หลังจากพิธีเปิดฟุตบอลโลกที่กาตาร์ในวันอาทิตย์ที่ผ่านมา หลายคนน่าจะได้เห็น La’eeb มาสคอตประจำฟุตบอลโลกในครั้งนี้กันไปแล้ว (อ่านเรื่องราวของ La’eeb ได้ที่นี่: https://bit.ly/3Eo8UAA)
ซึ่งนอกจากการออกแบบสุดล้ำที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมของประเทศเจ้าภาพอย่างกาตาร์ถ้าดูจากรอยทางประวัติศาสตร์ที่ผ่านมาลาอีบยังถือเป็นหนึ่งในมาสคอตฟุตบอลโลกที่โดดเด่นแสนเป็นเอกลักษณ์อันดับต้นๆและนั่นก็ทำเอาเรานึกถึงอีกหนึ่งการออกแบบที่ดีไซน์โคตรล้ำเมื่อครั้งอดีตที่เราอยากพาทุกคนย้อนไปทำความรู้จักกัน
นั่นคือ Ciao (เชา) มาสคอตประจำฟุตบอลโลกปี 1990 เมื่อครั้งอิตาลีเป็นประเทศเจ้าภาพ
โดยถ้าย้อนกลับไปที่ก้าวแรก ก่อนหน้าฟุตบอลโลกครั้งนั้น 4 ปี คณะกรรมการจัดงาน Italia ’90 (ชื่ออย่างเป็นทางการ) ได้ประกาศให้มีการประกวดออกแบบมาสคอตฟุตบอลโลกโดยไม่จำกัดว่าคนที่เข้าร่วมต้องเป็นกราฟิกดีไซเนอร์หรือไม่ ซึ่งด้วยความนิยมของกีฬาฟุตบอลในประเทศอิตาลี ทำให้การประกวดครั้งนั้นมีผู้ที่สนใจส่งผลงานออกแบบเข้าร่วมมากกว่า 50,000 รายการ
แต่ท่ามกลางกองงานออกแบบจำนวนมหาศาล แทบไม่มีใครคาดคิดเลยว่าคณะกรรมการจัดงานในครั้งนั้นจะเลือก Ciao เพราะนี่คืองานดีไซน์มาสคอตที่สุดแสนจะแตกต่าง ไร้รูปธรรมและมาก่อนกาล แถมมันยังเป็นผลงานการออกแบบของนักโฆษณาผู้ไม่เคยเรียนศิลปะจริงจังมาก่อนเลยอย่าง ลูซิโอ บอสการ์ดิน (Lucio Boscardin)
“ผมได้ไอเดียของ Ciao ระหว่างรถติด เพราะได้เห็นสัญญาณไฟจราจรกะพริบ” บอสการ์ดินได้ให้สัมภาษณ์ไว้เมื่อครั้งอดีต “การได้เห็น ‘สีแยกกันสามสีแต่ยังรวมกัน’ ทำให้ผมเข้าใจว่าธงชาติอิตาลีเองก็มีองค์ประกอบทางศิลปะที่สวยงาม ผมเลยวาดภาพของ Ciao ขึ้นมาง่ายๆในรถพอกลับถึงบ้านก็รีบจับเอาธงชาติอิตาลีมาแบ่งเป็นแท่งแล้วเอามาเรียงตามภาพในหัว
“แต่มันยังขาดส่วนหัวอยู่ ซึ่งในเมื่อนี่คือมหกรรมฟุตบอลโลก ผมเลยวางบอลลงไปอย่างเลี่ยงไม่ได้ นั่นเองรูปร่างนักกีฬาของ Ciao จึงเกิดขึ้น”
ด้วยความที่มาสคอตที่เป็นภาพจำในยุคนั้นเป็นตัวการ์ตูนเสียส่วนใหญ่ ทำให้เมื่อทางสมาคมฟุตบอลอิตาลีประกาศผลผู้ชนะการออกแบบ แนวคิดที่ดูเรียบง่ายของบอสการ์ดินจึงเป็นที่สนใจและถูกใจผู้คนที่เริ่มเบื่องานออกแบบเดิมๆ ในทันที โดยหนึ่งในสื่อของประเทศอิตาลีถึงกับชม Ciao ด้วยข้อความว่า ‘ไม่ต้องยิ้มแก่แดด ไม่ต้องมีแก้มแดงก่ำ ไม่มีหมวกโง่ๆ’
ถึงกระนั้น ด้วยความใหม่ของงานออกแบบ ก็ใช่ว่า Ciao จะมีแต่เสียงชื่นชมเพียงอย่างเดียว เพราะเช่นบริษัทของเล่นที่รอผลิตโปรดักต์จากมาสคอตฟุตบอลโลกก็ถึงกับเอามือกุมหัว เนื่องจากด้วยลักษณะของ Ciao นั้นเปลี่ยนเป็นผลิตภัณฑ์ใดๆ แทบไม่ได้ หรือแม้แต่นักฟุตบอลทีมชาติอิตาลีผู้โด่งดังในเวลานั้นอย่าง ลุยจิ ริวา (Luigi Riva) ถึงกับออกมาแสดงความเห็นแบบตรงไปตรงมาว่า เขาไม่ชอบมาสคอตนี้ เนื่องจากมันดูเป็น ‘พินอคคิโอ’ ที่เรียบง่ายเกินไปนั่นเอง
แต่ไม่ว่าใครจะชอบหรือไม่ก็ตาม สุดท้ายเมื่อ Ciao ได้แนะนำตัวเองกับชาวโลก กลายเป็นว่ามันกลายเป็นหนึ่งในมาสคอตประจำฟุตบอลโลกที่ยิ่งใหญ่ที่สุด เพราะถ้าลองเอามาสคอตของแต่ละปีมาเรียงกัน ร้อยทั้งร้อยทุกคนต้องสะดุดตากับ Ciao เป็นแน่ อีกทั้งยิ่งพอเวลาผ่านไปจนถึงปัจจุบัน แม้มีเหล่ามาสคอตเพิ่มขึ้นมาใหม่เรื่อยๆ แต่ก็ไม่มีตัวไหนที่โดดเด่นเหมือน Ciao มันเลยถูกยกให้เป็นมาสคอตที่ ‘คลาสสิก’ เป็นอันดับต้นๆ ในโลกฟุตบอลไปโดยปริยาย
ซึ่งไม่แน่นะ ท่ามกลางการแสดงความเห็นต่อ La’eeb ในวันนี้ อนาคตมันอาจมาบรรจุอยู่ในประเภทเดียวกันกับ Ciao ก็ได้ เพราะในเมื่อกล้าที่จะแตกต่าง การถูกจดจำก็เกิดขึ้นเป็นธรรมดา
อ้างอิง
- World Cup design classics: Mascot Ciao from 1990. https://bit.ly/3EOyCzF
- Behind the mascot, the poster and kits: How the 1990 Italian World Cup flagged a new era for football. https://bit.ly/3Opu5H9