ในโลกนี้ จะบอกว่ามีใครไม่ ‘กลัว’ อิทธิพลจีนเลยก็คงจะพูดได้ไม่เต็มปาก เพราะขนาดสหรัฐอเมริกายังกลัว เพราะจีนไม่ใช่แค่มีทรัพยากรมหาศาล แต่ยังทำการสารพัดเรื่องแบบอุกอาจ ไม่แคร์ ‘มาตรฐานสากล’ หรือกระทั่ง ‘หลักกฎหมายระหว่างประเทศ’ ใดๆ
และล่าสุด รายงานจากยุโรปพบว่า ณ ขณะนี้ ไตรมาสที่ 4 ปี 2022 จีนได้ไปตั้งสิ่งที่คล้าย ‘สถานีตำรวจ’ ในกว่า 20 ประเทศ โดยประเทศอย่างอังกฤษ แคนาดา สเปน และโปรตุเกส ก็กำลังสืบสวนอยู่ ส่วนไอร์แลนด์ได้สั่งให้สถานทูตจีนทำการปิด ‘สถานีตำรวจจีน’ ในไอร์แลนด์แล้ว
ไปถามจีน จีนจะบอกว่าสถานที่เหล่านี้มีไว้เพื่อให้บริการคนจีน แต่อันที่จริงในสายตานานาประเทศ สถานที่เหล่านี้เหมือนกับ ‘สถานีตำรวจ’ ในแง่ที่ว่ามันมีส่วนในการ ‘บังคับใช้กฎหมายจีน’ ซึ่งก็มีตั้งแต่ตามจับ ‘อาชญากรทางเศรษฐกิจ’ ส่งกลับจีน ไปจนถึงการกดดันให้พลเมืองจีนที่ ‘ลี้ภัยทางการเมือง’ ไปยังต่างประเทศต้องกลับจีน
จีนค่อนข้างจะลือชื่อด้านมาตรการกดดันพวกนี้อยู่แล้ว เพราะถ้าครอบครัวไหนมี ‘อาชญากรหนีคดี’ ในต่างประเทศ ครอบครัวที่จีนก็เตรียมโดนตัดสวัสดิการทุกอย่างได้เลย และเด็กๆ ก็อาจไม่ได้เรียนหนังสือด้วยซ้ำ ซึ่งมาตรการแบบนี้ ในสังคมที่มองว่าหน่วยสังคมคือ ‘ครอบครัว’ แบบจีน จะมองว่าเป็นเรื่องปกติ แต่สังคมตะวันตกที่มองว่าหน่วยสังคมคือ ‘ปัจเจกบุคคล’ ก็จะมองว่านี่คือการละเมิดสิทธิส่วนบุคคลร้ายแรง เพราะการที่คนหนึ่งทำผิด แต่กลับลามมาลงโทษครอบครัวเขาด้วยนั้น ผิดมาตรฐานระบบยุติธรรมสังคมสมัยใหม่มาก
แต่สิ่งที่ผิดยิ่งกว่านั้นก็คือ การไป ‘บังคับใช้กฎหมาย’ ในรัฐอื่นๆ ที่ตัวเองไม่ได้มีอำนาจอธิปไตยเหนือเขา ซึ่งนี่ฉีกทั้งหลักนิติธรรมและหลักกฎหมายประเทศทิ้งไปพร้อมกัน
ความโหดคือ ทางเจ้าหน้าที่กระทรวงต่างประเทศจีนเมื่อได้รับการสอบถามเรื่องนี้ กลับตอบสื่อสเปนอย่าง El Correo ว่า “กฎหมายระหว่างประเทศมันอุ้ยอ้ายครับ พวกชาติยุโรปนี่ยอมส่งผู้ร้ายข้ามแดนมาจีนง่ายๆ ซะที่ไหน ผมก็ไม่เห็นว่ามันจะผิดอะไรนะถ้าเราจะกดดันให้อาชญากรกลับมารับโทษน่ะ”
หรือพูดง่ายๆ จีนไม่ได้เห็นว่ากิจกรรมที่เกิดขึ้นนี้เป็นเรื่องผิดอะไร และก็ต้องย้ำว่า จีนไม่ได้ ‘ยอมรับ’ ว่าตัวเอง ‘ทำผิดกฎหมาย’ โดยการเปิด ‘สถานีตำรวจ’ ในต่างแดน เพราะถ้าว่ากันตามเนื้อผ้า สถานที่พวกนี้จีนจะเรียกมันว่า ‘สถานบริการ’ พลเมืองจีนในต่างแดนมากกว่า
และอีกสิ่งที่ต้องสังเกตก็คือ สถานบริการเหล่านี้ก็มีความชัดเจนว่าไม่ไปก้าวก่ายพลเมืองชาติอื่น ไม่ว่าจะเป็นอาชญากรหรืออะไรก็ตาม แต่จะ ‘จัดการ’ เฉพาะคนจีนที่ทำผิดกฎหมายจีนเท่านั้น และนี่ก็น่าจะเป็นเหตุผลที่ ‘สถานบริการ’ เหล่านี้อยู่มาได้ยาวนานจนถึงตอนนี้ โดยนานาชาติไม่ตระหนักรู้ถึงการดำรงอยู่ของมัน
แต่ก็นั่นแหละ สิ่งที่ ‘สถานบริการ’ เหล่านี้ทำ มันดูจะ ‘หมิ่นเหม่ต่อกฎหมาย’ ระดับหลักพื้นฐานมาก เพราะในโลกสมัยใหม่ หลักทั่วไปคือคุณจะ ‘ไม่สามารถบังคับใช้กฎหมาย’ ของชาติคุณในดินแดนชาติอื่นได้อย่างชอบธรรมหรือเป็นเรื่องปกติ คือถ้าคุณจะทำ คุณต้องส่งพวกสปายหรือสายลับมาแอบทำเงียบๆ ไม่ใช่กระทำอย่างโจ่งแจ้งราวกับว่ามันเป็นเรื่องปกติที่พึงทำ แบบที่จีนกำลังทำอยู่ขณะนี้
ซึ่งก็แน่นอน ชาติที่ได้รับรู้แล้ว ไม่มีใครนิ่งเฉย เพราะทุกชาติก็คงรู้ดีว่าถ้าขืนปล่อยให้จีน ‘ละเมิดอธิปไตย’ แบบนี้โดยไม่ทำอะไรเลย ก็ไม่รู้ว่าก้าวต่อไปของจีนนั้นคิดจะทำอะไรต่อไปอีก
อ้างอิง
- Vice. China Accused of Planting Illegal Police Stations Overseas. https://bit.ly/3h8P4kJ
- BBC. Chinese ‘police station’ in Dublin ordered to shut. https://bbc.in/3zETVAL
- Wikipedia. Chinese police overseas service stations. https://bit.ly/3UeXxS4