ฟังชื่อหัวข้อแล้วอาจจะดูงงงวยกันสักนิด แต่แท้จริงแล้ว Law of Jante ก็คือเคล็ดลับสร้างสังคมไม่เหลื่อมล้ำจากสแกนดิเนเวียนั่นเอง เพราะกลุ่มประเทศอย่าง เดนมาร์ก นอร์เวย์ และสวีเดน หรือเป็นที่รู้จักกันในนามกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวียนั้น เป็นประเทศที่ติดอันดับการมีคุณภาพชีวิตที่ดีมาโดยตลอด
อาทิ การกระจายรายได้ที่ดีมาก ๆ สวัสดิการสังคมดีเยี่ยม ความเหลื่อมล้ำในสังคมต่ำ ความไว้เนื้อเชื่อใจรัฐบาลสูง ไปจนถึงเหตุผลที่สำคัญที่สุดก็คือ คนในประเทศเหล่านั้นมีความสุข
ขอเท้าความกันสักนิดว่าชื่อของ Law of Jante นั้นมาจากนิยายของ Aksel Sandemose นักเขียนนิยายชาวสแกนดิเนเวีย ในนิยายมีการเล่าถึงเมืองเล็ก ๆ ในเดนมาร์กนามว่า Jante ซึ่งเมืองนี้จะมีกฎอยู่ 10 ข้อให้ชาวเมืองปฏิบัติตามดังนี้
1. คุณต้องไม่คิดว่าคุณเป็นคนพิเศษ
2. คุณต้องไม่คิดว่าคุณดีเท่าพวกเรา
3. คุณต้องไม่คิดว่าคุณฉลาดกว่าพวกเรา
4. คุณต้องไม่พยายามจะบอกตัวเองกว่าคุณดีกว่าพวกเรา
5. คุณต้องไม่คิดว่าคุณรู้มากกว่าพวกเรา
6. คุณต้องไม่คิดว่าคุณสำคัญกว่าพวกเรา
7. คุณต้องไม่คิดว่าคุณมีดีอะไรเลย
8. คุณต้องไม่หัวเราะใส่พวกเรา
9. คุณต้องไม่คิดว่ามีใครใส่ใจคุณ
10. คุณต้องไม่คิดว่าคุณสอนอะไรพวกเราได้
ถึงแม้ในโลกแห่งความจริงจะไม่ได้ออกมาตามเงื่อนแบบนี้เป๊ะนัก หรืออาจจะไม่มีใครจดจำกันเลยด้วยซ้ำ
แต่กฎเหล่านี้เป็นเหมือนพื้นฐานที่พวกเขายึดถือกันมา และปฏิบัติกันแบบไม่รู้ตัว
โดยนิสัยของชาวสแกนดิเนเวียนั้นจะเป็นกลุ่มคนที่ถ่อมตัว ไม่ถือตัว ไม่โอ้อวด ทุกคนเป็นคนธรรมดา ทุกคนเป็นคนระดับกลาง ๆ เท่ากันหมด ไม่ว่าคุณจะเป็นเจ้าของกิจการใหญ่อย่าง IKEA หรือคนดูแลถนน ทุกคนนั้นก็เท่าเทียมกันทั้งสิ้น ไม่มีรู้มากกว่าใคร ไม่มีใครพิเศษ ไม่มีใครเก่งกว่า ไม่มีใครโง่ ไม่มีใครสอนใครได้ ทุกคนต่างประสบความสำเร็จในแบบของตัวเองกันทั้งนั้น
ทั้งที่ส่วนอื่นในโลกมักชอบโอ้อวดความสำเร็จ โอ้อวดความร่ำรวย โอ้อวดการศึกษา แต่พวกเขาไม่ได้เป็นเช่นนั้น เมื่อไม่มีใครรู้สึกสูงกว่าใครก็ไม่มีใครรู้สึกต่ำกว่าใครเช่นกัน แต่มันก็ไม่ได้แปลว่าสังคมไม่เจริญ ไม่ก้าวไปข้างหน้า แต่มันคือการก้าวไปพร้อมทั้งสังคมมากกว่า
ซึ่งก็จะพออธิบายได้ว่าความสุขของในประเทศเหล่านี้ก็เกิดจากกฎและแนวคิดพวกนี้นั้นเอง แต่ที่จริงก็ไม่ใช่แค่ความสุข เพราะถ้ามองในเชิงเศรษฐกิจหรือความเหลื่อมล้ำ พวกเขาก็เป็นดั่งประเทศมาตรฐานให้คนในโลกไปแล้วด้วย
Law of Jante มันไม่ใช่เพียงแค่การสร้าง แต่มันรวมถึงการป้องกันไม่ให้เกิดความเหลื่อมล้ำในสังคมด้วย แล้วคุณล่ะ มีแนวคิดอะไรกับเรื่องแบบนี้บ้าง คิดว่ามันสำคัญมากแค่ไหนกับความเท่าเทียม แล้วสังคมเราไม่ควรเชิดชูคนที่ประสบความสำเร็จจริงหรือ