จำฝังใจเลยนุด! แมวที่ไม่ชอบเล่นกับคน อาจเพราะน้องเคยถูกคนรังแกในวัยเด็ก

ทาสแมวทั้งหลายคงจะคุ้นเคยกับคำว่า ‘แมวเก้าชีวิต’

โดยนัยหนึ่งถ้าอธิบายแบบอิงแอบไสยศาสตร์หน่อยๆ อาจหมายความได้ว่า แมวของคุณมีความเป็นอมตะระดับหนึ่ง สามารถโกงความตายได้ (อย่างน้อยๆ ก็ 9 ครั้งล่ะ)

เอาที่พอคุ้นๆ กันในข่าวและพอจะบรรยายความอภินิหารในแบบแมวๆ ได้ ก็เห็นจะเป็นเรื่องแมวอ้วนตกจากคอนโดโดนกระจกรถแตกยับ แต่น้องกลับไม่เป็นอะไร เพียงฟกช้ำแค่เล็กน้อย

แต่ในอีกแง่มุม ก็มีคำอธิบายแบบวิทย์ๆ ว่า แมวเป็นสัตว์ที่มีทักษะการเอาตัวรอดแต่กำเนิด เช่น สามารถกลับตัวกลางอากาศได้ ทำให้แลนดิ้งได้ถูกท่าถูกจังหวะ (บวกรวมกับปัจจัยอื่นๆ อย่างเรื่องระยะการตก ความเร็วความช้า)

แต่ทักษะการเอาตัวรอดของแมวก็ยังมีเบื้องหลังที่เป็นปัจจัยเสริมอีกอย่าง ไม่ได้มาจากสัญชาตญาณในแบบแมวๆ เพียงอย่างเดียว มันยังมีเรื่องที่ว่าแมวเป็นสัตว์ที่จำฝังใจ ชั่วขณะหนึ่งในความทรงจำแมว มีส่วนเสริมสร้างสัญชาตญาณการเอาตัวรอดให้กับแมวให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น

เป็นต้นว่า แมวจะรู้ว่าสถานการณ์แบบไหน การพบเจอกับสิ่งใดคือเรื่องอันตราย ฯลฯ แมวก็จะหลีกเลี่ยงสถานการณ์นั้น ไม่พาตัวเองเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับสิ่งที่จะสร้างภัยให้กับตัวมันเอง

ซึ่งหนึ่งในกรณีตัวอย่างที่ชัดเจนมาก เป็นเรื่องที่แมวบางตัว (เช่นแมวจร) ไม่ชอบเป็นเพื่อนกับนุดเลย แม้เราจะพยายามตามง้องอนแค่ไหน ซื้ออาหารเปียกก็แล้ว อาหารแห้งก็มา แต่แมวก็ยังมีท่าทีลังเล ไม่กล้าเข้าใกล้ ไม่ยอมจำนนให้กับสิ่งที่เรานำมาหลอกล่อ

อาการเช่นนี้อธิบายได้ว่า เพราะแมวอาจจดจำถึงสิ่งที่เคยโดนนุดสักคนบนโลกทำร้ายมาก่อน แมวจึงมีสภาวะไม่กล้าที่จะเสี่ยงเข้าใกล้คนอีก เห็นทีไรเป็นต้องหนีก่อน ไปหลบซ่อนแล้วยื่นหน้าออกมามองอย่างหวาดๆ

ในทางวิทยาศาสตร์มีการค้นพบว่า แมวเป็นสัตว์ที่มีความทรงจำสองรูปแบบ คือความทรงจำระยะสั้นและระยะยาว

ความทรงจำระยะสั้น ก็คือกิจกรรมประจำวัน เช่น เวลาให้อาหาร หรือชามข้าวฉันอยู่ตรงไหน

ส่วนความทรงระยะยาว จะเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับอุปนิสัยของแมว ดังเช่นที่ยกตัวอย่างไป หากแมววัยละอ่อนถูกคนแกล้งบ่อยๆ ถูกกระทำในสิ่งที่น้องไม่ชอบ น้องก็จะเกิดความกลัว และจดจำเรื่องนั้นฝังใจมาจนโต และจำได้ด้วยว่าต้นเหตุมาจากอะไร

ซึ่งนั่นก็คือเหตุสำคัญที่ทำให้แมวบางตัวไม่อาจญาติดีกับเราได้ ไม่ว่าเราจะพยายามทำตัวเป็นมิตรไปมากแค่ไหน ใช้เสียงสองเสียงสามก็ไม่ช่วย

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าแมวจะเป็นสิ่งมีชีวิตที่เก็บงำความเจ็บฝังใจจนไม่เป็นมิตรกับคน ก็ไม่ต้องกังวลว่าวันหนึ่งแมวจะหันมาแว้งกัดทำร้ายมนุษย์ หรือก่อการยึดครองโลกแต่อย่างใด

ถึงแมวจะเจ็บจำฝังใจนาน แต่ในความเป็นแมวก็ไม่ได้มีความซับซ้อนทางอารมณ์เหมือนกับคน ไม่ถึงขั้นตั้งปณิธาน “ล้างแค้นสิบปียังไม่สาย” อย่างสำนวนนิยายจีนกำลังภายใน

ส่วนพฤติกรรมแปลกๆ อื่นๆ เช่น ชอบข่วน ชอบกัด ชอบฟัดโซฟาจนขาดกระจุย อึฉี่เรี่ยราดไปทั่ว ปัดของตกโต๊ะ เหล่านี้ล้วนแต่เป็นพฤติกรรมแบบแมวๆ อย่างอื่นที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับความแค้นที่มีต่อเราแต่อย่างใด ขอให้ทาสสบายใจเรื่องนี้ได้ – แต่จงทำใจแทน

อ้างอิง

• Can Cats Hold a Grudge? https://shorturl.asia/uYjNt
  How much do cats and dogs remember? https://shorturl.asia/DN7Oh