“ขยะ” ไม่ได้จะด่าแต่ก็เหมือนด่า หลายครั้งที่ผู้ใหญ่มักมีนโยบายเกี่ยวกับการจัดการขยะเต็มไปหมด และหลาย ๆ คนเองก็คาดหวังว่ามันจะเปลี่ยนจริง ๆ โดยหวังว่าเมื่อตื่นขึ้นมาแล้วมองออกไปจะพบกว่า กรุงเทพฯ หรือประเทศไทยจะเปลี่ยนไป ไม่เห็นขยะ หรือมีระบบการจัดการที่ดีขึ้น แต่! ลืมอะไรรึเปล่าเพราะขยะที่อยู่ในห้องตอนนี้มีทั้ง กล่องข้าวที่มีเศษอาหารอยู่ข้างใน จดหมาย กล่องพัสดุ เผลอ ๆ มีแมสที่ใส่แล้วรวมอยู่ในถังเดียวกันด้วย แค่นี้ก็พอจะบอกอะไรได้แล้วมั้ย?
โถว ๆ แล้วยังจะหวังให้นโยบายเค้าสำเร็จอะนะ จะเป็นไปได้ยังไง!
ผมมองว่าเรื่องการจัดการกับ “ขยะ” ในมือเราเป็นอะไรที่ง่ายสุด หากเราจะเห็นความร่วมมือจาก “คนอื่น” เราเองต้องทำมันออกมาก่อน อาจเผลอบ้าง แต่ทำไปเรื่อย ๆ ทำให้เป็นนิสัย แล้วพอคนรอบข้างเห็น เค้าก็จะเชื่อและทำตามเองแหละ ผมมีความเชื่อแบบนั้นเพราะถ้าเราไม่ทำแล้วไปสอนหรือไปบอกคนอื่น ใครเค้าจะเชื่อเรา ผมว่าหลาย ๆ คน เมื่อเห็นอะไรที่ไม่ถูกต้องก็อยากจะเดินเข้าไปบอก ไปแนะนำทั้งนั้นแหละ(จริงมั้ย?) แต่ใช่ว่าทุกคนจะอาจหาญเดินพรวด ๆ ไปบอกหละ เผลอๆ อาจมีการปะทะเพราะหาว่าเราไปจู้จี้ชีวิตของเขา
อยากบอกว่าตัวเองเป็นคนโชคดีที่ได้อยู่ในเมืองที่อย่างน้อยระบบการจัดการก็ดีกว่าบางที่ ยิ่งที่บริษัทตอนนี้เค้ามีนโยบายให้แยกเศษอาหารกับขยะแห้ง! ถึงขนาดพูดในที่ประชุมเลยว่า ให้แยกเศษอาหารกับขยะออกก่อน เดิมทีก่อนหน้านี้ผมก็อยากจะส่งอีเมลไปหา HR แล้วบอกให้เค้าเพิ่มถังขยะแยกเศษอาหารมั้ย เพราะทุกคนพอกินเสร็จก็จะทิ้งทุกอย่างทันที ถึงจะมีถังแห้ง ถังเปียก! แต่นั้นแหละ HR ก็ประกาศออกมาก่อน ซึ่งผมว่าก็โอเคเลยนะ เริ่มต้นง่าย ๆ แค่แยกเศษอาหารกับกล่องเท่านั้น
ผมว่าจริง ๆ แล้ว ป้ายหน้าถังขยะมันชวนสับสนมาก เช่น ภาชนะที่ใส่อาหารเนี่ย ถ้าอาหารหมดแล้วมันต้องไปอยู่ถังไหน? ถังขยะเปียก หรือว่าขยะแห้ง หรือขยะรีไซเคิลในกรณีที่เป็นกล่องกระดาษ แค่นี้ก็มึนอยู่หน้าถังขยะแล้ว ดังนั้นจุดเริ่มต้นจริง ๆ คือต้องสอนให้คนรู้ว่าขยะในมือคืออะไร ควรจะใส่ในถังใบไหน นอกจากจะสอนเราคนทิ้ง ต้องสอนคนแยกด้วย(แต่ถ้ามีการสอนอยู่แล้วก็โอเค อันนี้ผมไม่รู้จริง) การแยกขยะออกเป็นหลาย ๆ ถังมันดีนะ แต่เบื้องต้นทุกคนควรมีพื้นฐานหรือความเข้าใจในเรื่องของขยะ และผลกระทับจริง ๆ ไม่ได้หมายถึงเรื่องไกลตัวอย่างโลกร้อน(เอาจริง ๆ ตอนนี้ก็ไม่ไกลตัวแล้ว) แต่อธิบายให้ทุกคนเข้าใจ เช่น ภาวะน้ำท่วม ฝุ่น รถติด… และผมเชื่อว่าหลาย ๆ คน คงจะกังวัลกับขั้นตอนกว่างขยะจะไปถึงปลายทางต้องผ่านหลายคนมาก เช่น เราแยกขยะอย่างดีดี แต่ถ้าแม่บ้านนำไปกองรวมกันหละ หรือถ้าแม่บ้านแยกขยะอย่างดีแล้วรถเก็บขยะบีบรวมกันหละ.. แล้วถ้ารถเก็บขยะแยกดีแต่ โรงเก็บขยะดันเอาทุกอย่างฝังกลบพร้มอกันหมดละ! โอ้ย ยังไงกันเนี่ย คิด(แทน) แค่นี้ก็ปวดหัวแล้ว งั้นกลับมาที่จุดเริ่มต้น
สรุปรวม ๆ คือ 1. สอนพื้นฐานว่าขยะแต่ละอย่างควรจะทิ้งยังไง แบบไหน แยกประเภทยังไง มีผลกระทบยังไง ฟังเหมือนง่ายแต่ตอนอยู่หน้าถังคืองงมาก(และเหมือนแต่ละที่ก็มีการแยกประเภทไม่เหมือนกันด้วย ครีเอทกันเหลือเกิน) 2. เริ่มที่ตัวเอง ถ้าตัวเราเองแยกขยะได้ และทิ้งให้ถูก แค่นี้ก็ง่ายสำหรับคนในลำดับต่อไปแล้ว
ผมว่ามันอาจจะต้องใช้เวลาและต้องรอสังเกตสักระยะ และต้องมีการประกาศหรือแชร์ผลลัพธ์เพื่อเป็นกำลังใจให้คนที่เค้าปฏิบัติด้วย และการเริ่มต้นจากเมืองหลวงผมว่าดีมาก เพราะถ้าคนเมืองปฏิบัติ คนนอกเมืองที่เข้ามาเค้าเห็น เค้าก็ต้องทำตามกติกานี้! และเมื่อคนในเมืองออกไปต่างจังหวัด พฤติกรรมแบบนี้จะติดตัวเค้าไป และเผลอ ๆ อาจจะไปบ่น ๆ กับคนต่างจังหวัดด้วยซ้ำว่า ทำไมทิ้งแบบนี้หละ ทำไมเราไม่แยกหละ บลาๆ องค์ความรู้มันก็จะกระจาย Bravo!