วันที่ 22 เมษายนของทุกปี ถือเป็น ‘วันคุ้มครองโลก’ (Earth Day) ที่เกิดขึ้นเพื่อสร้างความตระหนักในการดูแล ‘บ้าน’ ของเราทุกคน อันเนื่องมาจากภัยคุกคามสิ่งแวดล้อมที่จะส่งผลอันตรายต่อมนุษย์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
แต่ทำไมวันคุ้มครองโลกถึงต้องเป็นวันที่ 22 เมษายน?
ต้องย้อนกลับไปในช่วงทศวรรษ 1950-1960 ที่สหรัฐอเมริกาอยู่ในช่วงเวลาเติบโตทางเศรษฐกิจขนานใหญ่หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 พร้อมกับการพัฒนาทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่รุดหน้าอย่างมาก
แต่ทว่าก็มีทุนทางสังคมบางอย่าง คือสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศที่ได้รับผลกระทบจากการพัฒนาดังกล่าว ซึ่ง ‘เกย์ลอร์ด เนลสัน’ (Gaylord Nelson) นักการเมืองจากพรรครีพับลิกันเป็นบุคคลสำคัญที่เห็นถึงปัญหาที่เกิดขึ้น และได้พยายามผลักดันโครงการต่างๆ เพื่อการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม ตั้งแต่ที่เขาได้รับตำแหน่งผู้ว่าการรัฐวิสคอนซิน จนได้รับการขนานนามว่า ‘ผู้ว่าการฯ นักอนุรักษ์’
ต่อมาเขาก็ได้รับเลือกให้เป็นสมาชิกวุฒิสภาของสภาคองเกรสในปี 1962 ซึ่งไม่ว่าในช่วงเวลาที่เขาดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภา จะมีการผลัดเปลี่ยนตัวประธานาธิบดีไปแล้วสักกี่คน แต่สิ่งที่เขายังคงยืนหยัดผลักดัน คือ ประเด็นของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการผลักดันผ่านกฎหมายและโครงการต่างๆ รวมถึงการสื่อสารไปยังสมาชิกรัฐสภา เพื่อให้พวกเขาเห็นถึงความสำคัญต่อภัยคุกคามระบบนิเวศ
จนกระทั่งในปี 1969 เกิดเหตุการณ์น้ำมันรั่วไหลครั้งใหญ่ในเมืองซานตาบาร์บารา รัฐแคลิฟอร์เนีย พร้อมๆ กับการชุมนุมประท้วงต่อต้านการทำสงครามเวียดนามในหมู่นักเรียน นักศึกษา จึงจุดประกายให้เนลสันคิดวิธีในการผลักดันใหม่ๆ ขึ้น นั่นคือแนวคิดในการเสริมสร้างความตระหนักรู้ในมหาวิทยาลัยและต่อสาธารณะ
พร้อมกับชักชวนให้ พีต แมกคลอสคีย์ (Pete McCloskey) สส. เพื่อนร่วมพรรคกับเนลสัน และ ‘เดนิส เฮย์ส’ (Denis Hayes) นักกิจกรรม ร่วมกันขับเคลื่อนและดำเนินโครงการดังกล่าว
โดยพวกเขาได้เลือกให้ 22 เมษายน 1970 เป็นวันที่พวกเขาจะเริ่มต้นในการเผยแพร่สู่สาธารณชน เนื่องจากในวันดังกล่าวตรงกับช่วงระหว่าง Spring break ซึ่งเป็นช่วงวันหยุดยาวจากการเรียนของโรงเรียนและมหาวิทยาลัยในสหรัฐฯ และการสอบปลายภาค เพื่อให้นักเรียนและนักศึกษาได้มีส่วนร่วมมากที่สุด
เมื่อประกาศเรื่องนี้ผ่านออกสื่อ และลงเอยกับชื่อกิจกรรมว่า ‘Earth Day’ ก็ได้รับความสนใจจากผู้คนอย่างล้นหลาม โดยชาวอเมริกันจำนวน 20 ล้านคนได้ออกมาเดินขบวนชุมนุมตามถนนหนทาง สวนสาธารณะ และหอประชุมต่างๆ
ด้วยเหตุนี้วันคุ้มครองโลกจึงถือกำเนิดอย่างเป็นทางการในวันที่ 22 เมษายน 1970 ส่งผลให้ภายในปลายปีเดียวกันมีการก่อตั้งสำนักงานคุ้มครองสิ่งแวดล้อมของสหรัฐอเมริกา รวมไปถึงการออกกฎหมายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นทางการในเวลาต่อมา
ส่วนการยอมรับวันดังกล่าวในระดับสากล เกิดขึ้นในปี 1990 เมื่อผู้นำด้านสิ่งแวดล้อมกลุ่มหนึ่งได้ติดต่อเฮย์สเพื่อจัดงานรณรงค์ระดับโลกและนำไปสู่การจัดกิจกรรมใน 141 ประเทศ มีผู้เข้าร่วมถึง 200 ล้านคน
อ้างอิง
- Earthday. THE IDEA FOR THE FIRST EARTH DAY. https://www.earthday.org/history/
- nelsonearthday. Meet Gaylord Nelson: Founder of Earth Day. https://nelsonearthday.net/gaylord-nelson-founder-of-earth-day/