ถ้าพูดถึง ‘เสือโคร่ง’ ในโลกนี้ หลายๆ คนก็คงจะรู้ว่าปริมาณมันน้อยลงมากแล้วในปัจจุบัน น่าจะมีรวมกัน ‘ตามธรรมชาติ’ ไม่ถึง 5,000 ตัว และประมาณ 60-70 เปอร์เซ็นต์ของพวกมันอยู่ที่อินเดีย
แต่สิ่งที่คนส่วนใหญ่ไม่รู้ก็คือ จริงๆ เสือโคร่งในโลกมีมากกว่านั้น แต่มัน ‘อยู่นอกป่า’ หรืออยู่ในพื้นที่ของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นสวนสัตว์ ศูนย์อนุรักษ์ ฟาร์มเสือ หรือกระทั่งในบ้านคน
และในโลกนี้ ประเทศที่คาดว่าน่าจะมีเสือโคร่งอยู่มากที่สุดในโลกคือสหรัฐอเมริกา โดยคาดว่ามีจำนวนถึง 10,000 ตัว และไม่มีตัวไหนอยู่ ‘ตามธรรมชาติ’ เลย เพราะประเทศนี้ไม่เคยมีเสือโคร่งอยู่ตามธรรมชาติมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว
ทำไมอเมริกาถึงมีเสือโคร่งมากมายขนาดนี้ เราอาจต้องย้อนไปอธิบายขนาดของประเทศยันเรื่องกฎหมาย
ในทางประชากร สหรัฐฯ เป็นประเทศใหญ่ มีประชากรเป็นอันดับ 3 ของโลก การมีเสือ ‘เยอะ’ ก็ไม่แปลก เพราะถ้าเทียบกับจำนวนเสือประมาณ 3,000 ตัวตามธรรมชาติของอินเดียก็เหมาะสมกับขนาดประเทศและพื้นเพที่เป็นที่อยู่ของเสือโคร่ง และเสือโคร่งประมาณ 5,000 ตัวในฟาร์มเสือโคร่งของจีน ก็เหมาะกับเหตุผลที่จีนจะเพาะเสือไว้ทำ ‘ยาจีน’
แต่ในทางกลับกัน เสือโคร่งราว 10,000 ตัวในสหรัฐฯ มีแค่ราวๆ ไม่เกิน 400 ตัวเท่านั้นที่อยู่ในสวนสัตว์ที่มีใบอนุญาต ดังนั้นที่เหลืออีก 9,000 กว่าตัว คืออยู่ในฟาร์มเอกชน และกับคนทั่วไปที่เลี้ยงไว้เล่นๆ ทั้งหมด
ทำไมถึงเป็นแบบนั้น? อันนี้ต้องเข้าใจระบบกฎหมายอเมริกาก่อนว่า รัฐบาลกลางนั้นอาจจะมีอำนาจกฎหมายที่ครอบคลุมทั้งประเทศก็จริง แต่การออกกฎหมายควบคุมเรื่องพวกนี้ทำได้ยากมากๆ เพราะประเทศนี้ถือว่าแต่ละรัฐมีอำนาจในการกำหนดชะตาชีวิตตัวเองมากๆ (กฎหมายควบคุมอาวุธปืนที่ออกไม่ได้ซะทีเป็นตัวอย่างที่ชัดเจน) และแม้ว่าอเมริกาจะถือว่าเสือโคร่งเป็นสัตว์คุ้มครองตามกฎหมายระหว่างประเทศที่ลงนามและได้ให้สัตยาบันเอาไว้ แถมยังห้ามนำเข้า แต่ในระดับ ‘ภายในประเทศ’ ก็ยังไม่มีกฎหมายของรัฐบาลกลางใดๆ ที่จะครอบคลุมการเลี้ยงเสือหรือเพาะพันธุ์เสือทั่วประเทศ ดังนั้นมันเลยขึ้นกับกฎหมายของแต่ละรัฐเต็มๆ
ในอเมริกามี 50 รัฐ และมีเพียง 30 รัฐที่มีกฎหมายห้ามเลี้ยงเสือ (และพวก ‘สัตว์ป่าอันตราย’) มี 14 รัฐที่จะเลี้ยงได้ต้องมีใบอนุญาต (ซึ่งก็ว่ากันว่าใบอนุญาตนี้ของ่ายสุดๆ แค่กรอกแบบฟอร์มและจ่ายเงินประมาณ 30 ดอลลาร์ หรือประมาณ 1,000 บาท ก็จบแล้ว) และมีอีก 6 รัฐที่จะเลี้ยงเสือก็เลี้ยงได้เลย ไม่มีกฎหมายใดๆ ควบคุมทั้งนั้น (ซึ่งรัฐทั้ง 6 คือ นอร์ธแคโรไลนา เซาธ์แคโรไลนา วิสคอนซิน เนวาดา แอละบามา และเวสต์เวอร์จิเนีย)
ในทางปฏิบัติ ถ้ามีบางรัฐอนุญาตให้เลี้ยงเสือได้ และบางรัฐไม่มีการกำกับดูแลใดๆ คนที่อยากเลี้ยงเสือในรัฐที่ห้ามเลี้ยงก็อาจจะแอบไปเอาเสือมาจากรัฐอื่นที่เลี้ยงได้โดยเสรีก็ได้ และเคสแบบนี้ก็มีจริงๆ เพราะอย่างรัฐนิวยอร์คที่ห้ามเลี้ยงเสือ แต่ก็เคยมีคนแอบเลี้ยง และเคสแบบนี้ก็มีทั่วไปในอเมริกา
ทำไมมันยุ่งเหยิงแบบนี้? แน่นอน พวกองค์กรสัตว์ป่าก็ไม่ปลื้ม และหน่วยงานด้านสัตว์ป่าของรัฐก็ไม่ปลื้ม แต่ประเด็นคือ ทั้งสหรัฐอเมริกา มี ‘ผู้ตรวจการสัตว์ป่า’ ซึ่งมีหน้าที่โดยตรงในการดูแลการลักลอบเลี้ยงสัตว์ป่าทั้งประเทศ เพียง 120 คนเท่านั้น หรือพูดง่ายๆ มีบุคลากรน้อยกว่างานมากๆ ทำให้ดูแลไม่ทั่วถึง ซึ่งก็ต้องไม่ลืมว่า คนเหล่านี้ไม่ได้มีหน้าที่ตรวจแค่เสือ สัตว์อย่างอื่นก็ต้องตรวจ ดังนั้นการดูแลอย่างละเอียดมันจึงเป็นไปไม่ได้
ถามว่าทำไมภาครัฐไม่แฮปปี้กับเรื่องนี้ เบื้องต้นเลยก็คือเหตุผลตามสามัญสำนึกว่ามัน ‘อันตราย’ ที่จะให้สัตว์ป่าแบบนี้อยู่ในที่คุมขังของใคร เพราะในรอบ 30 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ปี 1992 ก็มีเคส ‘เสือหลุด’ มาทำร้ายคนเกิน 100 เคส และสำหรับตัวเสือเอง นักอนุรักษ์ก็จะมองว่ามันผิดธรรมชาติอยู่แล้วที่จะอยู่กับมนุษย์ ซึ่งทั่วๆ ไปคนที่ไม่รู้เรื่องรู้ราวก็เสี่ยงจะเลี้ยงไม่ไหวด้วย เพราะแค่ค่าอาหารเสือที่จะทำให้เสือได้โภชนาการครบ ก็น่าจะล่อไปราวๆ 300,000 บาทต่อตัวต่อปี หรือพูดง่ายๆ จะ ‘เลี้ยงดี’ ต้องมีเงินแบบเยอะๆ เลย และคนจำนวนไม่น้อยก็ไม่คิดว่าการเลี้ยงจริงๆ ต้องเสียเงินขนาดนี้ ผลคือเสือก็จะขาดสารอาหารบ้าง หรือขั้นเลวร้ายก็คือ คนก็แอบเอาไปปล่อยทิ้งเพราะเลี้ยงไม่ไหว
เรื่องนี้จริงๆ พวกองค์กรด้านสัตว์ป่าก็พยายามต่อสู้ให้รัฐบาลกลางออกกฎหมายห้ามเลี้ยงเสือให้ครอบคลุมทั่วประเทศมานานแล้ว โดยกฎหมายที่ชื่อ Big Cat Public Safety Act ก็เพิ่งผ่านสภาล่างไปแบบชนะล้นหลามในปลายเดือนกรกฎาคม 2022 และก็ต้องไปลุ้นต่อว่าทางวุฒิสภาและประธานาธิบดีจะอนุมัติกฎหมายนี้หรือไม่
ถ้ากฎหมายผ่านได้ในที่สุด เราก็อาจมีมุกตลกๆ ไปล้ออเมริกาได้ว่า ในที่สุดประเทศนี้การมีเสือนั้นก็จะยากกว่าการมีปืนซะที
อ้างอิง
- The Guardian. How did America end up with the world’s largest tiger population? https://bit.ly/3vOGNqK
- Smithsonian Magazine. America Has a Tiger Problem And No One’s Sure How to Solve It. https://bit.ly/3vP7VGb
- The Humane Society of the United States. Breaking: Big Cat Public Safety Act passes the U.S. House of Representatives on International Tiger Day. https://bit.ly/3A3DJJT
- Scroll.in. As long as China has its tiger farms, wild tigers in Asia are on borrowed time. https://bit.ly/3Q6rbHg
- Wikipedia. Tiger. https://en.wikipedia.org/wiki/Tiger