ย้อนดู 5 หนังในอดีตที่มี AI เป็นตัวละครหลัก

ยุคนี้ คำว่า AI ดูจะกลายเป็นดาบสองคมที่สังคมยุคใหม่พร้อมอ้าแขนต้อนรับกับวิวัฒนาการอันน่าทึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการเสกภาพอันสวยสดงดงามภายในชั่วพริบตา หรือว่าจะเปลี่ยนหน้าเราให้กลายเป็นหน้าอนิเมะได้อย่างฉับไว ไปจนถึงการเป็นเลขาฯ ส่วนตัวที่ช่วยย่อยข้อมูลให้เราอย่างรวดเร็วโดยไม่ต้องเสียเวลาค้นหาข้อมูล

แต่ภายใต้ความสะดวกสบายที่ช่วยรองรับความเร่งรีบของสังคมยุคใหม่ AI ก็แฝงความน่ากลัวให้กับคนทำงาน โดยเฉพาะสายบันเทิงอยู่ไม่ใช่น้อย ไม่ว่าจะเป็นความสามารถในการเขียนบทหนังได้ทั้งเรื่อง หรือการใช้เทคโนโลยีสร้างตัวตนใหม่ให้กับนักแสดงจนสตูดิโอมากมายเริ่มเล็งเห็นประโยชน์ของ AI นำมาใช้งานทดแทนแรงงานมนุษย์ จนท้ายที่สุดสมาคมผู้เขียนบทและสมาคมนักแสดงต้องประท้วงหยุดงาน เพื่อยุติความคิดจากสตูดิโอที่แสวงผลการทำงานอย่างรวดเร็วของจักรกลอัจฉริยะจนละเลยแรงงานคนจริงๆ (ซึ่ง ณ ขณะนี้ก็ยังไม่มีข้อยุติ)

แม้ AI เพิ่งจะเข้ามามีบทบาทต่อมนุษยชาติอย่างจริงจัง แต่ในโลกภาพยนตร์ AI เป็นทั้งมิตรและศัตรูมาอย่างช้านาน เรามาย้อนดูวิวัฒนาการของ AI ในฐานะศัตรูตัวสำคัญในโลกภาพยนตร์ที่แสดงถึงความหวาดกลัวที่ผู้คนมีต่อเทคโนโลยี แถมยังทำนายโลกของอนาคตภายภาคหน้าได้อย่างแม่นยำกัน

HAL 9000 (2001: A Space Odyssey, 1968)

แม้ปัญญาประดิษฐ์ จะถือกำเนิดมาตั้งแต่ยุคหนังเงียบ ที่เห็นได้ชัดเจนคือจักรกลสาวในหนัง Metropolice (1927) แต่ถ้าจะกล่าวถึงปัญญาประดิษฐ์ที่มีลักษณะใกล้เคียงและสมจริงที่สุด ชื่อแรกที่นึกถึงน่าจะเป็น HAL 9000 จากหนัง ‘2001: A Space Odyssey’ ของ สแตนลีย์ คูบริก (Stanley Kubrick) ที่สร้างจากนิยายของ อาร์เธอร์ ซี. คลาร์ก (Arthur C. Clarke)

โดย HAL 9000 นี้ คือคอมพิวเตอร์อัจฉริยะที่ควบคุมยานอวกาศ Discovery One ในภารกิจสำรวจดาวพฤหัสบดี ด้วยความสามารถหลากหลายและค่อยๆ เรียนรู้มนุษย์ HAL 9000 จนสามารถรู้ความละเอียดอ่อนของมนุษย์ ก่อนจะไต่ระดับความน่ากลัว จากเพื่อนกลายเป็นศัตรูที่ทั้งฉลาดและแสนโหดร้าย

HAL 9000 จึงกลายเป็น AI ที่มีความเสมือนจริงในโลกแห่งความจริงที่สุด ณ ปัจจุบัน จนหลายคนต่างพากันหวาดกลัวล่วงหน้าว่า อนาคตอาจจะมีจักรกลอัจฉริยะที่พร้อมยึดครองโลกได้สักวัน 

Skynet (Terminator 2: Judgment Day, 1991) 

แม้การเดินทางข้ามเวลาเพื่อหยุดยั้งการเปลี่ยนโลกเข้าสู่ยุคสงครามจักรกล จะเป็นเรื่องเพ้อฝันเกินจริงและเหลือเชื่อไปสักหน่อย แต่องค์กร Skynet ที่สร้างขึ้นในหนัง กลับมีโอกาสเกิดขึ้นได้ในอนาคต

โดยในหนัง ‘Terminator 2: Judgment Day’ ของ เจมส์ คาเมรอน  (James Cameron) นั้น Skynet เป็นเครือข่ายคอมพิวเตอร์อัจฉริยะเทียม (Artificial General Intelligence) ที่ถูกสร้างขึ้นโดยกระทรวงกลาโหมสหรัฐอเมริกา ในภาพยนตร์ ตัว Skynet ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อควบคุมระบบป้องกันภัยทางอากาศของสหรัฐฯ แต่ในที่สุดก็กลายเป็นหุ่นยนต์ล่าสังหารที่จ้องจะทำลายล้างมนุษยชาติ จนเกิดสงครามครั้งใหญ่ระหว่างคนกับหุ่นยนต์

กล่าวคือ Skynet อาจเกิดขึ้นจริงได้ เนื่องจากกระทรวงกลาโหมหลายประเทศ เริ่มเล็งเห็นศักยภาพของจักรกลอัจฉริยะที่มีอานุภาพทำลายล้างโดยไม่จำเป็นต้องพึ่งพากำลังพลและอาวุธ ที่เห็นภาพชัดเจนคือ อากาศยานไร้คนขับ หรือ โดรน ที่ตอนนี้กลายเป็นหน่วยสอดแนมและอาวุธสังหารในหลายพื้นที่ ดังนั้นคงไม่แปลกอะไร หากสักวันหนึ่งจะมีหุ่นยนต์รบที่พร้อมต่อสู้แทนทหาร และอาจจะมีสักวันหนึ่งที่มันจะฝ่าฝืนคำสั่งและแปรเปลี่ยนเป็นศัตรูกับมนุษย์ได้ในอนาคต

Samantha (Her, 2013)

แม้เราจะเรียก AI ในหนัง ‘Her’ อย่าง Samantha ว่าศัตรูตัวร้ายไม่ได้อย่างเต็มปากเต็มคำนัก แต่สาวผู้เปรียบเสมือนเลขาฯ คู่ใจ ไปจนเกือบจะเป็นคู่รักปัญญาประดิษฐ์นี้กลับทำร้ายหัวใจ วาคีน ฟีนิกซ์ (Joaquin Phoenix) ไม่รู้ตัว

Samantha โปรแกรมอัจฉริยะ ที่ตอบรับคนเหงาอย่าง Theodore ไม่ว่าจะเรื่องงาน เรื่องส่วนตัว และเรื่องของหัวใจ จนทำให้ Theodore แทบจะตัดขาดโลกแห่งความจริง และหมกมุ่นอยู่กับโปรแกรมเสมือนจริงจนแทบจะแยกแยะไม่ออก เมื่อเขาได้ตกหลุมรักปัญญาประดิษฐ์นี้ไปเสียแล้ว

Samantha เอาจริงๆ ก็แทบไม่ต่างกับ Siri ในยุคปัจจุบัน แต่ความรู้สึกนึกคิดและความอ่อนโยนของ Siri ยังคงละเอียดอ่อนไม่เท่า แต่นับวันโลกยุคหลังโควิดก็เต็มไปด้วยผู้คนที่เปลี่ยวเหงาอ้างว้าง ขณะเดียวกัน บางคนก็เริ่มมีปัญหาในการเข้าสังคม จึงมีผู้คิดค้น AI ที่พร้อมจะรองรับความเปลี่ยวเหงา ถึงขนาดประมวลภาพและเสียงของผู้ที่จากไป เพื่อย้ายความทรงจำมาอยู่ใน AI ก็น่าจะพัฒนาได้สำเร็จในอีกไม่ช้านาน

Megan (M3GAN, 2023)

ตุ๊กตาปัญญาประดิษฐ์ ที่คิดค้นเพื่อหวังให้เป็นเพื่อนและเป็นพี่เลี้ยงให้กับเด็กๆ ยามที่พ่อแม่ต้องออกไปทำงานนอกบ้าน แต่เพื่อนที่แสนดีกลับทวีความโหดร้ายขึ้นเรื่อยๆ เมื่อ AI ได้จดจำข้อมูลทั้งดีทั้งร้ายที่หลั่งไหลในอินเทอร์เน็ต ที่ไม่เพียงเปลี่ยนนิสัยของหุ่นเท่านั้น แต่ยังสร้างเด็กน้อยให้กลายเป็นเด็กก้าวร้าวอีกด้วย

เทคโนโลยีกับเด็ก ดูจะเป็นของคู่กันมาช้านาน เพราะความใหม่ชวนว้าว ดูจะเป็นของหวานให้เด็ก (ไปจนถึงผู้ใหญ่อย่างเราๆ) ได้อยากเข้าไปทดสอบทดลอง แต่ในความวูบวาบของเทคโนโลยีนั้น ก็ดูจะแทรกยาพิษไปด้วยอย่างไม่รู้ตัว ไม่ว่าจะเป็นการทำลายสมาธิของเด็ก ที่ยังเป็นข้อถกเถียงอยู่ ไปจนถึงการใช้ความสนุกล่อลวงให้เราไปแปลงภาพตัวเองเป็น AI ซึ่งอาจจะถูกดูดข้อมูลส่วนตัวไปอย่างที่เราไม่รู้ตัว

แต่ถึงกระนั้น AI ที่มาในรูปแบบของเล่น คือจุดเริ่มต้นในการสร้างหุ่นยนต์ และจุดเริ่มของเทคโนโลยีที่พร้อมจะพัฒนาในวันข้างหน้า และปัจจุบันเราก็เริ่มพบเห็นหุ่นยนต์จักรกลอัจฉริยะเป็นรูปเป็นร่าง ที่ล้วนแล้วแต่มีจุดเริ่มจากตุ๊กตาแทบทั้งสิ้น

The Entity (Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One, 2023)

แม้ ทอม ครูซ (Tom Cruise) จะพยายามสร้างความเป็นมนุษย์ด้วยการแสดงฉากเสี่ยงตายผาดโผนด้วยตัวเองขนาดไหน แต่ศัตรูตัวล่าสุดอย่าง The Entity ก็สะท้อนภาพน่ากลัวของเทคโนโลยีเอาไว้อย่างชวนน่าขนลุกไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นการควบคุมทุกสิ่งบนโลกนี้ได้อย่างชาญฉลาด ยังสามารถปลอมแปลงตัวตนจนทำให้สายลับพันหน้าอย่าง Ethan Hunt ยังต้องหวาดกลัว

ยิ่งในโลกที่มิจฉาชีพแฝงตัวปะปนอยู่ในสังคมเรา ไม่ว่าจะมาในรูปแบบของโทรศัพท์จากเจ้าหน้าที่ราชการ หรือในโซเชียลที่เพียงคุณเผลอคลิกเดียวก็อาจโดนดูดเงินจนเกลี้ยงกระเป๋าได้ และนับวันมิจฉาชีพจะมีกลโกงที่บียอนด์ไปเรื่อยๆ การรู้เท่าทันเทคโนโลยี อาจเป็นเพียงสิ่งเดียวที่ทำให้เรารอดพ้นจากมิจฉาชีพไปได้

แม้ AI จะดูเป็นสิ่งที่น่ากลัว แต่ไม่ว่าอย่างไร การใช้ปัญญาประดิษฐ์ให้ถูกจุดประสงค์ ไม่ปฏิเสธที่จะอยู่กับสิ่งนี้ และใช้ชีวิตร่วมกันกับเทคโนโลยี อาจจะเป็นผลดีกว่าจะมาหวาดกลัวกัน

บทความที่คุณอาจสนใจ:

4 เกร็ดที่น่าสนใจของหนัง Almost Famous ที่จะทำให้คุณรักหนังเรื่องนี้ยิ่งขึ้นไปอีก

ดาร์เรน อโรนอฟสกี เผยภาพ ‘The Sphere’ จอหนังที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ติดตาม BrandThink Cinema ช่องทางอื่นๆ ได้ที่: https://linktr.ee/brandthinkcinema