‘บูชา’ สารคดีสำรวจ ‘พลังศรัทธา’ ว่าด้วย ‘ความเชื่อ’ และ ‘จิตวิญญาณ’ ของคนไทย พร้อมฉาย 13 กรกฎาคม นี้

ภาพยนตร์สารคดีเรื่อง ‘บูชา’ (Worship) ผลงานการกำกับเรื่องล่าสุดของ ‘อุรุพงศ์ รักษาสัตย์’ หนึ่งในคนทำหนังไทยที่เล่าเรื่องราววิถีชีวิต ด้วยลีลาแบบสารคดีคละเคล้าเรื่องแต่งได้อย่างทรงพลัง และงดงาม เตรียมออกฉายอย่างเป็นทางการในวันที่ 13 กรกฎาคม 2565

บูชา เป็นภาพยนตร์ที่ว่าด้วยเรื่องราวเกี่ยวกับการก้าวข้ามพรมแดนทั้งทางภูมิศาสตร์ รวมถึงจิตวิญญาณของประเทศไทย โดยจะพาคนดูออกสำรวจพลังแห่งศรัทธา และความเชื่อที่ขีดเส้นชีวิตผู้คนจากทุกภาคของประเทศ

ไม่ว่าจะเป็นควันธูปเทียนที่เอาไว้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในพิธีทำบุญไล่ผีสาง, สวดภาณยักษ์, ผีตาโขน, ขอหวยพญานาคคำชะโนด, พญาเต่างอย, รอยพระพุทธบาทเขาคิชฌกูฏ, แห่นาคโหด, บุญบั้งไฟ และม้าทรง กินเจภูเก็ต อีกทั้งสำรวจเส้นแบ่งระหว่างความเลื่อมใสกับความงมงาย ความขลังกับฟุ้งเฟ้อของชาวบ้าน, ชาวนา, พระ, ร่างทรง, มัคนายก และมวลเหล่าสาธุชนที่มารวมกัน กลายเป็นภาพบันทึกทางมานุษยวิทยาของประเทศไทย

จุดเริ่มต้นของภาพยนตร์ดังกล่าว เกิดขึ้นมาจากความสงสัยต่อการมีอยู่ของพระสงฆ์ในปัจจุบันว่ามีความจำเป็นมากน้อยแค่ไหน แล้วพระสงฆ์ส่วนใหญ่ได้ทำหน้าที่อะไรในสังคมไทยปัจจุบัน

เนื่องจากยุคสมัยที่พระส่วนใหญ่ หรือเกือบทั้งหมดไม่ได้ทำหน้าที่สั่งสอนเทศนา หรือทำให้เห็นถึงรูปแบบการใช้ชีวิตทางเลือกอื่นๆ ที่แตกต่างออกไป นอกจากประกอบพิธีทางศาสนาในวาระโอกาสต่างๆ รวมไปถึงความสงสัยต่อวัดที่ไม่ได้มีความแตกต่างจากบ้านของฆราวาสเท่าไรนัก ซึ่งต่างก็มีเครื่องอำนวยความสะดวกเหมือนกัน หรือบางวัดก็อาจจะมีมากกว่า

ทั้งนี้ยังต้องการที่จะนำเสนอภาพรวมของสังคมไทยผ่านการกราบไหว้บูชาสิ่งต่างๆ ไม่เพียงแค่เรื่องที่เป็นกิจกรรมของพระสงฆ์เท่านั้น ภาพยนตร์เรื่องนี้จึงต้องการที่จะนำเสนอให้เห็นถึง ‘ความเชื่อ-ความศรัทธา’ ของคนที่มีต่อศาสนา เทพเจ้า เจ้าพ่อ เจ้าแม่ ผ่านการแสดงออกด้วยการเคารพบูชาด้วยวิธีต่างๆ

นอกจากนี้ยังมีการแต่งเรื่องราวเสริมลงไปเพื่อนำเสนอความคิดเห็นส่วนตัว ผ่านมุมกล้อง และการตัดต่อที่อยู่นอกจากเหตุการณ์จริงอื่นๆ ที่ปรากฏให้เห็น ซึ่งเป็นรูปแบบที่จะนำเสนอให้เห็นว่าคุณค่าของภาพยนตร์สารคดี ในฐานะที่เป็นงานศิลปะควรมีความคิดเห็นของผู้สร้างมากกว่าการบันทึกความจริง

ถึงแม้บางเหตุการณ์อาจจะดูไม่เหมาะสมในแง่ที่ทำให้ศาสนา หรือภาพลักษณ์อันงดงามของประเทศเสื่อมเสีย แต่ด้วยเจตนาที่ต้องการเปิดเผยให้เห็นความจริง เพื่อหวังว่าน่าจะนำไปสู่การยอมรับ แก้ไขมากกว่าการจะไม่ลงมือทำอะไรเลย และปล่อยให้หลายสิ่งอย่างของกิจกรรมความเชื่อถูกใช้เป็นช่องทางแสวงหาผลประโยชน์ของคนบางกลุ่ม

นอกเหนือจากการตั้งคำถามถึงศรัทธาและความเชื่อ ภาพยนตร์เรื่องนี้มีความน่าสนใจอีกอย่างคือ สิ่งที่เพิ่มเติมเข้ามาระหว่างการถ่ายทำบางเหตุการณ์ไม่ได้ทำให้ถึงกับสิ้นหวังเลยทีเดียว ยังมีด้านที่สวยงามของการบูชาบางแห่งด้วยเช่นกัน แต่คงเป็นการมองในฐานะ ‘ประเพณีและวัฒนธรรม’ ซึ่งทำหน้าที่รวมผู้คนในชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน

สำหรับคนที่สนใจ ภาพยนตร์เรื่องล่าสุดของ อุรุพงศ์ รักษาสัตย์ จะฉายในโรงภาพยนตร์ตั้งแต่วันที่ 13 กรกฎาคมนี้เป็นต้นไป แต่จะเข้าฉายที่โรงภาพยนตร์ใดบ้าง ต้องคอยติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมทาง Facebook: บูชา Worship

อ้างอิง: Facebook @worshipfilm. https://bit.ly/3OKVq5W

jcmag. ความจริงแท้ ความจริงลวง และ The Kuleshov Effect ในภาพยนตร์สารคดีเรื่อง บูชา. https://bit.ly/3bNo2wX