสาเหตุที่รูปแบบธงเป็นไปตามอย่างที่เราเห็นในปัจจุบันทั้งหมดนั้นเกิดมาจากการใส่ความหมายลงไปในแต่ละสีและการจัดวางที่เกิดขึ้นตามมาอย่างสีน้ำเงินที่ประกบอยู่บนและล่างนั้นหมายถึงท้องฟ้าความมุ่งมั่นอุดมคติและความคิดอันชาญฉลาด

ส่วนสีขาวก็หมายถึงสันติภาพ ความสุข ปัญญาและอิสรภาพ ซึ่งประชาชนชาวคอสตาริกาจะรู้สึกถึงความสำคัญของสีขาวมากเป็นพิเศษ เพราะหมายถึงการได้รับเอกราชจากประเทศสเปนเมื่อครั้งอดีต

ส่วนสีสุดท้ายอย่างสีแดงที่อยู่เป็นดั่งใจกลางนั้น หมายถึงความรัก ความเอื้ออาทร ความอบอุ่น และยังหมายรวมถึงเลือดของบรรพบุรุษที่เสียชีวิตเพื่อปกป้องประเทศ

จะเห็นได้ว่าถ้าลองเทียบเคียงความหมายของสีและที่มาของธงแล้ว ถึงดูภายนอกธงชาติไทยและคอสตาริกาจะเหมือนกัน แต่เบื้องหลังนั้นมีความเชื่อทางสังคมและวัฒนธรรมที่แตกต่างกันอยู่มากโข ดังนั้นพอรู้แบบนี้แล้วก็ทำเอาเราอยากตามไปหาความหมายของธงชาติแต่ละประเทศเลยนะ ว่าการออกแบบทั้งหมดสะท้อนความคิดของคนในแต่ละพื้นที่อย่างไรบ้าง

เพราะในช่วงเวลาหนึ่ง กับคำถามที่ว่าแต่ละชาติให้ความสำคัญกับอะไร บางทีการออกแบบธงนั่นแหละคือคำตอบ

อ้างอิง

• Costa Rica Flag. https://bit.ly/3uaHTfc
• flag of Costa Rica. https://bit.ly/3GRTpnh