เชื่อว่าหลายคนในที่นี้คงเคยคิดมากหรือกังวลเกี่ยวกับเรื่องต่างๆ ในชีวิต ทั้งเรื่องที่อาจจะเกิดขึ้นผ่านไปแล้ว หรือแม้แต่เรื่องในอนาคตที่ยังมาไม่ถึง และหลายครั้งเราก็อาจจะมีความสงสัยเกิดขึ้นในใจว่าเราคิดมากเกินไปหรือเปล่านะ แค่ไหนถึงจะเรียกได้ว่าเราเริ่มเป็นคนคิดมากเกินไปแล้ว
จากคำอธิบายของ Denielle Syslo นักบำบัด และ Dr. Paulette Sherman นักจิตวิทยา สามารถสรุปสาเหตุหลักที่นำไปสู่การเป็นคนคิดมากได้ทั้งหมด 3 ปัจจัยด้วยกัน
- ปัจจัยแรกและเป็นปัจจัยหลักก็คือ ‘ความเครียด’ : ความเครียดเป็นรูปแบบการตอบสนองต่อความกลัวที่เกิดขึ้นในชีวิต เมื่อเราเกิดความกลัวจึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่า ความคิดกังวลมากมายก็พร้อมที่จะเข้ามาในหัวเราอย่างรวดเร็ว ทำให้เราเกิดความเครียดจนนำไปสู่การคิดมากได้นั่นเอง
- ปัจจัยต่อมาคือ ‘การบอบช้ำทางจิตใจ’ จากเหตุการณ์ในอดีตที่เคยผ่านมา : คนที่มีเรื่องบาดแผลทางจิตใจมักจะรู้สึกไม่มั่นคงมากกว่าคนทั่วไป จึงมีแนวโน้มที่จะเป็นคนคิดมากได้มากกว่า เพราะบาดแผลทางจิตใจที่เกิดขึ้นจะเปลี่ยนการพัฒนาสมองให้อยู่ในสภาวะที่ระมัดระวังมากเกินไป และทำให้เราเกิดความกังวลต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวอยู่เสมอ
- ปัจจัยสุดท้ายคือ ‘การเป็นคนที่ยึดติดกับความสมบูรณ์แบบ’ : คนที่ยึดติดกับความสมบูรณ์แบบในที่นี้รวมถึงคนที่ชอบควบคุมสิ่งต่างๆ รอบตัว หรือคิดว่าตัวเองสามารถควบคุมสิ่งต่างๆ ได้ ดังนั้นคนกลุ่มนี้จึงมีแนวโน้มที่จะกลายเป็นคนคิดมากได้ เพราะเขามักจะคิดกังวลว่าตัวเองอาจไม่สามารถควบคุมบางเรื่องในชีวิต หรือหมกมุ่นกับความคิดต่างๆ มากเกินไป
ต่อมา คำถามที่หลายคนคงสงสัยก็คือ แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรล่ะว่าเราเป็นคนคิดมากหรือเปล่า? เราลองมาสำรวจตัวเองแบบง่ายๆ ลองตอบคำถามเหล่านี้กับตัวเองดูกัน
- นึกถึงอดีตที่ผ่านมาแล้วอยู่บ่อยๆ และมักจะกังวลว่าอนาคตอาจมีเรื่องอะไรแย่ๆ รอคอยอยู่
- ไม่กล้าตัดสินใจทำอะไรเพราะกลัวว่าจะตัดสินใจผิดพลาด
- คิดหรืออ่านอะไรบางอย่างซ้ำไปมาเพื่อหาความหมายที่แท้จริงของเรื่องนั้นๆ
- มีคำว่า ‘จะเกิดอะไรขึ้น’ หรือ ‘ควรจะ’ เกิดขึ้นในความคิดตลอดเวลา
- นอนไม่ค่อยหลับเพราะชอบคิดเรื่องต่างๆ ก่อนเข้านอน
- กังวลอยู่บ่อยครั้งว่าคนอื่นจะคิดอย่างไรเกี่ยวกับตัวเรา หรือกังวลว่าพวกเขาต้องการอะไร
ถ้าคำตอบส่วนมากของเราคือ ‘ใช่’ ก็แสดงว่าเรามีแนวโน้มที่จะเป็นคนคิดมากเกินไปแล้วล่ะ! วันนี้เราจึงมีเทคนิคดีๆ ที่ช่วยให้ทุกคนเลิกคิดมากและใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขมากขึ้นมาแนะนำ
- หากิจกรรมอะไรก็ตามที่ช่วยให้เลิกคิดมาก อาจจะเป็นการออกกำลังกาย การออกไปเดินเล่น หรือการช้อปปิ้ง เพื่อให้เรามีเวลาจดจ่อกับอย่างอื่นมากกว่าการคิดหมกมุ่นในเรื่องต่างๆ
- ใช้ชีวิตอย่างมีสติมากขึ้น เพราะการมีสติจะช่วยให้เราอยู่กับปัจจุบันได้มากขึ้น และกังวลเกี่ยวกับอนาคตน้อยลง
- จดบันทึกความคิดกังวลต่างๆ ไว้ก่อน เพื่อให้ตัวเองได้ค่อยๆ คิดทบทวนในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง แทนการปล่อยให้ความคิดวกวนนั้นเกิดขึ้นทั้งวัน
- เชื่อมั่นในความคิดและสัญชาตญาณของตัวเอง เพราะบางครั้งการตัดสินใจตามความรู้สึกและสัญชาตญาณอาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีของการเริ่มทำอะไรใหม่ๆ แทนที่จะยึดติดอยู่กับความคิดมากจนไม่กล้าเริ่มลองทำอะไรเลย
มันอาจจะเป็นเรื่องยากที่เราจะห้ามตัวเองไม่ให้คิดมากเมื่อสถานการณ์และสิ่งต่างๆรอบตัวเราที่เกิดขึ้นทุกวันนี้ทำให้เราเกิดความกลัวและรู้สึกไม่มั่นคงในชีวิตแต่การคิดมากเกินไปก็สามารถส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตของเราและทำให้เราใช้ชีวิตอย่างไม่มีความสุขเท่าที่ควรได้ดังนั้นคงดีกว่าถ้าเราคิดกังวลให้น้อยลงและใช้ชีวิตอยู่กับปัจจุบันให้มีความสุขมากขึ้น
อ้างอิง
- Therapists Say This Could Be The Reason You’re Prone To Overthinking. https://bit.ly/3FVCOvt
- Seven Strategies To Stop Overthinking. https://bit.ly/3pSu6sA