กลิ่นวานิลลาอาจไม่ได้มาจากต้น แต่มาจาก ‘ก้น’ ของบีเวอร์ กลิ่นอันเป็นเอกลักษณ์และไม่อันตรายต่อมนุษย์
กลิ่นวานิลลามาจากไหน?
ถ้าตอบแบบทั่วๆ ไป แน่นอนอยู่แล้วว่า ‘กลิ่นวานิลลา’ ก็ต้องมาจากต้นวานิลลาที่เป็นพืช แต่รู้ไหมว่า สำหรับกลิ่นวานิลลาสังเคราะห์ มันมีวิธีการได้กลิ่นที่ใกล้เคียง และไม่ได้มาจากพืชอย่างวานิลลาเลยด้วยซ้ำ แต่มันมาจากการใช้สารเคมีต่างหาก
บีเวอร์ | newscientist
และหนึ่งในสารเคมีที่ถูกใช้ในการแต่งกลิ่นวานิลลามาจากต่อมทวารหนักของบีเวอร์…สัตว์ฟันแทะที่ใครหลายคนหลงรัก
คุณไม่ได้อ่านผิด มันมาจากทวารบีเวอร์จริงๆ โดยกลิ่นที่ว่านี้มาจากสาร Castoreum ที่พบผลิตในต่อมบริเวณกระดูกเชิงกราน และโคนหางของบีเวอร์ ซึ่งสารนี้ตามปกติจะมีสีออกน้ำตาล เหนียวและมีกลิ่นหอมสม่ำเสมอ โดยกลิ่นนี้มีไว้ให้บีเวอร์ทำเครื่องหมายสร้างอาณาเขตของมันนั่นเอง
ตามปกติแล้วสารคัดหลั่งทางทวารหนักของสัตว์ชนิดอื่นๆ จะมีกลิ่นที่ไม่ถึงประสงค์ เนื่องจากแบคทีเรียที่สร้างกลิ่นเหม็นในลำไส้ แต่สำหรับสาร Castoreum ในบีเวอร์มันเกิดจากการกินใบและเปลือกไม้ ทำให้เกิดกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์
ที่สำคัญสารนี้ไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (FDA) ของสหรัฐฯ อนุญาตให้ใช้สาร Castoreum เจือปนในอาหารได้อย่างปลอดภัย
บีเวอร์ | koi-i
Joanna Crawford นักนิเวศวิทยาสัตว์จากมหาวิทยาลัย Southern Illinois ระบุว่าขั้นตอนการนำสารออกมาคือให้บีเวอร์ดมยาสลบเพื่อให้หลับไปและทำการ “รีด” ออกมาเหมือนกับรีดนมวัว สารนี้ถูกนำมาสกัดและใช้ในการปรุงอาหารและน้ำหอม
แต่อย่าเพิ่งตกอกตกใจสาร Castoreum ถูกนำมาใช้ในอาหารไม่มากนักเพราะในปัจจุบันมันเป็นของหายาก บีเวอร์ไม่ได้มีมากมายเหมือนในอดีต ทำให้ในตอนนี้มันมีราคาแพง และส่วนมากมันถูกใช้ในเทียนหอมและน้ำหอมมากกว่าในปัจจุบัน
แล้วส่วนใหญ่กลิ่นวานิลลามาจากไหน?
คำตอบไม่ได้น่าสนใจเท่ากับต่อมทวารหนักของบีเวอร์ เพราะกลิ่นสังเคราะห์ส่วนใหญ่ในตอนนี้สร้างจากสารประกอบอินทรีย์ที่พบในเมล็ดถั่วของวานิลลาเองแต่สามารถสกัดให้มีกลิ่นและจำนวนที่มากกว่า นอกจากนี้ยังสามารถสร้างได้จากสาร ไกวเอคอล (Guaiacol) จากไม้หรือเปลือกไม้มากกว่า
ดังนั้นกลิ่นวานิลลาอาจมาจากต่อมทางทวารหนักของบีเวอร์จริงๆ แต่ไม่ใช่กลิ่นสังเคราะห์ส่วนใหญ่ที่เราได้กินในไอศกรีม เค้ก และขนมหวาน อย่างแน่นอน เพราะการจะรีดสารออกจากบีเวอร์ในปัจจุบันมันราคาแพงยิ่งกว่า ต้องขอบคุณวิทยาศาสตร์ที่สามารถสังเคราะห์กลั่นจากอย่างอื่นในราคาถูกให้เราได้กินกัน
อ้างอิง
- National Geographic. Beaver Butts Emit Goo Used for Vanilla Flavoring. https://on.natgeo.com/3d2vfaz
- Edinburgh news. Where does vanilla flavouring come from? Beaver castoreum explained – and why we use it in cakes and icing. https://bit.ly/3fRVRN7
- Inews. Where does vanilla flavouring come from? Truth behind the viral TikTok claim about beavers and castoreum. https://bit.ly/39RVE95