พญาวานรปรากฏตัว?
เรื่องฮือฮาจากคลิป “ลิงยักษ์” ที่มองจากระยะไกลไปถึงยอดเขาแล้วยังให้ความรู้สึกว่า “เบ้อเร่อ” ชนิดที่เชื่อกันว่า มันมีขนาดตัวเท่ามนุษย์ จนเกิดกระแสพญาวานรประจำเขาหน่อ จังหวัดนครสวรรค์ และนักท่องเที่ยวแห่ไปเยี่ยมชม เพื่อหวังจะเจอพญาวานรสักครั้ง
คำถามคือมี “ลิง” (Monkey) ที่ใหญ่ขนาดนั้นจริงไหม?
อันดับแรก ลิงแบ่งเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่
ลิงไม่มีหาง (Ape) จำพวกชิมแปนซี อุรังอุตัง กอริลลา ที่มีความใกล้เคียงกับมนุษย์มากกว่า
ลิงมีหาง (Monkey) เช่น ลิงกัง ลิงแสม ค่าง ชะนีต่างๆ ที่ห้อยโหนตามต้นไม้ได้ค่อนข้างคล่องแคล่ว และมีขนาดเล็กกว่า
ลิงมีหางที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก คือ ลิงแมนดริล (Mandrill) ในทวีปแอฟริกา ซึ่งหลายคนอาจจะรู้จักดีในบทบาท ‘ราฟิกิ’ ในอนิเมชันเรื่อง Lion king ของดิสนีย์
ในตัวผู้ที่โตเต็มวัย มันสามารถมีขนาดใหญ่ได้ราว 37 กิโลกรัม อีกทั้งเท่าที่เคยมีบันทึกสถิติว่าพบ ลิงแมนดริลที่ใหญ่ที่สุดมีขนาดถึง 54 กิโลกรัม (ถือว่าใหญ่ผิดปกติ) แต่เชื่อว่ามันคงไม่ได้มาปรากฏตัวบนยอดเขาหินในประเทศไทยแน่นอน
แล้ว ‘พญาวานร’ ปริศนา คือลิงชนิดใดกันแน่?
เนื่องจากในประเทศไทยมีเฉพาะ ‘ลิงมีหาง’ เท่านั้น หลังจากเกิดกระแสพญาวานร นักวิชาการป่าไม้ผู้เชี่ยวชาญเรื่องลิงก็ออกมายืนยันแข็งขันว่า จากการสำรวจประชากรลิงที่ผ่านมา ไม่เคยพบลิงที่มีขนาดใหญ่เท่าที่เป็นข่าว
ประเทศไทยมีลิงอยู่ 5 ชนิด ได้แก่ ลิงวอก ลิงอ้ายเงียะ ลิงเสน ลิงแสม และลิงกัง ทุกตัวเป็นลิงโลกเก่าในสกุล Macaca หรือว่า “ลิงมะแคค” คือเป็นลิงมีหางที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์จากหางในการเกาะเกี่ยวต้นไม้มากนัก
อีกทั้งยังเน้นใช้มือและเท้ามากกว่า เป็นสัตว์สังคม ชอบหากินเป็นฝูง แต่ละชนิดกระจายตัวอยู่ทั่วประเทศไทย โดยเฉพาะลิงแสมที่มีจำนวนเยอะที่สุด
ต่อมา ศ.ดร.สุจินดา มาลัยวิจิตรนนท์ ผู้เชี่ยวชาญด้านวานรวิทยา เผยว่าบริเวณนั้นมีลิงแสมเยอะ ทำให้ชาวบ้านเชื่อว่า มันคือลิงแสมที่ใหญ่อย่างผิดปกติ แต่ไม่น่าเป็นไปได้ ตามปกติสิงแสมใหญ่ที่สุดก็ไม่เกิน 12 กิโลกรัม ลิงตัวดังกล่าวมีแนวโน้มจะเป็น “ลิงเสน” ที่มีน้ำหนักได้มากถึง 20 กิโลกรัม แต่ก็ไม่ตัวเท่ามนุษย์แน่นอน
ลิงเสน (Stump-tailed macaque) บางครั้งเรียกว่า “ลิงหมี” มีลักษณะตัวที่ค่อนข้างอ้วนป้อม หางสั้น จากปลายจมูกถึงหางยาวได้ถึง 63 ซม. ใหญ่ที่สุดในกลุ่มลิงในไทย ยกเว้นลิงอ้ายเงียะ มีใบหน้าสีน้ำตาลแดง ตัวผู้ถ้าโตแล้วอาจมีเครายาว และมีอายุยืนยาวได้ถึง 20 ปี เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535
ปัจจุบันลิงเสนมีกระจายอยู่ทั่วประเทศไทย แต่ด้วยสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป ทำให้สิงเสนในธรรมชาติมีจำนวนลดลงจนเหลือเพียงไม่กี่ฝูงในประเทศเท่านั้น แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านวานรวิทยาก็ยืนยันว่า ลิงเสนตัวไม่ใหญ่เท่ามนุษย์ และไม่ใช่พญาวานรอย่างที่ร่ำลือ
อ้างอิง:
- กรมอุทยานแห่งชาติฯ. ความรู้เรื่องลิงและการแก้ไขปัญหา. https://bit.ly/36d8EVF
- ch3 thailand news. นักวิชาการ คาด ‘ลิงยักษ์เขาหน่อ’ เป็นสายพันธุ์ ‘ลิงเสน’ ย้ำไม่ใหญ่เท่าคน!. https://bit.ly/3mV3PWR
- สวนสัตว์ลพบุรี. ลิงเสน. https://bit.ly/2S7tbmo
- New England Primate Conservancy. Mandrill. https://bit.ly/30cwhtA