ในบรรดาสิ่งมีชีวิตที่มีเพศผู้และเมีย โดยทั่วไปแล้ว ‘เพศ’ จะถูกกำหนดในตอนปฏิสนธิ ซึ่งตรงนี้เราคงเคยได้ยินเรื่องการจับคู่โครโมโซมเพศของเซลล์สืบพันธุ์ของเพศผู้และเมียมาแล้ว ซึ่งในกรณีมนุษย์ โครโมโซม XX จะเป็นโครโมโซมของเพศหญิง ส่วนโครโมโซม XY จะเป็นโครโมโซมของเพศชาย ซึ่งในบรรดาสิ่งมีชีวิต มันก็จะมีระบบโครโมโซมอีกแบบ คือแบบ ZW ที่เพศชายจะเป็นโครโมโซม ZZ และเพศหญิงจะเป็นโครโมโซม WZ โดยระบบพวกนี้จะพบได้ในพวกนกและสัตว์เลื้อยคลาน
บางทีนี่อาจเป็นสิ่งที่หลายคนรู้อยู่แล้ว แต่สิ่งที่เราจะมาพูดกันในที่นี้คือเรื่องของการ ‘แปลงเพศ’ ในขณะเป็นตัวอ่อน
จริงๆ นักวิทยาศาสตร์รู้นานแล้วว่ามีสัตว์เลื้อยคลานจำนวนหนึ่งที่ ไข่จะออกมาเป็นตัวผู้หรือตัวเมียขึ้นอยู่กับอุณหภูมิในการฟัก โดยระบบแบบนี้ก็จะแยกเป็นสองอย่าง ระบบแรกคือระบบที่ยิ่งอุณหภูมิสูง ไข่จะฟักออกมาเป็นเพศเมีย แต่ถ้าอุณหภูมิต่ำ ไข่จะฟักออกมาเป็นเพศผู้ เช่น เต่า กับระบบที่สองคือถ้าอุณหภูมิสูงหรือต่ำไป สัตว์จะออกมาเป็นเพศเมีย ต้องอุณหภูมิพอดีๆ เท่านั้น สัตว์ถึงจะออกมาเป็นเพศผู้ เช่น จระเข้
ในอดีตเขาเชื่อกันว่าอุณหภูมิจะเป็น ‘ตัวกำหนดเพศ’ ของตัวอ่อนอย่างสมบูรณ์ หรือพูดอีกแบบคือ ไข่หลังจากการผสมจะ ‘ไม่มีเพศ’ แต่จะเริ่ม ‘มีเพศ’ เมื่อถูกฟักในอุณหภูมิ แต่ยุคหลังๆ เขาไม่เชื่อแล้ว แต่เขาจะเชื่อว่ามันมีการ ‘แปลงเพศ’ เกิดขึ้นในไข่
ไข่ของเต่าหรือจระเข้ก็เหมือนสัตว์อื่นๆ คือมันมีการผสมกันและมีเพศมาตั้งแต่ก่อนฟักนั่นแหละ แต่กระบวนการฟัก ถ้าอยู่ในอุณหภูมิบางแบบมันจะทำให้เพศเปลี่ยน เช่น ไข่เต่า ถ้าผสมพันธุ์มาเป็นเพศผู้ แต่ถ้าตอนฟัก อุณหภูมิสูงเกินไป มันก็จะฟักกลายมาเป็นเพศเมีย และนี่คือเพศเมียจริงๆ โดยกำเนิด ไม่ใช่ภาวะ ‘กะเทย’ หรือมีสองเพศในตัวเดียว
สิ่งที่น่าสนใจก็คือ ถ้าฟักในอุณหภูมิสูง ไม่ว่าจะไข่ที่ผสมมาเป็นเพศผู้หรือเพศเมียแต่แรกก็จะฟักออกมาเป็นเพศเมียหมด นี่เลยทำให้ท่ามกลางภาวะโลกร้อนในปัจจุบัน เราจะพบเต่าและจระเข้เพศเมียมากขึ้น เพราะอุณหภูมิที่สูงขึ้นทำให้การฟักออกมาเป็นเพศเมียถี่ขึ้น นี่ไม่ใช่สมมุติฐาน มีงานศึกษาวิจัยออกมาจำนวนหนึ่งแล้วว่าเป็นแบบนี้จริงๆ
ถามว่าแล้วเพศผู้จะสูญพันธุ์ไหม? คำตอบคือก็ยังไม่ถึงเวลานั้น แม้เพศผู้น้อยลงจริงๆ แต่ก็ยังไม่หายไปไหน เพราะในภาวะโลกร้อน อุณหภูมิของพื้นดินจริงๆ ยังแกว่ง ขึ้นอยู่กับปริมาณฝน ดังนั้นเขาก็พบเช่นกันว่าในปีที่ความชื้นสูงเพราะฝนตกเยอะ การฟักออกมาเป็นตัวผู้และตัวเมียที่มีความสมดุลกันเฉกเช่นในอดีตก็จะกลับมา หรือพูดง่ายๆ ปีที่ร้อนจัดและฝนตกน้อยเท่านั้นที่ประชากรสัตว์จะออกมาเป็นตัวเมียเกือบหมด
อย่างไรก็ดี นี่ถือเป็นเรื่องซีเรียสพอสมควร เพราะยิ่งโลกร้อนขึ้น ก็ยิ่งหมายความว่าประชากรสัตว์เลื้อยคลานเพศเมียก็จะเพิ่มขึ้นอย่างไม่สมดุลกับเพศผู้เรื่อยๆ และน่าจะส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศที่ซับซ้อนขึ้นไปอีก
อ้างอิง
- New Scientist. Why climate change is creating more female sea turtles and crocodiles. https://www.newscientist.com/…/mg24532700-800-why…/
- Scientific American. How is the gender of some reptiles determined by temperature? https://www.scientificamerican.com/…/experts…/